Płyn Lugola to wodny roztwór, który zawiera 1 proc. jodu i 2 proc. jodku potasu. Chociaż preparat został opracowany w 1829 roku przez Jeana Lugola, to powszechnie znany jest przede wszystkim z tego, że w 1986 r. po katastrofie w Czarnobylu miał zabezpieczyć tarczyce polskich obywateli (szczególnie dzieci) przed szkodliwym wchłanianiem radioaktywnego jodu. Dzisiaj wiadomo już, że nie było to konieczne, jednak w tamtym czasie nie była znana skala zagrożenia, dlatego zdecydowano się, by podać go jednorazowo.
Obecnie płyn Lugola także może być zastosowany wtedy, gdy dojdzie do katastrofy nuklearnej, jednak, by go zażyć, należy zaczekać na oficjalne zalecenia, a także potwierdzone przez Państwową Agencję Atomistyki informacje o zaistnieniu katastrofy i tym samym obecność radioaktywnej chmury nad Polską. Jako że agencja prowadzi stały monitoring, w razie zagrożenia z pewnością szybko zostaną wydane odpowiednie zalecenia.
Płyn Lugola znika z aptek podczas ataku Rosji na Ukrainę
Pod koniec lutego 2022 roku znacznie wzrosła sprzedaż płynu Lugola w polskich aptekach. Miało to miejsce z atakiem Rosji na Ukrainę i związanym z nim zajęciem wyłączonej z eksploatacji elektrowni w Czarnobylu. Obawiano się, że wroga armia zwiększy moc radioaktywnego promieniowania lub wysadzi obiekt. Jednak naukowcy szybko sprostowali, że zagrożenie większym promieniowaniem to fake news. Wielu lekarzy dodało, że picie płynu Lugola bez wyraźnych wskazań medycznych może być niebezpieczne dla zdrowia. Od tego czasu portale medyczne apelują, by zaprzestać masowego wykupowania płynu Lugola. Takie działanie sztucznie zawyży ceny preparatu, a także doprowadzi do sprzedaży niewiadomego pochodzenia produktów.
Państwowa Agencja Atomistyki przekazała dn. 28.02.2022 r. komunikat o braku zagrożenia dla zdrowia i życia ludzi oraz dla środowiska.
Czy wszyscy mogą stosować płyn Lugola? – przeciwwskazania
Samoleczenie płynem Lugola nie jest zalecane przez specjalistów, dlatego jego stosowanie zawsze powinno być skonsultowane z lekarzem. Jest to ważne, gdyż przez niektóre osoby jest on nadużywany, a mało z nich wie, że w wielu przypadkach może być szkodliwy, a nawet niebezpieczny. Zdarza się, że stosują go np. osoby borykające się z chorobami tarczycy. I trzeba tutaj zdecydowanie podkreślić, że samodzielne stosowanie jodu w tej postaci i dawce może prowadzić do zaburzeń czynności tarczycy. Tym samym nadużywanie płynu Lugola i stosowanie go samodzielnie w efekcie może prowadzić do nadczynności lub niedoczynności tarczycy. Warto przy tym pamiętać, że np. nadczynność tarczycy może być stanem zagrażającym życiu pacjentów z zaburzeniami układu krążenia, gdyż może to prowadzić nawet do niewydolności serca.
Jak objawia się przedawkowanie płynu Lugola?
Nadmiar jodu w organizmie jest szkodliwy, dlatego przedawkowanie płynu Lugola może wiązać się z wystąpieniem objawów niepożądanych. Najczęściej przyjęcie zbyt dużej dawki powoduje wysypkę, biegunkę, duszność, gorączkę, wymioty, ból brzucha, obrzęk narządów limfatycznych oraz reakcje alergiczne. U osób, u których występują choroby współistniejące, może dojść do poważnych konsekwencji, np. chorym na schorzenia kardiologiczne grozi niewydolność serca. Z kolei u osób chorych na wole endemiczne może dojść do tyreotoksykozy, czyli nadmiaru hormonów tarczycowych w organizmie, która z kolei może wywołać zaburzenia rytmu serca z towarzyszącą niewydolnością krążenia. W niektórych przypadkach przedawkowanie płynu Lugola może objawiać się opornym na leczenie trądzikiem jodowym oraz alergiami (miejscową i uogólnioną). Należy pamiętać, że przedawkowanie płynu Lugola może nastąpić bardzo szybko np. u osób, które mają nadwrażliwość na jod lub u osób, które zbyt długo stosowały preparat w dużych dawkach, dlatego też w krótkim czasie może dojść do zatrucia.
Kiedy jeszcze stosuje się płyn Lugola?
Płyn Lugola stosowany jest na receptę i zalecenie lekarza u osób przed leczeniem operacyjnym. U tych chorych zwykle usuwa się cały fragment gruczołu bądź jego część i na kilka dni przed zabiegiem (zwykle 7 dni) stosuje się wraz z tyreostatykami płyn Lugola – maksymalnie 15 kropli, nawet 3 razy dziennie. Płyn Lugola jest także środkiem bakteriobójczym, dlatego stosuje się go do odkażania skóry, a czasami, po rozcieńczeniu, ma działanie antyseptyczne, dlatego można stosować go do płukania gardła. Należy jednak podkreślić, że preparaty doustne wymagają do zakupu posiadania recepty – jod nie jest obojętny dla organizmu, dlatego należy go stosować tylko po uprzedniej konsultacji ze specjalistą. W przypadku szkodliwego promieniowania płyn Lugola zapewnia efekt do 24 godzin, a w kolejnej dobie zmaleje do zera – nie ma zatem sensu wypijania go „na zapas”. W takiej sytuacji preparat ochroni przed wystąpieniem raka tarczycy (nie chroni przed chorobą popromienną lub nowotworami w innych tkankach).
Czytaj też:
Z polskich aptek znika płyn Lugola. Czy był wyciek promieniowania?Czytaj też:
Pożary w Czarnobylu a zagrożenie dla Polski? PAA wydała komunikat