Oparzenia są spowodowane najczęściej gorącą wodą, parą, rozgrzanym tłuszczem lub metalem, promieniowaniem słonecznym, prądem elektrycznym, ale też związkami chemicznymi. Pierwsza pomoc i postępowanie przy oparzeniach jest uzależnione m.in. od rodzaju oparzenia.
Reguła dziewiątek i reguła piątek
Tak zwane reguły piątek i dziewiątek pozwalają określić stopień poparzenia. Można też stosować regułę dłoni. Przyjmuje się, że dla człowieka zawsze groźne są poparzenia obejmujące więcej, niż 5 proc. powierzchni ciała. Jak to określić?
- Reguła dziewiątek. To procentowa ocena powierzchni oparzenia u dorosłych. I tak – głowa stanowi 9 proc. powierzchni ciała, każda kończyna górna 9 proc. powierzchni ciała, każda kończyna dolna – 18 proc., przód i tył tułowia po 18 proc.
- Reguła piątek. To procentowa ocena powierzchni oparzenia u małych dzieci. Przyjmuje ona, że powierzchnia głowy, przodu i tyłu tułowia stanowi po 20 proc. powierzchni ciała (1/5). Na każdą kończynę przypada 10 proc. ogólnej powierzchni.
- Reguła dłoni. Warto wiedzieć, że powierzchnia ręki oparzonego odpowiada 1 proc. łącznej powierzchni jego ciała. Wielokrotność powierzchni ręki wskazuje wielkość procentową obszaru oparzenia. WAŻNE: reguła dloni nie odnosi się do dzieci.
Oparzenia termiczne – pierwsza pomoc
Oparzenia termiczne to m.in. oparzenia gorącą wodą, rozgrzanym tłuszczem czy metalem. Możesz pomóc poszkodowanej osobie stosując kilka podstawowych zasad:
- usuń poszkodowanego z niebezpiecznego miejsca
- polewaj oparzoną skórę chłodną (nie zimną) wodą przez minimum 15 minut
- załóż na oparzoną skórę jałowy lub hydrożelowy opatrunek
- nie zrywaj ubrania, które przylega do skóry
- nie przekłuwaj pęcherzy.
Wsród tych zasad ważne jest szybkie schłodzenie poparzonego miejsca. Stosuje się tu regułę 3x15. Co to oznacza? Polewaj miejsce poparzenia chłodną, czystą (najlepiej bieżącą wodą) o średniej temperaturze 15°C, 15 cm wokół rany i przez 15 minut.
Poparzenie chemiczne – pierwsza pomoc
Spłukuj substancję parzącą dużą ilością bieżącej wody przez 15–20 minut. Jeśli doszło do oparzenia dróg oddechowych, przepłucz usta zimną wodą, możesz też podać poszkodowanemu kostki lodu do ssania. W przypadku oparzenia górnego odcinka przewodu pokarmowego, można rozcieńczyć substancję żrącą wypijając duże ilości wody albo mleka. Przy oparzeniu oczu obficie przepłukuj je letnią wodą przez 10–20 minut.
WAŻNE: Nie należy samodzielnie neutralizować substancji chemicznej i np. stosować zasady „przeciwne na przeciwne”. W przypadku połknięcia substancji żrącej nie należy stosować środków wymiotnych i prowokować wymiotów oraz wykonywać płukania żołądka.
Poparzenie prądem elektrycznym – pierwsza pomoc
W przypadku poparzenia prądem elektrycznym przede wszystkim odetnij źródło prądu i dopiero podejdź do poszkodowanego. Wezwij pomoc medyczną (numer 112).
Czytaj też:
Poparzenia na zjeżdżalniach i dmuchanych zabawkach. Gorący asfalt i rozgrzane auto też są niebezpieczneCzytaj też:
Uważaj na barszcz Sosnowskiego. Objawy poparzenia mogą być nieoczywiste