Choć adenomioza jest znanym od dawna schorzeniem, to nadal nie udało się wykryć wszystkich czynników, które ją wywołują. Niegdyś adenomioza była nazywana endometriozą wewnętrzną lub endometriozą ściany macicy. Wiadomo, że istotną rolę w jej rozwoju odgrywają estrogeny. Adenomioza diagnozowana jest najczęściej u kobiet w wieku rozrodczym. Szczyt zachorowań przypada pomiędzy trzecią i piątą dekadą życia. Schorzenie to powoduje, że komórki wyścielające wnętrze macicy (komórki endometrium) przenikają do błony mięśniowej macicy. Skutkiem patologicznego rozrostu endometrium jest powstawanie guzów, zrostów i torbieli oraz uszkodzeń w obrębie mięśnia macicy.
Adenomioza może mieć postać rozsianą lub powodować powstawanie ognisk chorobowych. Choroba ta nie tylko wywołuje uciążliwe dolegliwości m.in. zwiększenie obfitości krwawień menstruacyjnych, nasilone dolegliwości bólowe w czasie menstruacji, bolesne współżycie płciowe, ale także powoduje trudności z zajściem w ciążę metodą naturalną.
Warto dowiedzieć się więcej na temat przyczyn, objawów i powikłań adenomiozy. Schorzenie to utrudnia normalne funkcjonowanie i wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia różnych powikłań. Przedostające się w głąb mięśnia macicy komórki endometrium mogą m.in. znacznie utrudniać transport plemników, wpływając na proces zapłodnienia oraz zaburzać przebieg ciąży, stając się przyczyną poronień. Kobiety cierpiące na adenomiozę powinny być pod stałą opieką lekarza ginekologa.
Co to jest adenomioza?
Adenomioza to choroba związana z nieprawidłowym rozrostem błony śluzowej macicy. Jeżeli błona śluzowa macicy znajduje się poza swoim fizjologicznym umiejscowieniem, to diagnozowana jest ektopia endometrium. Występowanie endometrium poza jamą macicy jest stanem patologicznym. Na skutek działania m.in. hormonów błona śluzowa macicy może „wędrować”, umiejscawiając się w różnych tkankach narządów płciowych i innych narządów, które znajdują się w jamie brzusznej.
Adenomioza diagnozowana jest, gdy błona śluzowa macicy znajduje się w obrębie mięśni gładkich narządów – najczęściej w przebiegu adenomiozy endometrium znajduje się wewnątrz błony mięśniowej macicy, a dokładnie w rejonie jej trzonu. Jeżeli tkanka endometrium wrasta w powierzchnię otrzewnej i jajnika, to mamy do czynienia z endometriozą. W przypadku endometriozy także występują uciążliwe dolegliwości oraz powikłania związane m.in. z problemami z zajściem w ciążę.
Niegdyś uważano, że adenomioza jest pochodną endometriozy. Jednak badania dowiodły, że endometrioza i adenomioza powinny być traktowane jako odrębne schorzenia.
Przyczyny adenomiozy
Powstało wiele teorii dotyczących przyczyn rozwoju adenomiozy, jednak żadna z nich nie została w pełni potwierdzona. Przeprowadzone badania pozwoliły wyodrębnić kilka możliwych przyczyn i czynników ryzyka, które mogą mieć związek z rozwojem adenomiozy.
Wyniki badań potwierdziły związek pomiędzy adenomiozą oraz wydzielaniem estrogenów. Występuje przede wszystkim u kobiet w wieku rozrodczym oraz u kobiet po menopauzie, które przyjmują lek hormonalny, stosowany w leczeniu raka piersi. Rzadziej diagnozowana jest u nastolatek. W przypadku młodych kobiet adenomioza nie jest diagnozowana w typowej postaci – u kobiet, które nie ukończyły 35. roku życia, mamy do czynienia z torbielowatą adenomiozą macicy, w której przebiegu powstają różnej wielkości torbiele. We wnętrzu torbieli znajdują się m.in. komórki układu odpornościowego.
Ryzyko wystąpienia adenomiozy zwiększa m.in. łyżeczkowanie macicy po poronieniu, które powoduje uszkodzenie włókien mięśni gładkich macicy.
Objawy adenomiozy
Do objawów, które mogą wskazywać na adenomiozę, zaliczamy m.in.:
- wydłużenie czasu trwania menstruacji,
- zwiększenie obfitości krwawień menstruacyjnych,
- nasilenie się dolegliwości bólowych podczas miesiączki,
- plamienia i krwawienia między miesiączkami,
- ból podczas współżycia.
U niektórych kobiet adenomioza objawia się przewlekłym bólem w obrębie podbrzusza, który może promieniować do spojenia łonowego oraz ud. Objawem adenomiozy są także problemy z zajściem w ciążę i problemy z utrzymaniem ciąży – adenomioza jest jedną z przyczyn niepłodności oraz często staje się przyczyną poronień i przedwczesnych porodów. Wpływ adenomiozy na przebieg ciąży uzależniony jest od stanu błony mięśniowej macicy, która w przebiegu choroby ulega uszkodzeniu. Adenomioza częściej niż endometrioza prowadzi do poronienia.
Warto wiedzieć, że adenomioza nie zawsze wywołuje objawy, które skłaniają do wizyty u lekarza ginekologa. Zdarza się, że przebieg choroby jest bezobjawowy.
Istotne znaczenie dla zdrowia kobiety, a także powodzenia starań o dziecko, mają systematyczne wizyty u ginekologa, dzięki którym możliwe jest wykrycie różnych schorzeń na wczesnym etapie rozwoju. Co ważne – wszystkie zmiany związane z przebiegiem cyklu menstruacyjnego należy konsultować z lekarzem. Nasilone dolegliwości bólowe, obfite krwawienia oraz przedłużające się miesiączki bardzo często związane są z przebiegiem chorób narządów rozrodczych. Warto bez skrępowania rozmawiać z lekarzem o problemach podczas współżycia, które również stanowią cenną wskazówkę diagnostyczną. Ból podczas współżycia i krwawienie po stosunku to często pomijane podczas rozmowy z ginekologiem objawy, które mogą wskazywać nie tylko na ektopię endometrium, ale także inne schorzenia.
Jak wygląda leczenie adenomiozy?
Sposób leczenia adenomiozy dobierany jest m.in. do wieku pacjentki. U kobiet, które planują macierzyństwo, stosowane jest leczenie hormonalne. U kobiet, które przeszły menopauzę lub nie planują macierzyństwa, wykonywana jest operacja usunięcia macicy.
Czytaj też:
Rak endometrium atakuje kobiety. Co go powoduje i jakie daje objawy?Czytaj też:
Nowatorska operacja u pacjentki z endometriozą. Przeprowadzili ją lekarze z Katowic
Źródła:
- M. Galuda, M. Gabryś, M. Ujec, K. Kmieciak, Adenomioza, Wydawnictwo Cornetis, Wrocław, 2003
- M. Gabryś, Adenomioza – diagnostyka i aktualne sposoby leczenia, Monografie po Dyplomie, nr 1, 2020
- Grzegorz H. Bręborowicz, Położnictwo i ginekologia Repetytorium, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2010