Opłacając składki ubezpieczenia zdrowotnego w ZUS, możemy w okresie niezdolności do pracy spowodowanej chorobą, otrzymywać zasiłek chorobowy. Od 1 lipca 2023 r. podstawa wymiaru zasiłku chorobowego z tytułu pracy na pełny etat, nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę pomniejszonego o 13,71% z 3600 zł.
Aktualizowane na bieżąco informacje, które dotyczą zasiłku chorobowego wypłacanego z ubezpieczenia chorobowego oraz ubezpieczenia wypadkowego w ZUS znajdują się na stronie internetowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Odpowiedzi na pytania dotyczące zasiłku chorobowego można także uzyskać, dzwoniąc na infolinię ZUS i w oddziale Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Zasiłek chorobowy – informacje podstawowe
Zgodnie z ustawą, z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2022 r. poz. 1732, z późn. zm.), zasiłek chorobowy to: „świadczenie pieniężne wypłacane za okresy niezdolności do pracy spowodowanej chorobą lub wypadkiem oraz odosobnieniem z powodu choroby zakaźnej. Zasiłek chorobowy przysługuje począwszy od 15 lub 34 dnia skumulowanej w roku niezdolności do pracy. Za okres pierwszych 14 lub 33 dni niezdolności do pracy ubezpieczony zachowuje prawo do wynagrodzenia finansowanego ze środków pracodawcy lub w pewnych okolicznościach z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Zasiłek ten przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 182 dni, a jeśli niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży – nie dłużej niż przez 270 dni”.
Zasiłek chorobowy w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego mogą otrzymać pracownicy, którzy podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu w ZUS z tytułu wykonywania pracy, a także m.in.:
- członkowie rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych,
- osoby odbywające służbę zastępczą.
Zasiłek chorobowy w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego mogą także otrzymać osoby odprowadzające składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, które wykonują pracę nakładczą oraz m.in.:
- osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenie lub innej umowy o świadczenie usług,
- osoby współpracujące z osobą wykonującą umowę agencyjną, umowę zlecenie lub inną umowę o świadczenie usług,
- osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą i osoby współpracujące z osobą, która prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą,
- osoby oddelegowane do pracy podczas odbywania kary pozbawienia wolności i tymczasowego aresztowania,
- osoby duchowne,
- doktoranci (jeżeli spełniają kryterium dotyczące rozpoczęcia studiów nie później niż w roku akademickim 2019/2020).
Prawo do wynagrodzenia chorobowego mają również osoby, które opłacają składki na ubezpieczenie wypadkowe z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, czyli m.in.:
- pracownicy,
- członkowie rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych,
- osoby odbywające służbę zastępczą,
- osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej,
- osoby wykonujące pracę na podstawie umowy zlecenie,
- osoby współpracujące z osobą wykonującą umowę agencyjną, umowę zlecenie lub inną umowę o świadczenie usług.
Z tytułu składek na ubezpieczenie wypadkowe zasiłek chorobowy mogą również otrzymać m.in.:
- posłowie i senatorowie,
- osoby oddelegowane do pracy podczas odbywania kary pozbawienia wolności i tymczasowego aresztowania,
- osoby duchowne,
- osoby pobierające stypendium sportowe.
Osoby opłacające składki na ubezpieczenie chorobowe oraz składki na ubezpieczenie wypadkowe, które spełniają ustalone kryteria, mogą ubiegać się o wypłatę zasiłku chorobowego po upływie ustalonego w przepisach okresu ubezpieczenia (okres wyczekiwania).
Zasiłek chorobowy z tytułu ubezpieczenia chorobowego i ubezpieczenia wypadkowego – okres wyczekiwania
Prawo do zasiłku chorobowego z tytułu ubezpieczenia chorobowego przysługuje po upływie okresu wyczekiwania. W przypadku osób podlegających obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu okres wyczekiwania to 30 dni nieprzerwanego opłacania składek na ubezpieczenie chorobowe.
W przypadku osób opłacających składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe okres wyczekiwania to 90 dni nieprzerwanego opłacania składek na ubezpieczenie chorobowe.
Do okresu ubezpieczenia zalicza się poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, o ile:
- przerwa w opłacaniu składek nie przekracza 30 dni,
- przerwa w opłacaniu składek jest spowodowana urlopem wychowawczym lub bezpłatnym,
- przerwa w opłacaniu składek jest spowodowana odbywaniem czynnej służby wojskowej jako żołnierz niezawodowy.
Do okresu wyczekiwania zalicza się również m.in. okres pobierania zasiłku macierzyńskiego w trakcie trwania ubezpieczenia chorobowego.
Prawo do zasiłku chorobowego bez okresu wyczekiwania przysługuje m.in.:
- osobom ubezpieczonym w ZUS, które doznały wypadku w czasie wykonywania pracy lub w drodze do pracy,
- osobom opłacającym składki z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego z co najmniej 10-letnim okresem składkowym.
Zasiłek chorobowy z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie wypadkowe przysługuje w przypadku:
- niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem podczas wykonywania pracy,niezdolności do pracy z powodu choroby zawodowej.
Zasiłek chorobowy z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie wypadkowe przysługuje również osobom, u których niezdolność do pracy powstała później, jednak jest związana z chorobą zawodową lub wypadkiem w czasie pracy. Ważne – aby można było ubiegać się o wypłatę zasiłku chorobowego z tytułu ubezpieczenia wypadkowego, wypadek w czasie pracy oraz choroba zawodowa muszą zostać udokumentowane. Jeżeli doznałeś wypadku w czasie pracy, poinformuj o tym lekarza, który wystawia zwolnienie chorobowe.
Zasiłek chorobowy z tytułu ubezpieczenia chorobowego – okres przysługiwania
Zasiłek chorobowy ZUS przysługuje od 34 lub od 15 dnia niezdolności do pracy w roku kalendarzowym. Okres przysługiwania zasiłku chorobowego ustala się sumując okresy niezdolności do pracy w danym roku kalendarzowym.
Osobom po 50. roku życia 14-dniowy okres wypłaty wynagrodzenia za czas choroby przysługuje od następnego roku kalendarzowego.
Pracownikom, osobom wykonującym pracę nakładczą, a także osobom odbywającym służbę zastępczą, których okres niezdolności do pracy trwa 33 dni w roku kalendarzowym, a także osobom po 50. roku życia, których okres niezdolności do pracy trwa łącznie 14 dni w roku kalendarzowym, przysługuje prawo do wynagrodzenia na podstawie art. 92 Kodeksu pracy, które wypłaca pracodawca.
Osobom ubezpieczonym z innego tytułu zasiłek chorobowy przysługuje od pierwszego dnia niezdolności do pracy, o ile spełniają ustawowe warunki.
Zasiłek chorobowy z tytułu ubezpieczenia wypadkowego – okres przysługiwania
Niezależnie od tego, jak długo opłacane są składki na ubezpieczenie wypadkowe, prawo do zasiłku chorobowego z powodu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem podczas pracy lub chorobą zawodową, przysługuje od początku choroby, czyli od pierwszego dnia powstania niezdolności do pracy.
Czy zasiłek chorobowy jest wypłacany po ustaniu ubezpieczenia?
Zasiłek chorobowy może być wypłacany po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego, czyli w okresie nieopłacania składek na ubezpieczenie chorobowe i ubezpieczenie wypadkowe.
Zasiłek chorobowy z tytułu ubezpieczenia chorobowego przysługuje także za okres nieprzerwanej niezdolności do pracy, która przypada po ustaniu ubezpieczenia oraz w sytuacji, gdy niezdolność do pracy trwała bez przerwy co najmniej 30 dni i powstała po zaprzestaniu opłacania ubezpieczenia chorobowego, ale:
-
nie później niż w ciągu 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego,
-
nie później niż w ciągu 3 miesięcy od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego – dotyczy choroby zakaźnej której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni oraz innych chorób, których objawy ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni.
Ważne! Osobom, które mają zadłużenie z tytułu opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w kwocie przekraczającej 1% minimalnego wynagrodzenia za pracę, nie przysługuje zasiłek z tytułu ubezpieczenia chorobowego. Osobie, która spłaci w całości zadłużenie w ciągu 6 miesięcy od dnia powstania prawa do świadczenia, prawo do zasiłku przysługuje za cały okres. Brak spłaty całości zadłużenia w ciągu 6 miesięcy od dnia powstania prawa do zasiłku powoduje jego przedawnienie. Spłata powstałego zadłużenia w całości po upływie 6 miesięcy powoduje, że prawo do zasiłku przysługuje od dnia spłaty zadłużenia.
W przypadku ustania prawa do zasiłku z ubezpieczenia wypadkowego także można otrzymywać wynagrodzenie chorobowe po ustaniu ubezpieczenia, o ile:
- niezdolność do pracy powstała w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, w czasie trwania ubezpieczenia i trwa nieprzerwanie po ustaniu ubezpieczenia,
- niezdolność do pracy powstała w wyniku stwierdzonego wcześniej wypadku przy pracy,
- niezdolność do pracy powstała na skutek choroby zawodowej w ciągu 14 dni od ustania ubezpieczenia,
- niezdolność do pracy powstała w ciągu 90 dni w przypadku choroby zakaźnej, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni,
- niezdolność do pracy trwała bez przerwy co najmniej 30 dni.
Wynagrodzenie chorobowe nie przysługuje po ustaniu ubezpieczenia wypadkowego, jeżeli:
- przysługuje prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy,
- przysługuje prawo do emerytury lub renty z tytułu nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego,
- przysługuje prawo do emerytury lub renty inwalidzkiej z zaopatrzenia emerytalnego służb mundurowych.
Prawa do zasiłku chorobowego po ustaniu ubezpieczenia wypadkowego nie mają także osoby, które:
- wyczerpały pełen okres pobierania zasiłku chorobowego,
- mają prawo do zasiłku, który przysługuje z innego tytułu np. zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego,
- podjęły bądź kontynuują działalność gospodarczą i są objęte ubezpieczeniem chorobowym lub nabyły prawo do otrzymywania świadczeń za okres trwania choroby.
Ważne! Wynagrodzenie chorobowe nie zostanie wypłacone, jeżeli powstało zadłużenie z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie wypadkowe, które jest wyższe niż 1% minimalnego wynagrodzenia za pracę, określonego w odrębnych przepisach do czasu spłaty całości zadłużenia. Stan zadłużenia ustala się na dzień wypadku lub dzień wniosku o przyznanie świadczeń z tytułu choroby zawodowej. Prawo do zasiłku z tytułu ubezpieczenia wypadkowego nie przysługuje do czasu spłaty całości zadłużenia. Co więcej, prawo do zasiłku ulega przedawnieniu, jeżeli zadłużenie nie zostanie spłacone w ciągu 6 miesięcy od dnia powstania prawa do zasiłku. Osobom, które spłacą w całości zadłużenie w ciągu 6 miesięcy od dnia wypadku lub dnia złożenia wniosku o przyznanie świadczenia z tytułu choroby zawodowej, przysługuje zasiłek za cały okres niezdolności do pracy. Jeśli zadłużenie zostanie spłacone po upływie 6 miesięcy, to prawo do zasiłku obowiązuje od dnia spłaty zadłużenia.
Ile można pobierać zasiłek chorobowy z tytułu ubezpieczenia chorobowego?
W przypadku zasiłku chorobowego z tytułu ubezpieczenia chorobowego świadczenie przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy, ale nie dłużej niż 182 dni lub 270 dni w przypadku niezdolności do pracy w okresie ciąży i niezdolności spowodowanej gruźlicą.
Jeżeli ubezpieczenie ustanie, to zasiłek chorobowy z tytułu ubezpieczenia chorobowego przysługuje nie dłużej niż przez 91 dni. Wyjątek stanowią:
- niezdolność do pracy, która powstała wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów,
- niezdolność do pracy, która powstała wskutek poddania się zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów,
- niezdolność do pracy spowodowana gruźlicą,
- niezdolność do pracy występująca w okresie ciąży.
Ile można pobierać zasiłek chorobowy z tytułu ubezpieczenia wypadkowego?
W przypadku zasiłku chorobowego z tytułu ubezpieczenia wypadkowego świadczenie przysługuje przez okres niezdolności do pracy, ale nie dłużej niż przez 182 dni lub 270 dni w sytuacji, gdy niezdolność do pracy przypada w trakcie ciąży.
Jeżeli do wypadku podczas pracy doszło w trakcie opłacania składek ubezpieczenia wypadkowego, a niezdolność do pracy trwa nieprzerwanie po ustaniu tytułu ubezpieczenia wypadkowego, to zasiłek chorobowy można otrzymywać po ustaniu ubezpieczenia, ale nie dłużej niż 91 dni.
Zarówno w przypadku wynagrodzenia chorobowego z tytułu ubezpieczenia chorobowego, jak i ubezpieczenia wypadkowego istnieją przesłanki, które uniemożliwiają pobieranie zasiłku chorobowego.
Wysokość zasiłku chorobowego
Zasiłek chorobowy z tytułu ubezpieczenia chorobowego przysługuje w wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku.
W przypadku niezdolności do pracy w okresie ciąży, doznania wypadku podczas drogi do pracy i z pracy, a także niezdolności do pracy wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów albo zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów zasiłek chorobowy wynosi 100% wymiaru.
Zasiłek chorobowy z tytułu ubezpieczenia wypadkowego przysługuje w wysokości 100% podstawy wymiaru. Prawo do pobierania zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego w wysokości 100% podstawy wymiaru powoduje, że zasiłek z innego tytułu do ubezpieczenia także wynosi 100% wymiaru.
Czytaj też:
To musicie zrobić podczas zwolnienia lekarskiego, inaczej stracicie pieniądze. Czas jest ograniczonyCzytaj też:
Teleplatforma Pierwszego Kontaktu – bezpłatna pomoc lekarza w nocy, weekendy i święta
Źródła:
https://www.zus.pl/swiadczenia/zasilki/zasilek-chorobowy/z-ubezpieczenia-chorobowego.
https://www.zus.pl/swiadczenia/zasilki/zasilek-chorobowy/z-ubezpieczenia-wypadkowego-z-tytulu-wypadku-przy-pracy-albo-choroby-zawodowej-.
Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2022 r. poz. 1732, z późn. zm.).