Dysleksje to grupa specyficznych i wymagających wsparcia rodziców, psychologów i pedagogów zaburzeń funkcji motorycznych oraz poznawczych, które mają znaczny wpływ na samopoczucie dziecka, efekty nauczania, a także satysfakcję z nauki szkolnej.
Dysleksja rozwojowa ujawnia się najczęściej na początkowym etapie nauki szkolnej, choć o jej rozwoju mogą świadczyć także objawy, które pojawiają się wcześniej np. niechęć do rysowania, problemy z „pisaniem” szlaczków, niechęć do lepienia z plasteliny. To specyficzne rozwojowe zaburzenie umiejętności szkolnych dotyczy rosnącego odsetka dzieci i ma bezpośredni związek z zaburzeniami funkcjonowania układu nerwowego. Skłonność do dysleksji może być dziedziczona, dlatego rodzice, u których zostały zdiagnozowane dysleksje, powinni bacznie przyglądać się swoim dzieciom.
Co to jest dysleksja?
Dysleksja jest jednym z częściej diagnozowanych u dzieci zaburzeń rozwojowych, których podłożem są nieprawidłowości związane z funkcjami motorycznymi oraz poznawczymi. Zaburzenia zaliczane do grupy dysleksji dotyczą zarówno dzieci, których rozwój intelektualny nie budzi zastrzeżeń, jak i dzieci z deficytami. Terminem „dysleksja” określa się specyficzne zaburzenia umiejętności szkolnych, które dotyczą czytania i pisania. Dysleksja to wspólna nazwa kilku różnych zaburzeń, które objawiają się w odmienny sposób, jednak zawsze ujawniają się na początkowym etapie nauki szkolnej.
Jakie są przyczyny dysleksji?
Podłożem rozwoju dysleksji są najczęściej zaburzenia w funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego, które rozwijają się już na etapie życia płodowego lub są skutkiem powikłań okołoporodowych. Upośledzają one funkcje motoryczne i poznawcze oraz zaburzają procesy ich integracji. Podłożem rozwoju dysleksji lub trudności mogących wskazywać na to zaburzenie, są także wady słuchu i wymowy, czynniki społeczne i nieprawidłowo dobrane metody kształcenia. Postawienie diagnozy umożliwia wykonanie badań psychologicznych, które jedynie w przypadku kilku procent kierowanych na nie dzieci, potwierdzają podejrzenia rodziców i nauczycieli.
Rodzaje dysleksji
Dysleksja to trudności w nauce czytania i pisania. Inne specyficzne trudności w nauce, które zaliczane są do wspólnej grupy dysleksji to:
- dysortografia - dziecko robi liczne błędy ortograficzne, choć zna zasady poprawnej pisowni,
- hiperdysleksja – dziecko nie rozumie czytanego tekstu,
- dysgrafia – pismo dziecka jest zniekształcone i nieczytelne,
- dyskalkulia – dziecko ma trudności z rozwiązywaniem zadań matematycznych,
- dysfonia – dziecko mówi cicho i niewyraźnie.
Czasami u dziecka diagnozowanych jest kilka zaburzeń, które dotyczą różnych trudności w nauce. Diagnoza psychologiczna pozwala uniknąć m.in. stawiania dziecku złych ocen za popełniane błędy lub nieczytelne pismo, które nie tylko obniżają średnią, ale także mogą doprowadzić do powtarzania klasy lub uniemożliwiać zdanie egzaminów. Z tego względu bardzo ważna jest wczesna diagnostyka, która pomaga m.in. ograniczyć stres szkolny i zmniejsza frustrację dziecka, która związana jest z odstawaniem od grupy rówieśniczej.
Jak rozpoznać dysleksję u dziecka?
Pierwsze objawy dysleksji mogą być mylnie brane za lenistwo dziecka lub brak współpracy z jego strony. Nie są one jednak związane ze świadomym działaniem, ale wynikają z zaburzeń funkcji motorycznych i poznawczych. Na wczesnym etapie edukacji u dziecka z dysleksją, oprócz trudności w nauce czytania i pisania, pojawiają się także dość charakterystyczne zachowania, czyli m.in.:
- rozpraszanie uwagi nauczyciela i innych uczniów,
- niesłuchanie poleceń,
- niechętne wykonywanie zadań domowych,
- brak koncentracji podczas wykonywanych zadań,
- problemy z zapamiętywaniem poleceń nauczyciela.
Objawy poszczególnych rodzajów dysleksji mają bezpośredni związek z obszarem, którego one dotyczą. Wskazaniem do konsultacji psychologicznej i wykonania badań są notorycznie powtarzane błędy, spowolnione czytanie i pisanie, brak postępów w nauce, pomimo wsparcia nauczycieli i rodziców oraz uczęszczania na zajęcia wyrównawcze. Odpowiednie postępowanie z dzieckiem, u którego zdiagnozowano zaburzenia umiejętności szkolnych, pozwala niwelować problemy i ułatwia harmonijny rozwój.