Psychologowie zwykle posługują się Wielką Piątką jako punktem wyjścia do zrozumienia osobowości ludzi. Wielka Piątka dzieli osobowość na pięć podstawowych wymiarów. Są to: ekstrawersja, neurotyczność, sumienność, ugodowość i otwartość na doświadczenie. Ponadto każdy z tych wymiarów składa się z sześciu cech podrzędnych. W oparciu o te cechy niedawno zbadano, jak skuteczna jest struktura Wielkiej Piątki w przewidywaniu podejścia do religijności, pobożności i przekonań o sile wyższej.
Cechy osobowości a religijność
Jak twierdzą autorzy badania, religijność jest ważnym elementem osobowości, dlatego psychologowie powinni rozumieć istotę cech osobowości osób religijnych.
Autorzy badania znaleźli 14 istotnych i 16 nieistotnych powiązań między religijnością a cechami osobowości z Wielkiej Piątki (badanymi na poziomie cech podrzędnych). Opisujemy je poniżej.
Ekstrawersja
- Ciepło: ludzie, którzy uważają się za życzliwych i współczujących, są bardziej skłonni do religijności
- Towarzyskość (brak związku z religijnością)
- Asertywność (brak związku z religijnością)
- Aktywność (brak związku z religijnością)
- Poszukiwanie podniecenia (brak związku z religijnością)
- Pozytywne emocje - ludzie, którzy są entuzjastyczni i energiczni, częściej są religijni.
Neurotyzm
- Lęk (brak związku z religijnością)
- Wrogość (brak związku z religijnością)
- Depresyjność (brak związku z religijnością)
- Samoświadomość (brak związku z religijnością)
- Impulsywność - ludzie, którzy uważają się za kapryśnych i łatwo denerwujących się, rzadziej są religijni
- Wrażliwość (brak związku z religijnością).
Sumienność
- Kompetencja - ludzie, którzy uważają się za zdolnych i spełnionych, są bardziej skłonni do religijności
- Porządkowość (brak związku z religijnością)
- Obowiązkowość - ludzie, którzy postrzegają siebie jako osoby bardzo przestrzegające norm postępowania, są bardziej skłonni do bycia religijnymi
- Dążenie do osiągania celów - ludzie, którzy postrzegają siebie jako osoby mające dużą wolę odniesienia sukcesu, są bardziej skłonni do religijności
- Samodyscyplina - ludzie, którzy postrzegają siebie jako osoby o dużej samodyscyplinie i wytrwałości, są bardziej skłonni do religijności
- Rozważność - ludzie, którzy uważają się za metodycznych i ostrożnych, częściej są religijni.
Ugodowość
- Zaufanie - ludzie, którzy uważają się za godnych zaufania, częściej są religijni
- Szczerość - ludzie, którzy zachowują się wobec innych bezpośrednio i szczerze, są bardziej skłonni do religijności
- Altruizm - ludzie, którzy uważają się za pomocnych i niesamolubnych, częściej są religijni
- Zgodność - ludzie, którzy uważają się za wybaczających i szanujących innych, częściej są religijni
- Skromność (brak związku z religijnością)
- Uczuciowość - ludzie, którzy kierują się swoimi uczuciami, są bardziej skłonni do religijności
Otwartość na doświadczenia
- Fantazja (brak związku z religijnością)
- Estetyka (brak związku z religijnością)
- Uczucia (brak związku z religijnością)
- Działanie (brak związku z religijnością)
- Idee (brak związku z religijnością)
- Wartości - ludzie, którzy cenią sztukę i doświadczenia estetyczne, rzadziej są religijni
Jak zostało to zbadane?
Aby dojść do tych wniosków, naukowcy przeprowadzili metaanalizę pięciu istniejących badań. Byli zaskoczeni niespójnością wyników. Wzór powiązań określili jako „trudny do interpretacji, a może nawet zagmatwany”.
Obraz badawczy był niejasny, więc psychologowie, chcąc uczynić go bardziej klarownym przeanalizowali następnie dane dotyczące osobowości ponad miliona ludzi w ponad 55 krajach i 2000 miastach na całym świecie. Odkryli, że cechy osobowości z Wielkiej Piątki okazały się znacznie skuteczniejsze w określaniu religijności osób żyjących w krajach wysoce religijnych, takich jak Nigeria, Kenia, Jamajka, Sri Lanka i Pakistan, i mniej skuteczne w określaniu religijności mieszkańców krajów mniej religijnych, takich jak Szwecja, Norwegia, Belgia, Dania i Estonia.
Ogólny wniosek z badania? Cechy z Wielkiej Piątki są głównymi predyktorami religijności, ale tylko w kulturach religijnych.
Czytaj też:
Żałoba w czasie pandemii COVID-19. Sposoby na radzenie sobie ze smutkiemCzytaj też:
Dyspensa w dobie pandemii koronawirusa. Czy 25 grudnia trzeba iść do kościoła?Czytaj też:
Martwisz się, co ze świętami? Oto, jak lepiej przetrwać Boże Narodzenie w izolacji