Chociaż większość świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych w Polsce jest w momencie korzystania z nich bezpłatna, recepty podlegają złożonemu systemowi opłat użytkownika (współpłatności). Mechanizmy ochrony gospodarstw domowych przed współpłaceniem są na ogół słabe: nie ma żadnych wyjątków, z których korzyści czerpią osoby o niskich dochodach lub osoby z przewlekłymi chorobami, a także nie ma ograniczeń dotyczących współpłatności.
Trudności finansowe są również powiązane z ograniczonym zasięgiem opieki dentystycznej i produktów medycznych oraz czasem oczekiwania na opiekę ambulatoryjną, co może skłonić ludzi do płacenia z własnej kieszeni za leki dostępne bez recepty lub leczenie prywatne. Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne oferuje szybszy dostęp do opieki, ale zazwyczaj sprzyja osobom zamożniejszym, pogłębiając nierówności.
Ochrona przed płaceniem za... zdrowie?
W 2016 r. Polska zaczęła przeprojektowywać politykę współpłacenia w celu zwiększenia ochrony finansowej, zwalniając osoby w wieku powyżej 75 lat z opłat za powszechnie stosowane leki. Opierając się na tej ważnej inicjatywie, nowe wysiłki na rzecz wzmocnienia ochrony finansowej powinny koncentrować się na gospodarstwach domowych o niskich dochodach i regularnie korzystających z opieki zdrowotnej. Skutecznym pierwszym krokiem byłoby rozszerzenie zwolnień z współfinansowania osób otrzymujących świadczenia społeczne.
Zwolnienia ze współpłacenia mogą być finansowane poprzez zwiększenie udziału budżetu państwa przeznaczonego na ochronę zdrowia. Udział ten jest w Polsce bardzo niski (11%) w porównaniu ze średnią UE (14%). W rezultacie wydatki publiczne na zdrowie są niższe niż oczekiwano, biorąc pod uwagę polską gospodarkę.
WHO wspiera kraje w ochronie finansowej
Ochrona finansowa jest podstawą powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, co oznacza, że każdy może korzystać z wysokiej jakości usług zdrowotnych, których potrzebuje, bez trudności finansowych. WHO przeprowadza kontekstowe monitorowanie ochrony finansowej w ponad 30 krajach, w tym w Polsce. Biuro w Barcelonie zapewnia również dostosowaną pomoc techniczną dla krajów w opracowywaniu strategii zmierzających do powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego.
Czytaj też:
Wydatki na ubezpieczenia zdrowotne wzrosły, ale nadal są wśród najniższych w krajach rozwiniętych