Dieta i styl życia wpływają na zdrowie zębów. Jakie produkty są dobre, a jakie szkodliwe dla naszego uzębienia?

Czego nie powinno zabraknąć w naszej diecie wyjaśnia dr n. med. Agnieszka Laskus, specjalista periodontologii i stomatologii ogólnej oraz współzałożycielka Fundacji Dr Laskus, zajmującej się propagowaniem prozdrowotnych zachowań i edukacji w zakresie higieny jamy ustnej.

Jama ustna jest pierwszym elementem układu pokarmowego. To właśnie tam odbywa się podstawowy proces rozdrabniania pokarmu, wspierany enzymami wytwarzanymi przez ślinianki. Od tego, jak dokładnie rozgryziemy pokarm, w dużej mierze zależą dalsze etapy trawienia – im dokładniej rozdrobniony, tym lepszy proces trawienia w dalszych fragmentach układu pokarmowego, tj. w żołądku i jelitach. Sam proces żucia doskonale wpływa na zęby, dziąsła i wszystkie struktury (więzadła, mięśnie, kości, stawy) w obrębie jamy ustnej. – Starsi ludzie, którzy mają braki w uzębieniu lub z powodów zdrowotnych cierpią na problemy z żuciem i przełykaniem pokarmu, faktycznie powinni sięgać po papkowate pokarmy, by ułatwić trawienie i uniknąć zadławienia. Wszyscy inni, którzy z takimi problemami się nie mierzą, powinni wybierać produkty, które wymagają gryzienia i żucia – mówi dr n. med. Agnieszka Laskus.

Zdrowe zęby – jakich produktów unikać?

Już przedszkolaki wiedzą, że nadmiar cukru i słodkie napoje w diecie szkodzą naszym zębom. Rodzice zresztą sami chętnie im o tym przypominają. Jedni i drudzy niestety z ochotą sięgają po te produkty. A to jeszcze nie wszystkie produkty, które powinniśmy ograniczyć, by zachować zdrowie jamy ustnej. – Nie mówię „nie” wszelkim słodkościom! Wszystko jest dla ludzi, ale postawmy na umiar i dokonujmy dobrych wyborów. Chcąc zjeść coś słodkiego, wybierzmy przekąskę, która szybko znika z jamy ustnej, nie przykleja się do zębów. Kleiste słodycze oblepiają zęby i sprzyjają odkładaniu się płytki nazębnej, która wraz z bakteriami szkodzi szkliwu i dziąsłom. Złym wyborem będą także landrynki, ale pod warunkiem że lubimy je rozgryzać – mówi ekspert. W tej grupie produktów znajdziemy również te bogate w skrobię, np. białe pieczywo czy chipsy – one też „lubią” przykleić się do zębów. Suszone owoce, choć zdrowe, również należy do tej grupy zaliczyć.

Zdarza się, że sięgamy także po produkty, których należy unikać, jeśli chcemy długo cieszyć się białym uśmiechem. Na czele listy znajdzie się czarna kawa, mocna herbata, a także czerwone wino. Niestety, na nic zda się „biała dieta”, jeśli każdego dnia wypalamy 20 papierosów. – W temacie używek i zdrowia jamy ustnej wymienić należy również alkohol. Ten sprzyja wysuszaniu śluzówki, a ślina nie tylko wspiera trawienie pokarmów, ale także pozwala zachować odpowiednie pH w jamie ustnej. Niedobór śliny sprzyja przykremu zapachowi z ust, ale także ułatwia tworzenie się płytki nazębnej i ostatecznie zwiększa ryzyko próchnicy. Z tego też powodu powinniśmy unikać płynów do płukania ust z alkoholem – wyjaśnia dr Laskus. Suchość w jamie ustnej może być także efektem ubocznym niektórych leków, dlatego zawsze należy zapoznać się z ulotką dołączoną do opakowania.

A nieoczywiste pokarmy? Ogólnie uważane za zdrowe, a jednak mające zły wpływ na same zęby? Tu wymienić można choćby owoce cytrusowe. Choć są doskonałym źródłem witaminy C i są bogate w wiele różnych mikroelementów, ich niskie pH może powodować erozję szkliwa i osłabienie zębów. Czy należy z nich zrezygnować? Absolutnie nie! Dobrze natomiast wyrobić sobie nawyk płukania jamy ustnej wodą po spożyciu kwaśnych produktów. – To ważne, by nie myć zębów tuż po zjedzeniu takiego pokarmu, ponieważ może to prowadzić do głębszego przeniknięcia kwasów w struktury jamy ustnej. Przepłukujmy najpierw solidnie, a dopiero potem sięgajmy po szczoteczkę – podpowiada ekspert.

Produkty, które sprzyjają zdrowiu jamy ustnej

Jeśli chodzi o napoje, najlepszym wyborem będzie oczywiście woda. Istnieją także dowody na to, że zielona herbata może zapobiegać próchnicy zębów ze względu na zawartość fluoru i wyższy poziom pH, ale pamiętajmy, by nie dodawać do niej cukru. Choć zęby nie są kośćmi, to podobnie jak one potrzebują wapnia, który wzmacnia szkliwo zębów i kości, dlatego warto sięgać po nabiał. Na szczególną uwagę zasługują także jogurty i kefiry, ponieważ korzystnie wpływają na florę bakteryjną jamy ustnej i mogą zmniejszyć ryzyko rozwoju grzybicy. Innym źródłem wapnia, a także zdrowego białka i witaminy D, są ryby. Sięgajmy szczególnie po tuńczyka, łososia, śledzie czy makrele. Witamina D wpływa na twardość zębów. Wspomaga ona właściwe przyswajanie wapnia i reguluje mineralizację szkliwa. Kolejnym doskonałym jej źródłem są jajka (żółtko). Z nieoczywistych produktów warto wskazać żółty ser jako źródło witaminy A, która wzmacnia dziąsła, działa bakteriobójczo i zapobiega próchnicy, a także… kiszoną kapustę, która z pomocą witaminy C wspomaga naczynia krwionośne i przeciwdziała odsłanianiu szyjek zębowych.

W codziennej diecie warto postawić przede wszystkim na świeże owoce i warzywa. Są korzystne z wielu względów. Po pierwsze, już samo żucie tych pokarmów sprzyja zachowaniu sprawności wszystkich struktur w obrębie jamy ustnej. Gryzienie działa jak naturalna miotełka dla zębów – sprzyja usuwaniu płytki nazębnej. Owoce (np. truskawki czy jabłka) stymulują produkcję śliny, są źródłem przeciwutleniaczy i witamin.

– Zdrowa i smaczna przekąska, która wzmacnia zęby i zapobiega próchnicy? Marchewka! Jest bogata w witaminę A i dzięki swojej twardej konsystencji pozwala w naturalny sposób usunąć nalot z zębów. Zdecydowanie polecam! – podsumowuje dr n. med. Agnieszka Laskus, specjalista periodontologii i stomatologii ogólnej oraz współzałożycielka Fundacji Dr Laskus, zajmującej się propagowaniem prozdrowotnych zachowań i edukacji w zakresie higieny jamy ustnej.

Więcej informacji na temat zdrowych zębów znaleźć można na stronie https://drlaskus.com/