Krwinki czerwone (erytrocyty) to jeden z czterech składników krwi, która jest jednym z najważniejszych płynów ustrojowych organizmu. Dzięki krwi może odbywać się transport składników odżywczych, tlenu i hormonów wewnątrz organizmu, a także możliwa jest komunikacja pomiędzy narządami i układami.
Jak zbudowane są czerwone krwinki?
Czerwone ciałka krwi człowieka i innych ssaków to okrągłe, dwuwklęsłe komórki, które nie mają jadra komórkowego. Zmiana kształtu erytrocytów świadczy o nieprawidłowościach wywołanych chorobą. Do schorzeń zmieniających kształt czerwonych krwinek, które diagnozowane są u człowieka, zaliczamy anemię sierpowatą – choroba ta powoduje, że erytrocyty mają kształt półksiężyca. Za kolor czerwonych krwinek odpowiada czerwony barwnik – hemoglobina. To dzięki niej erytrocyty transportują tlen wewnątrz organizmu.
Czerwone ciałka krwi cechują się specyficzną budową – dzięki wewnętrznej strukturze siateczki są wyjątkowo elastyczne, co pozwala na ich odkształcanie się podczas wędrówki przez różnej średnicy naczynia włosowate. Czerwone krwinki są komórkami, które nie poruszają się samodzielnie – aby mogły być transportowane po organizmie i pełnić swoje funkcje, niezbędna jest odpowiednia praca mięśnia sercowego. To on poprzez ssąco-tłoczące działanie napędza strumień krwi, w którym wśród innych składników zawieszone są erytrocyty.
Czerwone krwinki w liczbach
W 1 milimetrze sześciennym krwi dorosłej kobiety znajduje się około 5 milionów czerwonych krwinek. W przypadku dorosłych mężczyzn jest ich nieco więcej, bo około 5,4 miliona. W przypadku noworodków do 3. miesiąca życia liczba erytrocytów w 1 milimetrze sześciennym krwi jest zdecydowanie większa i wynosi 6-7 milionów. W ciele dorosłego człowieka znajduje się natomiast kilkadziesiąt (średnio 30) trylionów erytrocytów. Czerwone krwinki muszą być stale produkowane przez czerwony szpik kostny – żyją jedynie około 127 dni, a następnie ulegają zniszczeniu przez komórki wątroby lub śledziony. Z tego względu musi być utrzymywana równowaga pomiędzy zużytymi i niszczonymi erytrocytami oraz erytrocytami wytwarzanymi w szpiku kostnym – wówczas organizm funkcjonuje w prawidłowy sposób.
Liczba czerwonych krwinek w badanej próbce krwi jest cenną wskazówką diagnostyczną. Świadczy ona nie tylko o właściwej pracy układu krwiotwórczego, ale także o ogólnej kondycji organizmu. Niedobór i nadmiar czerwonych krwinek wymagają wykonania badań pozwalających wykryć przyczynę nieprawidłowości.
Krwinki czerwone – funkcje
Podstawową funkcją, jaką pełnią czerwone krwinki, jest transportowanie tlenu wewnątrz organizmu. Pobierają one tlen z płuc dzięki hemoglobinie, a następnie oddają je tkankom organizmu. Po oddaniu transportowanego tlenu erytrocyty uczestniczą w transporcie dwutlenku węgla wytwarzanego w tkankach do płuc, skąd zostaje on wydalony na zewnątrz organizmu. Transport tlenu przez erytrocyty nie byłby możliwy, gdyby nie zawierały one cząsteczek hemoglobiny, czyli białka, które jest także barwnikiem odpowiedzialnym za czerwony kolor krwi.
Niedobór czerwonych krwinek – erytrocytopenia
Niedobór czerwonych krwinek (niedokrwistość) w organizmie człowieka świadczy o różnych schorzeniach. Zaburzenia funkcji krwiotwórczych związane są m.in. z wrodzonymi i nabytymi schorzeniami, które wpływają na obniżenie produkcji erytrocytów, utratą krwi, bardzo intensywnym wysiłkiem fizycznym, a także niedoborami żywieniowymi, które prowadzą do anemii z niedoboru żelaza, kwasu foliowego lub witaminy B12. Jedną z poważnych przyczyn obniżenia produkcji erytrocytów są różne rodzaje białaczek.
Nadmiar czerwonych krwinek – erytrocytoza
Nadmiar czerwonych krwinek (czerwienica prawdziwa, nadkrwistość) związany jest z nadprodukcją erytrocytów. Schorzenie może mieć charakter wrodzony lub nabyty. Erytrocytoza to jeden z objawów uszkodzenia kluczowych narządów wewnętrznych m.in. serca, płuc i nerek oraz niektórych schorzeń nowotworowych.
Czerwone krwinki – normy
Ustalone zostały normy dotyczące liczby czerwonych krwinek w 1 milimetrze sześciennym krwi. Dla kobiet norma wynosi od 3,4 do 5,3 miliona erytrocytów. W przypadku mężczyzn to od 4,2 do 5,4 miliona erytrocytów. U dzieci norma to 3,2-5,4 miliona erytrocytów.
Czytaj też:
Test krwi wykryje 50 rodzajów nowotworów? Rozpoczęto największe badania na świecie