Stan przedrzucawkowy (zatrucie ciążowe, preeklampsja, gestoza) jest zespołem charakterystycznych i bardzo niebezpiecznych objawów, które pojawiają się w drugim i trzecim trymestrze ciąży lub po porodzie. Zaliczany jest do grupy rzadkich powikłań ciąży, które występują na skutek działania określonych czynników. Zgodnie ze statystykami stan przedrzucawkowy występuje u od 2 do 8% ciężarnych kobiet w różnym wieku.
Powikłania ciąży
Ciąża jest wyjątkowym okresem w życiu każdej kobiety. Ma to związek nie tylko z oczekiwaniem na narodziny dziecka, ale także obciążeniem dla organizmu, z którym się ona wiąże. W większości przypadków kobiety przechodzą ciążę bez większych problemów. Czasami dokuczają im typowe dolegliwości ciążowe, jednak nie są one zagrożeniem dla zdrowia przyszłej mamy i jej dziecka.
Do powikłań ciąży zaliczamy stan przedrzucawkowy. Zatrucie ciążowe stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia przyszłej mamy oraz jej dziecka, jednak trudno jest określić związane z nim ryzyko. Stan przedrzucawkowy i rzucawka ciążowa występują zarówno u kobiet z różnymi obciążeniami, jak i w pełni zdrowych przyszłych mam. Z tego względu warto dowiedzieć się więcej na ich temat i poznać przyczyny oraz objawy związane z tymi powikłaniami ciąży.
Co to jest stan przedrzucawkowy?
Stan przedrzucawkowy nie jest chorobą, ale zespołem objawów, które pojawiają się w drugiej połowie ciąży. Może mieć postać łagodną lub ciężką, prowadząc do rzucawki ciążowej po porodzie. Ryzyko związane ze stanem przedrzucawkowym jest stosunkowo niewielkie – to powikłanie ciąży dotyczy mniej niż 10% kobiet ciężarnych, jednak wiąże się z określonym ryzykiem dla przyszłej mamy i jej nienarodzonego dziecka. Zatrucie ciążowe nie musi wystąpić na etapie ciąży. Zdarza się, że objawy stanu przedrzucawkowego pojawiają się w czasie porodu, tuż po porodzie lub w okresie połogu.
Niezależnie od stopnia nasilenia objawów stan przedrzucawkowy jest zawsze dużym zagrożeniem i wymaga wdrożenia odpowiedniego leczenia. Obecnie coraz rzadziej prowadzi do poważnych powikłań u mamy i dziecka, co ma związek z często wykonywanymi badaniami. Niegdyś, gdy kobiety w ciąży sporadycznie lub w ogóle nie odwiedzały ginekologa, nie można było zdiagnozować jego pierwszych, często subtelnych i przez długi czas niewpływających na ogólne samopoczucie objawów.
Objawy stanu przedrzucawkowego
Pierwszym objawem stanu przedrzucawkowego jest wzrost ciśnienia tętniczego powyżej 140/90 mm Hg, który utrzymuje się przez dłuższy czas. Jednorazowa wysoka wartość ciśnienia nie świadczy o zagrożeniu i może być związana m.in. ze stresem lub wysiłkiem fizycznym. Na etapie diagnostyki stanu przedrzucawkowego mierzy się ciśnienie krwi co kilka godzin po wcześniejszym odpoczynku.
Na stan przedrzucawkowy wskazuje także diagnozowany podczas badań laboratoryjnych białkomocz. Dodatkowym objawem są pojawiające się na skutek zatrzymania wody w organizmie obrzęki różnych partii ciała, ból brzucha, nudności, wymioty, zawroty głowy, ból głowy oraz ogólne złe samopoczucie. Brak odpowiedniego postępowania medycznego może doprowadzić do rzucawki, która objawia się drgawkami i utratą przytomności.
Przyczyny wystąpienia stanu przedrzucawkowego
Stan przedrzucawkowy może być wywołany przez różne czynniki. Jednym z najważniejszych jest nadciśnienie tętnicze, które nie musi występować przed zajściem w ciążę. Do niebezpiecznego podwyższenia ciśnienia tętniczego mogą doprowadzić m.in. niewykryte wcześniej schorzenia i zaburzenia w funkcjonowaniu organizmu, przewlekły stres, przemęczenie związane z pracą i codziennymi obowiązkami, jak również stosowanie nieodpowiednio skomponowanej diety. Ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego zwiększają także niektóre choroby przewlekłe m.in. cukrzyca, otyłość i choroby nerek.
Stan przedrzucawkowy częściej dotyczy kobiet rodzących po raz pierwszy, które nie ukończyły jeszcze 20. roku życia oraz kobiet po 40. roku życia, jednak wiek nie jest tutaj czynnikiem decydującym. Znacznie ważniejsze są m.in. uwarunkowania genetyczne (przypadki stanu przedrzucawkowego w bliskiej rodzinie), występowanie konfliktu serologicznego, krótkie odstępy pomiędzy kolejnymi ciążami, a także ogólny stan zdrowia kobiety ciężarnej i prowadzony w ciąży tryb życia.
Nieznacznie ryzyko stanu przedrzucawkowego zwiększają m.in. zapłodnienie pozaustrojowe, występowanie migren przed ciążą, a także ciąża mnoga.
