Produkowane na skutek odpowiedzi immunologicznej komórki układu odpornościowego powinny zostać spożytkowane w celu niszczenia atakujących organizm patogenów. Nie zawsze tak się dzieje, co prowadzi do powstawania ziarniaków. To zmiany o zapalnym podłożu, które tworzą się w obrębie skóry oraz w narządach wewnętrznych.
Co to jest ziarniak?
Ziarniak lub ziarniniak to nazwa skupiska komórek układu immunologicznego, które tworzą niewielkie guzki o podłożu zapalnym. Składają się one przede wszystkim z makrofagów i są otoczone tkanką łączną. W potocznym nazewnictwie funkcjonują dwie nazwy tych zmian – ziarniak i ziarniniak, jednak zgodna z medycznym nazewnictwem jest nazwa ziarniniak. Od wielu lat trwają badania nad przyczyną tej dolegliwości oraz czynnikami, które podejrzewane są o jej wywoływanie. Ziarniaki częściej diagnozowane są u osób młodych, zwłaszcza u mężczyzn.
Bardzo często ziarniak na skórze oraz w okolicy narządów wewnętrznych bywa kojarzony z nowotworem, co ma związek z jego wyglądem. Aby wykluczyć nowotworowe podłoże zmian skórnych oraz widocznych np. na zdjęciu RTG zmian w okolicy lub na narządach wewnętrznych, konieczne jest ich dokładne przebadanie. Ziarniak niegdyś mylnie brany był za skórny objaw gruźlicy, jednak obecnie choroba ta niemal nie występuje, a postęp medycyny pozwala na szybkie i skuteczne podjęcie kroków w kierunku wykrycia etiologii zmian o niejednoznacznym wyglądzie.
Wyróżniamy kilka rodzajów ziarniaków, a niektóre z nich mogą być zaraźliwe. Często zmiany te wskazują na występowanie w organizmie konkretnych problemów zdrowotnych. Są jednym ze wskazań do wykonania badań w kierunku sarkoidozy, kiły i choroby Leśniowskiego-Crohna.
Rodzaje ziarniaków
Ziarniaki to zmiany, które mogą występować wewnątrz i na zewnątrz organizmu oraz mieć różne podłoże. U dzieci oraz kobiet najczęściej diagnozowany jest ziarniak obrączkowaty. Kolejny rodzaj ziarniaka to ziarniak grzybiasty, który ma związek z infekcjami o podłożu bakteryjnym i wirusowym. Wyłącznie u mężczyzn występuje ziarniak nasienny, który zawsze związany jest z chorobami jąder. Ziarniak pachwinowy to zakaźna choroba, która przenoszona jest drogą płciową.
Ziarniak – objawy
Ziarniaki to niewielkie gładkie guzki, które możemy zauważyć np. na dłoniach i stopach. Często tworzą skupiska, a zaawansowana postać choroby może doprowadzić do pokrycia nimi dużego obszaru skóry. Ziarniaki mogą przypominać swoim wyglądem niewielkie pęcherze. Czasami są koloru czerwonego i przybierają typową postać guza. Wówczas łatwo jest je podrażnić, co skutkuje zaostrzeniem się stanu zapalnego. Ziarniaki wewnątrz organizmu nie wywołują żadnych objawów. Wykrywane są przy okazji badań, które mają na celu zdiagnozowanie innych chorób.
Miejscem powstawania ziarniaków są bardzo często płuca. W tym przypadku ich znaczna liczba może doprowadzić do wystąpienia różnych objawów ze strony układu oddechowego, które mogą przypominać objawy raka płuc. Do objawów, które mogą wskazywać na ziarniaki wewnętrzne, zaliczamy także ból stawów i powiększenie węzłów chłonnych.
Jak pozbyć się ziarniaków?
Ziarniaki to nie tylko uciążliwe, ale także nieestetyczne zmiany skórne, których lokalizacja może powodować kompleksy. Z tego względu nie należy rezygnować z leczenia – może być wprawdzie długotrwałe, jednak okazuje się skuteczne. W zależności od rodzaju ziarniaków i ich lokalizacji stosowane są właściwie dobrane leki na skórę oraz preparaty doustne. W leczeniu ziarniaka zastosowanie znajdują przede wszystkim kortykosteroidy, które stosowane są miejscowo w przypadku nielicznych zmian skórnych.
Jeżeli mamy do czynienia z nasiloną postacią choroby, to konieczne może być leczenie z zastosowaniem leków doustnych. I w tym przypadku podstawę terapii stanowią kortykosteroidy, jednak może zajść także konieczność przyjmowania m.in. leków przeciw malarii.
Czytaj też:
Zapalenie mieszków włosowych po depilacji i goleniu. Jak sobie z nim poradzić?