Torbiel Bakera – przyczyny, objawy. Czy torbiel Bakera występuje u dzieci?

Często nie zdajemy sobie sprawy z tego, że stawy kolanowe to jedne z najbardziej obciążanych przez nas stawów. To sprzyja rozwojowi pewnych nieprawidłowości. Jedną z nich jest torbiel Bakera, która może pojawić się samoistnie, jednak w przypadku osób dorosłych częściej ma związek z występowaniem patologii okołostawowych. Torbiel Bakera (Baker's cyst diagnostic) najczęściej oznacza zapalenie kaletek maziowych i może powodować dolegliwości bólowe oraz utrudniać zginanie stawu.

Co to jest torbiel Bakera?

Torbiel Bakera to torbiel podkolanowa, która może wystąpić samoistnie lub pojawić się pod wpływem działania obciążających stawy aktywności i nadwagi. Cysta Bakera dość często diagnozowana jest u dzieci oraz u osób po 35. roku życia, jednak w jednym i drugim przypadku przyczyny dolegliwości są całkiem inne.

Osoby, u których zdiagnozowano torbiel Bakera, często opisują ją jako guzek pod kolanem, który początkowo nie powodował żadnych dolegliwości. Z czasem cysta Bakera zaczyna utrudniać życie, dlatego nie warto bagatelizować tego problemu. Z medycznego punktu widzenia cysta Bakera jest wypełnioną płynem stawowym powiększoną przestrzenią łącznotkankową.

Co to oznacza? Choć zmiana ta nie jest niebezpieczna dla zdrowia, to bardzo często wskazuje na problemy dotyczące stawów kolanowych. W przypadku dorosłych pacjentów cysta Bakera bywa skutkiem przeciążania stawów oraz związanych np. z pracą lub aktywnością urazów. U dzieci jest zmianą bez patologicznego podłoża. Torbiel Bakera u dzieci i dorosłych występuje dość często, jednak wymaga odmiennego postępowania.

Torbiel podkolanowa to nie tylko kłopot natury estetycznej, ale także problem, który choć nie zagraża zdrowiu, powinien być właściwie rozwiązany. Nadmierne powiększanie się przestrzeni łącznotkankowej powoduje nie tylko utrudniający np. zginanie nogi w kolanie wzrost torbieli, ale także wiąże się z bólem i innym dyskomfortem. Rozróżniamy 3 rodzaje torbieli Bakera, które różnią się budową.

Rodzaje torbieli Bakera

Wyróżnia się trzy rodzaje cysty podkolanowej, które różnią się między sobą budową ścian. Są to:

• torbiel włóknista
• torbiel synowialna
• torbiel zapalna

Jak rozpoznać torbiel Bakera?

W początkowym stadium rozwoju torbiel Bakera nie jest uciążliwa i ma niewielkie rozmiary, co sprawia, że trudno dostrzec ją gołym okiem. Zmiana ta zlokalizowana jest w dole podkolanowym, gdzie spływa nadmiernie produkowany lub „uciekający” z powodu nieprawidłowości okołostawowych płyn maziowy. Z czasem zaczyna się powiększać i staje się nie tylko wyczuwalna podczas dotyku, ale także widoczna.

Rozmiary torbieli mogą być różne i są uzależnione m.in. od przyczyn rozwoju torbieli i jej rodzaju. Ważne: każdy guzek, który zauważymy na ciele, powinien skłonić do wizyty u lekarza. Torbiel Bakera jest zmianą niegroźną, jednak zgrubienie w dole podkolanowym może być także związane z żylakami kończyn dolnych oraz powiększeniem węzła chłonnego.

Jakie są objawy torbieli Bakera?

Torbiel Bakera jest widoczna w pozycji stojącej – wraz ze wzrostem tworzy wyraźny, dość symetryczny kształt i może powodować ból oraz inny dyskomfort. Do częstych objawów cysty Bakera, oprócz pojawienia się guza pod kolanem, zaliczamy m.in.:

• objawy stanu zapalnego w dole podkolanowym (zaczerwienienie, ocieplenie skóry),
• ograniczoną ruchomość stawu kolanowego,
• ból pojawiający się po aktywności fizycznej,
• obrzęk całego kolana,
• mrowienie i drętwienie kolana, które promieniuje do uda lub łydki.

Dlaczego tworzy się torbiel Bakera?

Istnieje kilka przyczyn powstawania torbieli Bakera. Cysta Bakera może być dolegliwością idiopatyczną, czyli niepowstałą na skutek nieprawidłowości w obrębie stawu kolanowego lub mieć związek ze schorzeniami obejmującymi struktury stawowe. W przypadku dzieci zmiana ta nie oznacza najczęściej kłopotów zdrowotnych, sama się wchłania i nie wiąże się z nieprzyjemnymi dolegliwościami np. bólem. U osób dorosłych sytuacja jest nieco inna. W tym przypadku mamy do czynienia z powstawaniem torbieli podkolanowej na skutek m.in.:

• przeciążenia stawu,
• urazu stawu,
• zwyrodnienia stawu.
  

Częstą przyczyną powstawania torbieli Bakera jest nadmiar produkowanego płynu maziowego. To on gromadzi się w przestrzeni łącznotkankowej, powodując stopniowy wzrost torbieli w dole podkolanowym. Torbiel Bakera dotyczy zarówno osób aktywnych fizycznie, jak i prowadzących siedzący tryb życia, jednak ważnym czynnikiem, który ma wpływ na jej rozwój, jest stan stawów oraz to, na jak duże obciążenia narażamy je każdego dnia. Ryzyko rozwoju torbieli Bakera wzrasta u osób intensywnie uprawiających sport, pracujących fizycznie, a także osób z otyłością i nadwagą.

Kto jest narażony na wystąpienie torbieli Bakera?

Na wystąpienie cysty Bakera najbardziej narażone są osoby otyłe oraz sportowcy, którzy nadmiernie przeciążają stawy kolanowe. Torbiele pod kolanem mogą powstać również na skutek chorób zwyrodnieniowych (np. może spowodować je reumatoidalne zapalenie stawów czy łuszczycowe zapalenia stawów).

Jakie są objawy torbieli Bakera u dzieci?

Cysta Bakera często występuje również u dzieci. Wyglądem przypomina guzek znajdujący się z tyłu stawu kolanowego. Rozpoznanie torbieli Bakera jest możliwe na pierwszy rzut oka, ponieważ wyraźnie widać małą torebkę wypełnioną płynem pod kolanem.

Cysta Bakera może pojawić się na skutek urazu, upadku czy przeciążenia. W wyniku uszkodzenia torebki stawowej produkowana jest zbyt duża ilość mazi w stawie kolanowym, która gromadzi się w formie guzka i powoduje dolegliwości bólowe. Przy nadmiernej resorpcji płynu stawowej mogą pojawić się problemy z uklęknięciem, uczucie sztywności czy opuchlizny. Inne niepokojące objawy to obrzęk kolana.

Jak powstaje torbiel kolana u dzieci?

Torbiel Bakera najczęściej powstaje w sposób niezauważony. Może być efektem urazu lub upadku, a małe dzieci, które są bardzo żywotne i spędzają dużo czasu w ruchu, mogą urazić się w wielu sytuacjach.

Jeśli rodzice zauważą guzek pod kolanem u dziecka, powinni go uważnie obserwować. Często się zdarza, że wystarczy przez kilka dni zrezygnować z nadmiernego wysiłku fizycznego, odciążyć nogę, a cysta się zmniejszy. Jeśli jednak objawy nie ustąpią, konieczne może okazać się udanie się do lekarza i wykonanie badań diagnostycznych. W takiej sytuacji najczęściej trzeba zrobić badanie USG, czasem artografię lub badanie rezonansu magnetycznego. Czasem zalecane są masaże czy zabiegi fizjoterapeutyczne.

Jak wygląda leczenie nieoperacyjne torbieli Bakera?

Leczenie torbieli Bakera to najczęściej leczenie zachowawcze. Chorym zaleca się odciążanie kończyny, prowadzenie spoczynkowego trybu życia oraz leżenie z nogą uniesioną do góry. Bezwzględnie należy zrezygnować z aktywności fizycznej i z nadwyrężenia stawu kolanowego. Jeśli cysta jest dużych rozmiarów, powoduje trudności z ruchomością stawu lub ból, lekarz może zalecić skorzystanie z zabiegów fizjoterapii. Najczęściej polecane są zabiegi z wykorzystaniem ultradźwięków, masaże, jonofereza czy magnetoterapia.

Jeśli cysta Bakera nie jest duża, może się okazać, że stosowanie masaży pozwoli uniknąć leczenia operacyjnego.

Czytaj też:
Ból z przodu kolana to powszechna dolegliwość. Dlaczego się pojawia i jak z nim walczyć?Czytaj też:
Torbiele w piersiach – przyczyny, objawy, czynniki ryzyka, diagnostyka i leczenie