Fascynacja Księżycem trwa. W tym roku świętowaliśmy 50. rocznicę lądowania na Księżycu Apollo 11, a NASA planuje wysłać kolejną załogę osobową na Księżyc w 2024 roku. Księżyc wpływa na życie na Ziemi i różne naturalne mechanizmy w sposób, który prawdopodobnie istniał setki, a nawet tysiące lat temu. Ponieważ Księżyc wpływa na takie aspekty życia na Ziemi, jak przypływy morskie oraz rozmnażanie koralowców, ludzie wierzyli również, że może wpływać na różne aspekty zdrowia fizycznego i psychicznego.
Czytaj też:
Ten nietypowy objaw może świadczyć o nadciśnieniu. Kto by pomyślał?
Księżyc a cykl menstruacyjny
Pogląd, że cykl menstruacyjny i fazy księżyca są w jakiś sposób powiązane, wywodzi się z koncepcji, że cykl menstruacyjny trwa średnio 28 dni, czyli mniej więcej tyle, co księżycowy. Różne badania z lat 70.-90. sugerowały, że okresy i fazy owulacji u kobiet pokrywały się z fazą „jasną” (prowadzącą do pełni księżyca) i fazą „ciemną” (prowadzącą do nowiu).
Niektóre z tych badań wykazały również korelacje między fazami księżyca, zmianami poziomu melatoniny – hormonu, który pomaga regulować sen – i fazą cyklu miesiączkowego. Nawet badanie z 2005 r. wykazało, że kobiety, których faza owulacji zbiegła się z pełnią księżyca i które zaszły w ciążę podczas pełni, częściej rodziły chłopców, a te, które poczęły przed pełnią – dziewczynki.
Jednak na ogół kobiecy okres nie „synchronizuje się” z poszczególnymi fazami Księżyca, a jeśli nawet, to przypadkiem. Cykle menstruacyjne mogą trwać od 21 do 35 dni, a ich długość może również zmieniać się z wiekiem i ze względu na czynniki hormonalne. Nowsze, trwające rok retrospektywne badanie 74 kobiet w wieku rozrodczym zaprzeczało poglądowi, że księżyc ma wpływ na cykl menstruacyjny. Badanie nie wykazało żadnej korelacji między miesiączką, płodnością i fazami Księżyca.
Księżyc a sen
Badanie opublikowane w „Sleep Medicine” w 2014 roku oceniało jakość snu 319 uczestników podczas różnych faz Księżyca. Badanie to wykazało, że podczas pełni uczestnicy mieli mniej efektywny sen. Oznacza to, że przez większość czasu pozostawali w łóżku bez snu.
W innym badaniu z 2013 r. uczestniczyło 17 zdrowych ochotników w wieku 20-31 lat i 16 zdrowych ochotników w wieku 57-74 lata. Wolontariusze zgodzili się spać w ciemnych pokojach bez okien przez okres badań wynoszący 3,5 dnia. W tym czasie naukowcy zmierzyli zmiany w strukturze snu, aktywność mózgu podczas snu, a także poziomy melatoniny i kortyzolu.
Później przyjrzano się korelacji z fazami Księżyca. Ta analiza sugeruje, że bezpośrednio przed i po pełni uczestnicy potrzebowali średnio około 5 minut więcej, aby zasnąć, a ich czas snu spadł o około 20 minut. Naukowcy zauważają, że ich poziomy melatoniny spadały blisko pełni. Naukowcy nie byli w stanie wyjaśnić tych zmian ekspozycją na jasne światło Księżyca, ponieważ uczestnicy spali w całkowicie ciemnych, kontrolowanych warunkach.
Czytaj też:
Dlaczego alkohol i nikotyna zakłócają sen bardziej niż kawa?
Księżyc a zdrowie psychiczne
Jedno z badań z 1984 r. sugerowało, że wskaźnik przestępczości prawdopodobnie wzrośnie w nocy przy pełni. Jego autorzy stwierdzili, że może to być spowodowane „falami”, które wywoływało grawitacyjne przyciąganie Księżyca. Badania z 2009 r. sugerują, że placówki psychiatryczne przyjmowały więcej osób podczas pełni Księżyca niż zwykle. Przeanalizowano zapisy 91 pacjentów „z gwałtownymi i ostrymi zaburzeniami zachowania” i wykazano, że 23 procent przyjęć miało miejsce podczas pełni Księżyca.
Jednak badanie opublikowane w czasopiśmie „Psychiatry” w 1998 r. wykazało „brak znaczącego związku” między dowolną fazą Księżyca a wzrostem radykalnych zachowań. Z kolei w 2019 r. naukowcy ze Szwajcarii i Stanów Zjednoczonych przeanalizowali dane pozyskane od 17 966 osób leczonych na 15 różnych oddziałach psychiatrycznych w ciągu 10 lat. Badanie to również nie znalazło dowodów na wzrost agresji podczas pełni.
Czytaj też:
Depresja ma różne twarze. Nie musi objawiać się smutkiem