Lipodemia to choroba diagnozowana przede wszystkim u kobiet. Ma to związek m.in. z działaniem hormonów. W tym przypadku mamy do czynienia z nadmiernym gromadzeniem się tłuszczu w obrębie kończyn dolnych i/lub ramion, co sprawia, że proporcje sylwetki ulegają znacznemu zaburzeniu. Pierwsze objawy choroby pojawiają się najczęściej w okresie wczesnego dojrzewania, po zakończeniu okresu dojrzewania płciowego, w czasie ciąży oraz w okresie menopauzy i bywają mylone z otyłością. W przypadku lipodemii nie mamy jednak do czynienia z gromadzeniem się tkanki tłuszczowej w obrębie tułowia, co jest jednym z charakterystycznych objawów tej choroby. Lipodemia to nie tylko choroba, która wpływa na wygląd sylwetki, prowadząc do pojawienia się kompleksów oraz załamania nerwowego. Schorzenie to wiąże się również z fizycznym cierpieniem, wywołując ból oraz inny dyskomfort związany z nadmiernym gromadzeniem się tkanki tłuszczowej w obrębie nóg i/lub ramion. W przypadku lipodemii pojawia się również obrzęk limfatyczny, który dodatkowo nasila uciążliwe dolegliwości.
Choroba grubych nóg jest stosunkowo łatwa do rozpoznania przez specjalistę, jednak wiele pacjentek walczy z nią na własną rękę, co jedynie pogarsza sytuację. Lipodemia jest oporna na działanie diety, aktywności fizycznej i zabiegów wyszczuplających. Do skutecznych metod leczenia w przypadku potwierdzonej lipodemii, zaliczamy stosowanie specjalnej odzieży uciskowej, która redukuje obrzęk tłuszczowy, a także korzystanie z fizjoterapii i systematyczne przeprowadzanie drenażu limfatycznego, który redukuje towarzyszący obrzękowi tłuszczowemu obrzęk limfatyczny. Właściwie dobrana, skuteczna terapia pozwala zatrzymać rozwój choroby na jej początkowym stadium, ograniczając ryzyko związane zarówno z utratą sprawności fizycznej i pogorszeniem się jakości życia, jak i występowaniem zaburzeń o podłożu emocjonalnym.
Lipodemia – co warto wiedzieć na temat tej choroby?
Lipodemia jest schorzeniem, które towarzyszy ludzkości od bardzo dawna – charakterystyczny wygląd sylwetki osoby cierpiącej na chorobę grubych nóg przedstawiają rzeźby z czasów starożytnych, jednak choroba ta została po raz pierwszy opisana w 1940 roku.
Lipodemia może mieć podłoże genetyczne; za przyczynę rozwoju tej choroby uważa się także zmiany hormonalne. Z przerostem masy ciała, który ma związek z obrzękiem tłuszczowym, zmaga się stosunkowo niewiele kobiet – lipodemia jest chorobą rzadką, jednak obserwowany jest systematyczny wzrost liczby diagnozowanych przypadków.
Choroba grubych nóg a otyłość
Lipodemia w początkowych stadiach przypomina otyłość, jednak nie ma nic wspólnego z nadmiernym odkładaniem się w organizmie tkanki tłuszczowej, do którego prowadzą stosowanie niewłaściwie skomponowanej diety i brak aktywności fizycznej. W przeciwieństwie do otyłości lipodemia jest chorobą rzadką, w której leczeniu stosowane są specjalistyczne metody. Stosowane leczenie ma na celu ograniczenie obrzęku tłuszczowego i redukcję związanych z nim dolegliwości m.in. bólu nóg.
Obrzęk tłuszczowy to defekt kosmetyczny, który wywołuje ogromny dyskomfort psychiczny, dlatego ważne jest również odpowiednie wsparcie psychologiczne, które pozwala uniknąć zaburzeń o podłożu emocjonalnym. Mają one związek z niską samooceną, brakiem akceptacji swojego wyglądu oraz brakiem zrozumienia ze strony otoczenia.
Osoby zmagające się z obrzękiem tłuszczowym nie są w stanie zredukować nadmiaru tkanki tłuszczowej w okolicy nóg i ramion, stosując dietę odchudzającą, co również przyczynia się do pogorszenia kondycji psychicznej. Dodatkowym problemem pacjentów są dolegliwości bólowe, które utrudniają normalne funkcjonowanie.
Pacjentki zmagające się z chorobą grubych nóg powinny jak najszybciej wykonać niezbędne badania diagnostyczne np. rezonans magnetyczny i badanie poziomu hormonów tarczycy oraz rozpocząć terapię. Pozwala ona zredukować obrzęk lipidowy, a także dyskomfort, który wywołuje zaburzony przepływ limfy.
Przyczyna choroby grubych nóg
Jak już zostało wspomniane, lipodemia może mieć podłoże genetyczne – ryzyko wystąpienia obrzęku tłuszczowego u córki osoby chorej, sięga nawet 70%. Choć nadal nie zostały poznane wszystkie czynniki sprzyjające rozwojowi lipodemii, to na podstawie prowadzonych badań dowiedziono, że ma ona związek z wahaniami poziomu hormonów, które obserwowane są w okresie dojrzewania, ciąży i menopauzy, powodując zaburzenia przemian tłuszczowych. Tezę tę potwierdza związek lipodemii z płcią – u mężczyzn choroba ta diagnozowana jest sporadycznie i związana jest z zaburzeniami w wydzielaniu testosteronu na skutek uszkodzenia wątroby. Do wystąpienia obrzęku tłuszczowego u mężczyzn dochodzi także po zastosowaniu terapii hormonalnej.
Dowiedziono również, że występowanie obrzęku lipidowego nie jest bezpośrednio związane z błędami żywieniowymi i brakiem aktywności fizycznej. Wprawdzie pojawia się on również u osób otyłych, jednak jest w tym przypadku jednym z powikłań związanych z otyłością olbrzymią.
Objawy lipodemii
Charakterystycznym objawem lipodemii jest występowanie obrzęku tłuszczowego jedynie w okolicy nóg i/lub ramion. Jest on wyraźnie ograniczony – tkanka tłuszczowa gromadzi się do granicy kostek oraz łokci lub nadgarstków. W przypadku obrzęku tłuszczowego mamy do czynienia nie tylko z widoczną dysproporcją w budowie sylwetki – brzuch, twarz i inne partie ciała pozostają szczupłe, ale także występowaniem dodatkowych objawów, które związane są ze specyficznym przerostem masy ciała oraz obrzękiem limfatycznym.
Objawy towarzyszące lipodemii to m.in.:
- ból nadmiernej tkanki tłuszczowej,
- uczucie ciężkości nóg,
- nasilający się obrzęk nóg na skutek zaburzeń krążenia,
- kruchość naczyń krwionośnych,
- otarcia,
- odparzenia i owrzodzenia skóry,
- dokuczliwe napięcie skóry.
Ból kończyn dolnych dotyczący osób chorych na lipodemię może być bardzo dokuczliwy, znacząco utrudniając normalne funkcjonowanie. Z powodu bólu nóg wiele pacjentek rezygnuje z wykonywania podstawowych czynności dnia codziennego, co skutkuje izolacją oraz nasilającymi się problemami emocjonalnymi. Związany z chorobą brak aktywności może prowadzić do niekontrolowanego gromadzenia się tkanki tłuszczowej także w innych obszarach ciała, sprzyjając rozwojowi nadwagi i otyłości. Objawy choroby grubych nóg powinny skłonić do konsultacji ze specjalistą, który postawi diagnozę i rozpocznie właściwe leczenie.
Lipodemia – stadia choroby
Lipodemia jest chorobą, która stopniowo postępuje. Wyróżniamy III stadia obrzęku lipidowego. Na początku choroby brak jest widocznych zmian na skórze – jej powierzchnia jest gładka, jednak obserwowany jest nieznaczne pogrubienie podskórnej tkanki tłuszczowej.
W I stadium choroby nogi są jedynie nieznacznie grubsze od reszty ciała. W II stadium choroby zaczyna być dobrze widoczna dysproporcja pomiędzy nogami i resztą ciała – tkanki tłuszczowej przybywa, jest ona pogrubiona, a na skórze widoczne są wybrzuszenia. W III stadium choroby dochodzi do nasilenia się objawów lipodemii – powierzchnia skóry jest znacznie pogrubiona, nierówna, a tkanka tłuszczowa twardnieje, tworząc duże guzy i wybrzuszenia. Na skutek postępu choroby dochodzi do uszkodzeń naczyń limfatycznych, nasilenia się odczuwanych dolegliwości, a także powstawania na skórze rozległych otarć i podrażnień. Obrzęk nóg uniemożliwia normalne funkcjonowanie, a towarzyszący mu ból w II i III fazie choroby znacznie przybiera na sile.
Lipodemia może występować na całych nogach i biodrach lub obejmować tylko uda bądź łydki.
Leczenie obrzęku tłuszczowego
Zanim rozpocznie się leczenie obrzęku tłuszczowego, konieczne jest zdiagnozowanie choroby. Właściwą diagnozę może postawić jedynie specjalista, do którego pacjentkę kieruje lekarz pierwszego kontaktu. Pomoc można uzyskać w poradni leczenia obrzęków limfatycznych, gdzie zostaną wykonane odpowiednie badania. Na etapie diagnostyki lipodemii niezbędna jest ocena wydolności układu limfatycznego. Nie mniej ważne jest wykonanie morfologii krwi i badania poziomu hormonów tarczycy, a także innych badań, które pozwalają potwierdzić diagnozę.
Leczenie lipodemii uwzględnia:
- zmniejszenie masy całego ciała (jeżeli występuje nadwaga lub otyłość),
- noszenie odzieży uciskowej,
- ćwiczenia i fizjoterapię,
- drenaż limfatyczny.
W przypadku lipodemii niezbędna jest także właściwa pielęgnacja skóry kończyn dolnych. Zapobiega ona powstawaniu otarć, odparzeń i podrażnień, a także pozwala uniknąć dodatkowych problemów, które związane są z tworzeniem się na skórze ran i owrzodzeń.
Czytaj też:
Jak odchudzić twarz?