W nowym artykule przeglądowym – skierowanym również do laików – Frontiers in Public Health zespół ekspertów z Zunyi Medical University dokonuje przeglądu epidemiologii, ścieżki choroby, objawów, diagnozy i obecnego leczenia ciężkiego COVID-19. Naukowcy podkreślają kluczową rolę potencjalnie śmiertelnej nadmiernej reakcji układu odpornościowego w postępie choroby.
Wyjaśniają krok po kroku, co wiadomo na temat tego, w jaki sposób wirus infekuje drogi oddechowe, namnaża się w komórkach, a w ciężkich przypadkach powoduje przekroczenie odporności przez „burzę cytokin”. Ta burza jest nadmierną aktywacją białych krwinek, które uwalniają zbyt duże ilości cytokin – cząsteczek stymulujących zapalenie – do krwi.
„Podobnie do tego, co dzieje się po zakażeniu SARS i MERS, dane pokazują, że pacjenci z ciężkim COVID-19 mogą mieć zespół burzy cytokinowej. Gwałtownie zwiększone cytokiny przyciągają nadmiar komórek odpornościowych, takich jak limfocyty i neutrofile, powodując infiltrację tych komórki w tkankę płucną, powodując w ten sposób uszkodzenie płuc”, wyjaśnia autor, profesor Daishun Liu z Zunyi Medical University.
Burza cytokin – co to takiego?
Burza wywołana przez cytokiny ostatecznie powoduje wysoką gorączkę, nadmierne przeciekanie naczyń krwionośnych, krzepnięcie krwi w ciele, wyjątkowo niskie ciśnienie krwi, brak tlenu i nadmierną kwasowość krwi oraz gromadzenie się płynów w płucach („wysięk opłucnowy”).
Białe krwinki są źle kierowane, aby atakować i rozpalać nawet zdrowe tkanki, co prowadzi do niewydolności płuc, serca, wątroby, jelit, nerek i genitaliów (zespół wielu narządów, MODS). Może to pogorszyć funkcję płuc (zespół ostrej niewydolności oddechowej, ARDS) z powodu tworzenia się tak zwanej błony szklistej, złożonej z resztek białek i martwych komórek, wyściełających płuca, co utrudnia wchłanianie tlenu. Większość zgonów z powodu COVID-19 jest zatem spowodowana niewydolnością oddechową.
Eksperci wyjaśniają, że w przypadku braku konkretnego leku przeciwwirusowego na COVID-19, celem leczenia musi być walka z objawami, obniżenie śmiertelności poprzez intensywne utrzymanie czynności narządów, na przykład sztuczny system oczyszczania krwi wątroby lub nerkowa terapia zastępcza do filtrowania krwi za pomocą środków mechanicznych.
Szczególnie ważne są metody uzupełniania lub zastępowania funkcji płuc, na przykład poprzez nieinwazyjną wentylację mechaniczną przez maskę, wentylację przez rurkę do tchawicy (jeśli to możliwe z udoskonaleniem dodatniego ciśnienia wydechowego PEEP, gdzie respirator zapewnia dodatkowe ciśnienie pod koniec każdego oddechu utrzymywać pęcherzyki płucne otwarte), podawanie ogrzanego i nawilżonego tlenu przez rurkę w nosie („przeznosowy, wysokoprzepływowy tlen”) lub obejście serce-płuco.
Autorzy podsumowują, podkreślając znaczenie zapobiegania wtórnym infekcjom: SARS-Cov-2 atakuje także jelita, gdzie powoduje stan zapalny i nieszczelność błony śluzowej jelita, umożliwiając oportunistyczne wejście innych mikroorganizmów chorobotwórczych. Opowiadają się za tym, aby temu zapobiegać poprzez wsparcie żywieniowe, na przykład za pomocą probiotyków – pożytecznych bakterii, które chronią przed ustanowieniem szkodliwych – oraz składników odżywczych i aminokwasów w celu poprawy obrony immunologicznej i funkcji jelit.
Czytaj też:
NA ŻYWO: Koronawirus w Polsce i na świecie. Najnowsze informacje z 13 maja