Polacy mają tendencję do zbyt częstego sięgania po różne leki oraz unikania czytania ulotek przyjmowanych preparatów, co powoduje, że kuracja okazuje się nie tylko nieskuteczna, ale także stanowi potencjalne zagrożenie dla zdrowia. Jakie błędy podczas przyjmowania środków przeciwbólowych popełniamy najczęściej?
Leki o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym – kiedy należy je stosować?
Leki bez recepty, które wykazują działanie przeciwbólowe oraz przeciwbólowe i przeciwzapalne (NLPZ) to nie cukierki, które możemy przyjmować przez dłuższy czas, bez konsultacji z lekarzem. Ból jest objawem chorobowym, a jego maskowanie nie rozwiązuje problemu. Po leki przeciwbólowe i przeciwzapalne powinniśmy sięgać doraźnie, a jeżeli nie zaobserwujemy poprawy w czasie 3-dniowej kuracji, trzeba udać się do lekarza.
Leki przeciwbólowe bez recepty przeznaczone są do krótkotrwałego tłumienia dolegliwości bólowych o małym lub umiarkowanym nasileniu. Nie radzą sobie one z silnym bólem, na który stosuje się leki wydawane na receptę. Oprócz działania przeciwbólowego wykazują także działanie przeciwgorączkowe, dlatego są zwykle pierwszą pomocą podczas grypy i przeziębienia.
Najczęściej stosowane leki przeciwbólowe bez recepty
Do najczęściej stosowanych leków przeciwbólowych bez recepty zalicza się paracetamol (działa przeciwbólowo i przeciwgorączkowo), ibuprofen (działa przeciwbólowo, przeciwgorączkowo i przeciwzapalnie) oraz kwas acetylosalicylowy (działa przeciwbólowo, przeciwgorączkowo i przeciwzapalnie). Na rynku dostępne są też preparaty, w których składzie znajdziemy zarówno paracetamol, jak i ibuprofen oraz dodatkowe substancje m.in. pseudoefedrynę i kofeinę. Wszystkie z powyższych leków bez recepty powinny być przyjmowane we właściwych dawkach oraz w zalecany przez producenta lub lekarza sposób.
Jak nie stosować leków przeciwbólowych? Najczęstsze błędy
1. Nieprawidłowe dawkowanie leku
Dawka leku przeciwbólowego powinna zostać dopasowana do masy ciała. Z tego względu często popełnianym błędem jest nie tylko przyjmowanie zbyt dużych dawek w nadziei, że lek szybciej zadziała, ale także zbyt małej ilości substancji czynnej, przez co lek okazuje się nieskuteczny. Dla przykładu: zalecana, jednorazowa dawka jednego z leków przeciwbólowych bez recepty dla osób dorosłych to 1-2 tabletek. W przypadku np. osoby bardzo szczupłej, która przyjmie dwie tabletki takiego leku, dawka może okazać się zbyt wysoka i analogiczne – u osoby ze znaczną nadwagą zalecana dawka nie spowoduje zniesienia bólu.
Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku leków o działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym oraz przeciwzapalnym.
2. Jednoczesne przyjmowanie kilku preparatów
Często stosujemy kilka preparatów np. na przeziębienie, a każdy z nich może zawierać substancje o działaniu przeciwbólowym, przeciwzapalnym i przeciwgorączkowym, czyli paracetamol lub ibuprofen oraz kwas acetylosalicylowy. Może to prowadzić do przedawkowania substancji czynnej i zwiększenia ryzyka wystąpienia skutków ubocznych terapii.
Połączenie paracetamolu i ibuprofenu nie jest potencjalnie niebezpieczne i często stosuje się te leki zamiennie np. w przypadku, gdy jeden z nich nie działa efektywnie. Problemem jest łączenie kilku preparatów, które zawierają tę samą substancję czynną oraz łączenie niesteroidowych leków przeciwzapalnych np. ibuprofenu z kwasem acetylosalicylowym w przypadku terapii ukierunkowanej na profilaktykę zawału serca lub zakrzepicy, bo niesteroidowe leki przeciwzapalne hamują działanie kwasu acetylosalicylowego.
3. Zbyt częste sięganie po leki przeciwbólowe
Uzależnienie od leków przeciwbólowych to globalny problem, który ma związek z przyjmowaniem preparatów bez recepty zbyt często i bez wyraźnej przyczyny. Nie każdy ból wymaga zastosowania farmaceutyków, bo może wynikać np. z odwodnienia organizmu lub napięcia mięśniowego, które spowodowane jest stresem oraz zbyt długim przebywaniem w pozycji siedzącej. Badania dowodzą, że w wielu przypadkach nawracającego bólu głowy, lepiej działało prawidłowe nawodnienie organizmu niż przyjęcie tabletki przeciwbólowej. Przed zastosowaniem leku warto wypróbować naturalne metody radzenia sobie z bólem np. rozruszanie zastanych mięśni i stawów, dotlenienie organizmu, zjedzenie pożywnego posiłku, wypicie wody, a także zastosowanie akupresury, czyli metody polegającej na uciskaniu odpowiednich punktów na ciele, która doskonale radzi sobie z bólami różnego pochodzenia i możemy zastosować ją samodzielnie.
Czytaj też:
Czym są zamienniki leków i kiedy farmaceuta może je wydać?