Udar każdego roku zabija tysiące ludzi. Inny, którzy stosunkowo szybko uzyskali pomoc, zmagają się z niepełnosprawnością. Wszystko zależy bowiem od tego, jak szybko uzyskali oni niezbędną pomoc. W przypadku udaru kluczowy jest czas – im szybciej pacjent trafi do szpitala, tym większe szanse na przeżycie i zmniejszenie skutków udaru.
Udar – co to jest?
O udarze mówimy, gdy dopływ krwi do mózgu jest odcięty, wówczas pozbawione tlenu komórki mózgowe szybko umierają. Ktoś, kto przeżył udar może mieć problemy z pamięcią, może być sparaliżowany, utracić niektóre umiejętności i zdolności.
Wyróżniamy dwa typy udaru:
-
Niedokrwienny – jest spowodowany zablokowaniem (np. skrzepem krwi w naczyniu krwionośnym) i odcięciem dopływu krwi do mózgu. Jest to najczęstszy rodzaj udaru. Można wyróżnić także przejściowy atak niedokrwienny, który jest powszechnie nazywany „mini-udarem”. Jest to tymczasowe zablokowanie krwi w mózgu i nie powoduje długotrwałego uszkodzenia. Objawy udaru mogą się objawiać, ale przeminą w ciągu kilku minut. Nie oznacza to jednak, że taki stan można bagatelizować – zawsze wymaga pilnej konsultacji w szpitalu.
-
Krwotoczny – pojawia się, gdy naczynie krwionośne lub tętniak mózgu (powiększona tętnica) pęka i krew przepływa do mózgu lub wokół niego, powodując ucisk. Krwotok śródczaszkowy występuje wtedy, gdy uszkodzone naczynie przenika krew bezpośrednio do tkanki mózgowej, uszkadzając komórki mózgowe. Krwotok podpajęczynówkowy występuje wtedy, gdy krwawienie pojawia się w przestrzeni między mózgiem a otaczającymi tkankami. Udar krwotoczny występuje rzadziej.
Czytaj też:
Wstrząs anafilaktyczny po ukąszeniu owada – jak postępować?
Udar – objawy
Objawy, które powinny zaniepokoić to m.in.:
-
ból po jednej stronie twarzy,
-
niewytłumaczalny ból po jednej stronie ciała, który dotyczy twarzy, ręki, nogi, klatki piersiowej,
-
rozmazany obraz,
-
niewyraźne lub podwójne widzenie,
-
problemy z oddychaniem,
-
mdłości i wymioty,
-
zawroty głowy,
-
brak koordynacji lub utrata równowagi,
-
nagłe drętwienie lub mrowienie po jednej stronie ciała,
-
porażenie jednej strony twarzy,
-
nagły, ostry i niewyobrażalnie silny ból głowy (pojawia się przy udarze krwotocznym),
-
problemy z mówieniem,
-
dezorientacja,
-
ekstremalne zmęczenie.
Udar – co robić?
Jeżeli podejrzewamy udar u siebie lub u kogokolwiek z naszego otoczenia, powinniśmy niezwłocznie zadzwonić po pomoc. Uzyskanie natychmiastowej pomocy lekarskiej (w ciągu godziny) w przypadku wystąpienia wymienionych wyżej objawów udaru mózgu jest konieczne, aby ograniczyć lub zapobiec trwałemu uszkodzeniu mózgu lub śmierci.
Jeżeli podejrzewasz, że ktoś ma udar:
-
Poproś, żeby osoba się uśmiechnęła. Sprawdź, czy pojawiły się oznaki paraliżu po jednej stronie ciała (np. opadający jeden kącik ust).
-
Poproś, żeby osoba podniosła obie ręce na wysokość klatki piersiowej. Sprawdź, czy jedna z nich nie opada.
-
Poproś, żeby osoba powtórzy dowolne (ale dłuższe) zdanie. Sprawdź, czy nie wystąpiły problemy z mową.
-
Jeżeli cokolwiek cię niepokoi lub wystąpiły objawy z listy powyżej, natychmiast wezwij pomoc.