Wiele osób stawia znak równości między nawykiem a przyzwyczajeniem. To błąd. Te pojęcia znaczą bowiem coś innego. Nawyki to zautomatyzowane czynności, nad którymi nie mamy praktycznie żadnej kontroli. Wykonujemy je odruchowo, bez namysłu, zgodnie z wyuczonym wcześniej wzorcem zachowania. Do katalogu nawyków zaliczyć można na przykład mycie zębów po przebudzeniu, parzenie kawy do śniadania czy prowadzenie samochodu. Tymczasem przyzwyczajeniem jest na przykład kupowanie produktów konkretnej marki czy jazda do pracy określoną trasą. Nad przyzwyczajeniami jesteśmy w stanie zapanować. Nawyki znacznie trudniej zmodyfikować, choć nie jest to niemożliwe.
Od czego zacząć zmianę nawyków?
Jeśli chcesz wstać z kanapy i zacząć się więcej ruszać, zapisz się na siłownię. Jednocześnie mierz siły na zamiary i pamiętaj, że nie od razu Kraków zbudowano. Do wielkich sukcesów często dochodzi się małymi krokami. Zamiast myśleć będę więcej ćwiczyć, postaw sobie konkretny cel: „Będę codziennie chodził na osiedlową siłownię o siedemnastej i ćwiczył przez pół godziny”. Podpisz kontrakt z samym sobą. Ustal czas i miejsce wykonywania czynności. To bardzo ważne w procesie budowania pozytywnych nawyków. Pamiętaj, że treningi na siłowni to jedynie przykład. Ćwiczenia może zastąpić, inna czynność, której chcesz się w danym momencie nauczyć (gra na gitarze, przyswajanie słówek z języka obcego, czytanie książek, oszczędzanie itp.).
Możesz też skorzystać z metody piętrzenia nawyków. Polega ona na łączeniu „starego”, zautomatyzowanego przyzwyczajenia z nowym, które nie jest jeszcze dobrze ukształtowane. Jeśli masz nawyk oglądania telewizji w ciągu dnia, skorzystaj z okazji i ćwicz brzuszki podczas śledzenia ulubionych filmów czy programów. Dzięki temu łatwiej włączysz nowy nawyk do swojej codziennej rutyny. Spraw, by w twoim najbliższym otoczeniu pojawiły się sygnały przypominające o powziętym postanowieniu, na przykład hantle, mata do ćwiczeń, buty do biegania czy dres. Umieść je w widocznych miejscach, w różnych punktach domowej przestrzeni. Możesz też ustawić sobie przypomnienie w telefonie komórkowym.
Nagradzaj swoje wysiłki. Kiedy uda ci się wytrwać w nawyku przez tydzień, idź do kina lub restauracji. Pozwól sobie na drobne odstępstwa od nawyku, ale nie powtarzaj ich parę razy z rzędu. Nic się nie stanie, jeśli raz zjesz niezdrową przekąskę, ale w kolejnych dniach staraj się ich unikać. Nie rwij włosów z głowy, gdy raz zapomnisz o treningu, ale na przyszłość staraj się o nim pamiętać.
Jak zerwać ze złymi nawykami?
Zastosuj odwrotność przywołanych strategii. Spraw, by dany nawyk stał się dla ciebie mniej widoczny. Usuń ze swojego otoczenia słodycze, zamknij je w szafce. Nie kupuj kolejnych smakołyków w sklepie. Spraw, by uruchomienie złego nawyku stało się trudne. i nieopłacalne.
Czytaj też:
10 nawyków żywieniowych naturalnie szczupłych ludziCzytaj też:
Dlaczego tak łatwo rezygnujemy ze zdrowych nawyków? Wyjaśnia psycholożka