Rodzice często zauważają, że ich dzieci brzydko piszą. Nie zawsze problem ten związany jest z brakiem staranności. Zdarza się, że nieestetyczne pismo jest związane z zaburzeniami w obrębie motoryki małej oraz zaburzeniami percepcji wzrokowej i słuchowej. Pierwsze objawy dysgrafii ujawniają się już na etapie nauczania wczesnoszkolnego, gdy dziecko rozpoczyna naukę pisania. Dziecko z tym zaburzeniem ma poważne problemy m.in. z odwzorowywaniem kształtów liter oraz może nie radzić sobie z wykonywaniem różnych prac plastycznych i innych zadań manualnych.
Dysgrafia – co każdy rodzic wiedzieć powinien?
Zeszyty niektórych uczniów mogą przyprawić o silny ból głowy. Zauważając, że dziecko brzydko pisze, powinniśmy poszukać przyczyny problemu. Nie zawsze brzydkie, nieczytelne pismo jest efektem braku uwagi i staranności, znudzenia czy niechęci do nauki pisania. U części dzieci problemy z prawidłowym pisaniem mogą być związane z różnymi zaburzeniami. Wówczas, pomimo szczerych chęci, dziecko nie potrafi odpowiednio odwzorowywać liter, a także robi inne błędy, które wpływają na jego oceny w szkole.
Co więcej, trudności na etapie nauczania przekładają się na samoocenę dziecka. Jeżeli dziecko brzydko pisze, myli litery oraz popełnia inne błędy, warto skonsultować się z pedagogiem szkolnym oraz zapisać dziecko do poradni psychologiczno-pedagogicznej, w której zostanie ono zbadane w kierunku dysgrafii.
Czym jest dysgrafia?
Dysgrafia to jedno z zaburzeń rozwojowych, które nie mają związku z rozwojem intelektualnym dziecka. Dotyczy ona percepcji wzrokowej i słuchowej, a także małej motoryki. Zgodnie z definicją – dysgrafia to częściowa lub całkowita utrata zdolności pisania. Dysgrafii często towarzyszą także inne zaburzenia między innymi dysortografia (dziecko robi błędy ortograficzne) oraz dysleksja (dziecko ma problemy z nauką czytania).
Dziecko z dysgrafią, choć bardzo się stara, nie jest w stanie pisać starannie. Nie oznacza to jednak, że nie można wypracować poprawy pisma. Bardzo ważne jest wczesne zdiagnozowanie dysgrafii, co pozwala na rozpoczęcie pracy z dzieckiem, a także pomaga uniknąć obniżenia samooceny ucznia, który na skutek trudności w nauce, czuje się gorszy od swoich rówieśników.
Dzieci ze zdiagnozowaną dysgrafią wymagają wsparcia ze strony rodziców oraz pedagoga szkolnego, dzięki któremu są w stanie nadążyć za rówieśnikami oraz mogą uniknąć irytacji związanej z odstawaniem od grupy. W przypadku podejrzenia dysgrafii konieczne jest wykonanie badań w poradni psychologiczno-pedagogicznej. Zdiagnozowanie dysgrafii pozwala uniknąć wielu problemów na etapie kształcenia. Opanowanie umiejętności pisania jest niezbędne, aby dziecko mogło osiągać dobre wyniki w nauce, dlatego warto szybko reagować na pojawiające się trudności i wprowadzać właściwe nawyki związane z techniką pisania, co pozwoli uniknąć pogłębiania się problemów z nauką. Pierwsze objawy dysgrafii widoczne są już na etapie nauczania wczesnoszkolnego. Dziecko z tym zaburzeniem ma między innymi problemy, aby zmieścić pisane litery w liniaturze i myli litery o podobnym kształcie.
Przyczyny dysgrafii
Przyczyn dysgrafii może być kilka. Warto jednak wiedzieć, że są nimi zaburzenia w obrębie układu nerwowego, a także układu mięśniowego. Pisanie jest czynnością, która wymaga odpowiedniej koordynacji ruchowej, wzrokowej i słuchowej. Brak koordynacji skutkuje pojawieniem się różnych problemów na etapie nauki pisania.
Dysgrafia jest zaburzeniem, które może występować rodzinnie. Odpowiednio wcześnie rozpoczęte badania w kierunku dysgrafii, a także zastosowanie się do zaleceń psychologa i pedagoga pozwalają uniknąć wielu poważnych problemów na kolejnych etapach nauczania. Właściwie dobrane ćwiczenia manualne to jeden ze sposobów na poprawę staranności pisma. Dziecko z dysgrafią ma indywidualne potrzeby edukacyjne i rozwojowe, które muszą zostać zaspokojone w celu umożliwienia harmonijnego rozwoju dziecka oraz ułatwienia przyswajania wiedzy na każdym etapie edukacji. Z dysgrafii nie można się wyleczyć. Terapia ukierunkowana jest na poprawę jakości życia dziecka oraz ułatwienie mu opanowania czynności, z którymi ma ono problemy. Dysgrafia często diagnozowana jest u dzieci, u których występuje obniżone lub zbyt duże napięcie mięśni, które utrudnia wykonywanie swobodnych ruchów podczas pisania oraz innych prac manualnych.
Rodzaje dysgrafii
Wyróżniamy trzy rodzaje dysgrafii, czyli dysgrafię przestrzenną, dysgrafię motoryczną i dysgrafię dyslektyczną.
Dysgrafia przestrzenna jest zaburzeniem, w którym nie występują błędy ortograficzne oraz błędy interpunkcyjne w ilości wskazującej na problemy z opanowaniem materiału szkolnego. W tym przypadku mamy do czynienia z zaburzeniami w obrębie motoryki małej, a także pamięci wzrokowej, które prowadzą do występowania trudności podczas przepisywania liter. Dysgrafia przestrzenna powoduje także problemy z rysowaniem.
Dysgrafia motoryczna powoduje trudności podczas przepisywania tekstu. Dziecko robi bardzo dużo błędów, przepisując tekst np. z tablicy, jednak nie występują problemy z pisaniem tekstu dyktowanego. W tym przypadku również pojawiają się problemy z wykonywaniem prac plastycznych np. kopiowaniem rysunków.
Dysgrafia dyslektyczna objawia się w nieco inny sposób. W tym przypadku dziecko nie ma problemu z przepisywaniem tekstów, jednak robi bardzo dużo błędów ortograficznych i zapisuje słowa w taki sposób, w jaki je usłyszało. Dysgrafia dyslektyczna nie wpływa na zdolności odwzorowywania liter i nie powoduje problemów podczas rysowania.
Objawy dysgrafii
Objawem dysgrafii są nie tylko trudności w nauce pisania i nieestetyczny, nieczytelny charakter pisma. Do objawów dysgrafii zaliczamy także szybkie męczenie się podczas pisania, niewłaściwy chwyt pisarski, bardzo mocne dociskanie długopisu, ołówka lub pióra do kartki, powolne pisanie i przepisywanie tekstu z tablicy oraz ze słuchu. Dzieci z dysgrafią mają także trudności z przelewanie myśli na papier, muszą zastanowić się, zanim napiszą konkretną literę, a także popełniają liczne błędy, myląc podobne do siebie litery i zniekształcają linię pisania.
Leczenie dysgrafii
Zanim zostanie rozpoczęte leczenie dysgrafii, kluczowe jest określenie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych dziecka. Jest to możliwe podczas badania w poradni psychologiczno-pedagogicznej. Badanie psychologiczne i badanie pedagogiczne oraz analiza wytworów szkolnych pozwalają stwierdzić, czy trudności z pisaniem są spowodowane dysgrafią, czy mają inne podłoże.
Leczenie dysgrafii opiera się przede wszystkim na wsparciu dziecka i objęciu go opieką psychologiczno-pedagogiczną w formie zajęć korekcyjno-kompensacyjnych, które mają na celu rozwijanie koordynacji wzrokowo-ruchowej oraz podnoszenie sprawności grafomotorycznej. Dysgrafia jest zaburzeniem, z którego dziecko nie wyrasta, dlatego niezbędne jest wspieranie go w wytrwałej, systematycznej pracy na rzecz przezwyciężenia trudności w pisaniu oraz wzmacnianie samooceny i poczucia własnej wartości. W przypadku dzieci z dysgrafią niezbędne jest dostosowanie wymagań edukacyjnych do ich indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych.
Dziecko powinno systematycznie wykonywać ćwiczenia palców, które usprawniają małą motorykę, pozwalając m.in. na prawidłowy chwyt narzędzia pisarskiego, doskonalić technikę pisania poprzez rysowanie szlaczków, a także zabawy, które pozytywnie wpływają na poprawę koordynacji ruchowej np. zabawy z wykorzystaniem piasku kinetycznego, plasteliny i klocków konstrukcyjnych.
Czytaj też:
Dzieci mogą mieć wiele zaburzeń uczenia się. Oto 3 najczęstsze