Choroby układu krążenia, czyli choroby sercowo-naczyniowe, to grupa schorzeń związanych z występowaniem dolegliwości ze strony serca i układu krwionośnego (żył, tętnic i naczyń włosowatych). Mimo coraz lepszej diagnostyki i nowocześniejszych metod leczenia, umieralność w Polsce z powodu chorób układu krążenia (ChUK) należy do najwyższych w Europie. Na ich rozwój wpływa wiele czynników związanych ze współczesnym stylem życia, m.in.: nieodpowiednia dieta, palenie tytoniu i picie alkoholu, stres, brak lub niewystarczająca ilość aktywności fizycznej. Długotrwałe narażenie na te czynniki może prowadzić do licznych zaburzeń, m.in.: otyłości, cukrzycy, czy nadciśnienia tętniczego. Przez wyeliminowanie niewłaściwych nawyków, możesz w dużym stopniu zminimalizować ryzyko zachorowania.
Niepokojące objawy świadczące o zagrożeniu życia lub zdrowia dotyczą nie tylko osób starszych; coraz częściej – również młodych lub w średnim wieku. Niestety, często te objawy są bagatelizowane.
– Panuje przekonanie, że „to niemożliwe, żeby coś poważnego się ze mną działo. „Jak to: w tym wieku?” Tak było np. z młodą pacjentką, która miała zawał serca – mówi lek. Piotr Kolański, lekarz rodzinny.
Program Profilaktyki Chorób Układu Krążenia
Program Profilaktyki Chorób Układu Krążenia (ChUK) to program, który ma na celu zmniejszenie zachorowalności i umieralności Polaków z powodu chorób układu krążenia. Program profilaktyki ChUK jest dla ciebie, jeśli:
- masz od 35 do 65 lat,
- nie masz zdiagnozowanej cukrzycy, przewlekłej choroby nerek, rodzinnej hipercholesterolemii ani niektórych chorób układu krążenia (jeśli na nie chorujesz, dowiesz się od lekarza, czy możesz wziąć udział w programie),
- nie korzystałeś/aś z badań w ramach tego programu w ciągu ostatnich 5 lat.
Wystarczy, że zgłosisz zamiar udziału w programie profilaktycznym swojemu lekarzowi POZ lub pielęgniarce POZ. Listę placówek biorących udział w programie znajdziesz na stronie NFZ – Programy Profilaktyczne.
Badania w ramach programu
Lekarz lub pielęgniarka przeprowadzi z tobą wywiad i skieruje cię na badania: (stężenie we krwi cholesterolu całkowitego, LDL cholesterolu, HDL cholesterolu, triglicerydów i glukozy), dokonanie pomiaru ciśnienia tętniczego krwi, określenie współczynnika masy ciała (Body Mass Index – BMI).
Na ich podstawie lekarz dokona oceny ryzyka wystąpienia chorób układu krążenia (wg aktualnej klasyfikacji SCORE) oraz przekaże – w zależności od wyników badań oraz stanu twojego zdrowia – dalsze zalecenia.
Dzięki udziałowi w programie sprawdzisz swój stan zdrowia. Jeżeli zostaniesz zakwalifikowany/a do grupy podwyższonego ryzyka, będziesz mieć szansę na wczesne wykrycie chorób i ich zastopowanie.
Złote zasady dla mocnego, zdrowego serca
Dla serca ważny jest systematyczny trening, ponieważ powiększa on sieć naczyń krwionośnych, dzięki czemu więcej bogatej w tlen krwi może dotrzeć do serca. Regularnymi ćwiczeniami wzmocnisz serce, obniżysz poziom złego cholesterolu i cukru we krwi oraz ciśnienie tętnicze.
Spożywaj zdrowe tłuszcze – te zawarte w rybach, orzechach, oliwie z oliwek. Dbaj o higienę jamy ustnej – bakterie wywołują próchnicę; jeśli przenikną do krwioobiegu, mogą wywołać zakażenie. Pamiętaj o odpowiedniej ilości snu. Dbaj o aktywność fizyczną. Unikaj palenia; również biernego. Badaj się, szczególnie po 40. roku życia, kiedy ryzyko chorób układu krążenia znacząco wzrasta. Stosuj dietę DASH (ang. Dietary Approaches to Stop Hypertension – dieta w leczeniu i zapobieganiu nadciśnienia).
Jest to uniwersalna dieta o udowodnionych właściwościach prozdrowotnych – wręcz profilaktycznych, uznawana za najzdrowszą dietę świata. Korzyści z jej stosowania możesz odczuć już po dwóch tygodniach od jej rozpoczęcia. Jest smaczna, łatwa – opiera się na prostych, dostępnych produktach – i szybka w przygotowaniu dzięki nieskomplikowanym przepisom.
Więcej o diecie DASH przeczytasz na portalu diety.nfz.gov.pl.
Warzywa, ryby, roślinne oleje
Dieta DASH bazuje na: warzywach i owocach, niskotłuszczowych produktach mlecznych, pełnoziarnistych produktach zbożowych, suchych nasionach roślin strączkowych, rybach i owocach morza, chudym drobiu, orzechach i nasionach oraz olejach roślinnych.
Podstawą codziennego jadłospisu są świeże produkty spożywcze o jak najmniejszym stopniu przetworzenia. Ważnym elementem diety DASH jest ograniczanie spożycia czerwonego mięsa, słodyczy, dań zawierających nadmierne ilości soli i cukru.
DASH nie tylko pomaga obniżyć ciśnienie tętnicze, ale również zapobiega jego rozwojowi. Sprzyja poprawie stanu zdrowia w przypadku zaburzeń lipidowych, zmniejsza ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 oraz chorób sercowo-naczyniowych. Program żywieniowy znajdziesz na www.nfz.gov.pl – Diety NFZ.
| Możemy naprawdę wydłużyć swoje życie |
|---|
| Rozmowa z prof. dr hab. n. med. Maciejem Banachem, kardiologiem, lipidologiem, epidemiologiem chorób serca i naczyń, prezesem Polskiego Towarzystwa Lipidologicznego. Jak poważnym problemem są choroby układu krążenia? Choroby układu krążenia stanowią wciąż największą przyczynę zgonów na świecie – z ich powodu umiera ok. 20 mln osób rocznie. Nam, lekarzom, trudno jest zrozumieć, dlaczego wciąż to się dzieje, skoro mamy tak skuteczne leki. Co najmniej 2/3 zgonów, które są związane z tzw. miażdżycową chorobą sercowo-naczyniową, u której podłoża leży miażdżyca, jesteśmy w stanie zapobiec. Jak możemy zapobiec zgonom? W różny sposób: przede wszystkim kontrolując i monitorując swoje zdrowie, czyli inwestując w nie. Jeśli wcześnie o to zadbamy, będziemy wykonywali regularne profilaktyczne badania – będziemy sprawdzali poziom glukozy, stężenie cholesterolu, ciśnienie tętnicze krwi, będziemy dbali o dietę, regularny wysiłek fizyczny, by nie doprowadzić do nadwagi i otyłości (a właściwie do choroby otyłościowej), możemy żyć naprawdę bardzo długo. Podam przykład – jeżeli byśmy przez całe życie mieli poziom cholesterolu w normie, to jesteśmy w stanie zapobiec 55 proc. incydentów związanych z chorobą serca i naczyń. Czyli u co drugiej osoby ten incydent nigdy nie nastąpi. Jak zachęciłby pan do korzystania z badań, z programów profilaktycznych? Cieszę się, że zaczęliśmy w Polsce mówić o profilaktyce. Przez lata skupialiśmy się na tym, co zrobić, jak już chorujemy. Trzeba zrobić wszystko, żeby do tej choroby nigdy nie doprowadzić lub – żeby wydłużyć czas do jej pojawienia się. Korzystanie z programów profilaktycznych pozwoli na to, że u większości osób, które będą chciały zadbać o swoje zdrowie, będziemy mogli je właściwie monitorować i w odpowiednim momencie wdrożyć właściwe postępowanie. My to nazywamy: niefarmakologiczne, a więc: zmianę stylu życia, regularny wysiłek fizyczny i dietę. Wiele dla naszego zdrowia możemy zrobić sami? To prawda. Okazuje się, że już wykonanie czterech tysięcy kroków dziennie zmniejsza ryzyko zgonu, bez względu na przyczynę. Oczywiście, ze złotą zasadą: im więcej kroków robimy, tym lepiej, tym bardziej inwestujemy w swoje zdrowie. Ważna jest także dobrze zbilansowana dieta. Nie diety restrykcyjne, co do których trzeba mieć określone wskazania zdrowotne. Obecnie mocno borykamy się również z używkami – to ogromny problem. Według danych z Głównego Urzędu Statystycznego statystycznie Polak pije rocznie nawet 11 litrów czystego spirytusu. To są jedne z najgorszych wyników od czasu II wojny światowej. Złe są też statystyki dotyczące palenia, zwłaszcza u osób młodych. Na dodatek reklamy chcą nam wmówić, że podgrzewacze są mniej trujące albo „bardziej zdrowe”. Jedno i drugie jest nieprawdą. One tak samo negatywnie wpływają na nasze zdrowie. Warto wcześnie zainwestować w swoje zdrowie, z silnym podkreśleniem słowa „wcześnie”. Nie wtedy, kiedy pojawi się ból w klatce piersiowej. Nie wtedy, kiedy będziemy mieli już zmniejszoną tolerancję wysiłku, pojawi się kołatanie serca, będziemy bardzo źle się czuli, mając np. chorobę otyłościową, tylko wtedy, kiedy jeszcze jest czas i miejsce, żeby zainwestować w swoje zdrowie. Złota zasada: im wcześniej, tym lepiej. Naprawdę możemy wydłużyć swoje życie. I to w bardzo dobrej jakości, bo to też jest bardzo istotne. |