Schizofrenia to jedna z bardziej podstępnych chorób o podłożu psychicznym. Do jej rozwoju przyczynić się może kilka czynników, które w dużej mierze mają związek z tym, w jaki sposób funkcjonujemy w społeczeństwie, choć uważa się, że czynnikiem ryzyka rozwoju schizofrenii mogą być też, m.in. czynniki genetyczne, okołoporodowe i stosowanie używek, zwłaszcza sięganie po narkotyki.
Co to jest schizofrenia?
Schizofrenia (choroba dezintegracyjna, rozszczepienie umysłu) może cechować się zróżnicowanym nasileniem objawów. Zwykle nie przebiega identycznie u każdego z pacjentów, dlatego początkowo może być ją dość trudno rozpoznać. Niepokojące stają się dopiero bardzo wyraźne objawy np. omamy i urojenia. Dziwne zachowanie, brak kontaktu z rzeczywistością, zaburzenia w logicznym myśleniu oraz zaburzenia emocjonalne, powinny skłonić do wizyty u lekarza. Schizofrenia powoduje brak integracji pomiędzy zachowaniem, myślami i emocjami. Schorzenie to może przybierać różną postać i początkowo dawać jedynie nikłe objawy, które będą ograniczały się do zaburzeń emocjonalnych lub wycofania z życia społecznego. Z czasem brak prawidłowego leczenia może doprowadzić do wystąpienia bardzo poważnych objawów, które mogą zagrażać zdrowiu i życiu osoby chorej oraz osób w jej otoczeniu. Zdarza się, że pojedynczy epizod schizofreniczny bywa bagatelizowany, co prowadzi do poważnych konsekwencji nie tylko dla samego chorego.
Przyczyny schizofrenii
Schizofrenia jest chorobą, która atakuje przede wszystkim osoby młode. Najwięcej przypadków schizofrenii pojawia się wśród osób pomiędzy 20 a 40 rokiem życia. Choroba ma m.in. związek z tym, w jaki sposób funkcjonujemy w społeczeństwie, czyli przyczyną wystąpienia niepokojących objawów są, m.in. obciążenia psychiczne związane ze stresem i codziennymi problemami, trudne przeżycia z dzieciństwa, traumy, a także czynniki zaburzające prawidłowy rozwój fizyczny oraz psychiczny. Nie bez znaczenia jest także genetyka. Nie chodzi tutaj wprawdzie o zestaw konkretnych genów, które odpowiadają za rozwój tego schorzenia, ale o dziedziczenie skłonności do jego wystąpienia. W przypadku osób, w których rodzinie występowały pojedyncze przypadki schizofrenii, ryzyko zachorowania zwiększa się o kilka procent. W sytuacji, gdy choruje jeden z rodziców, ryzyko zwiększa się do kilkunastu procent; choroba zdiagnozowana u obojga rodziców zwiększa ryzyko zachorowania do kilkudziesięciu procent.
Przyczyną wystąpienia objawów schizofrenii może być też przyjmowanie substancji psychoaktywnych, przede wszystkim narkotyków oraz szczególnie popularnych w ostatnich latach dopalaczy. W przypadku osób obciążonych ryzykiem wystąpienia tego schorzenia czynnikiem wyzwalającym lub nasilającym wcześniej występujące objawy choroby może być także nadużywanie alkoholu oraz stosowanie leków o działaniu pobudzającym ośrodkowy układ nerwowy.
Objawy schizofrenii
Pierwsze objawy schizofrenii zwykle są wyjątkowo trudne do rozpoznania, bo mogą wskazywać na szereg zaburzeń. Do wczesnych objawów schizofrenii, które mogą ujawnić się już u dzieci oraz nastolatków, zaliczamy:
-
nagłe zmiany nastroju,
-
nagłe zmiany zachowań związanych z codzienną aktywnością,
-
nagłe zmiany dotyczące relacji społecznych,
-
nagłą zmianę przekonań,
-
nagłe pogorszenie się w nauce oraz zmianę zachowania w szkole,
-
nietypowe reakcje na niektóre dźwięki oraz bodźce świetlne,
-
zaniedbania codziennej higieny,
- eksperymentowanie z substancjami psychoaktywnymi.
Wśród powyższych zmian dotyczących zachowania wyróżnić możemy wiele typowych i nietypowych objawów, m.in.
-
nagłe wybuchy śmiechu lub płaczu,
-
przekonanie osoby chorej o tym, że porozumiewa się z siłami nadprzyrodzonymi (słyszenie głosów),
-
zaburzenia rytmu codziennego funkcjonowania,
-
skłonność do zachowań depresyjnych,
-
izolowanie się od społeczeństwa,
-
dziwne zachowanie (mówienie do siebie, przybieranie nienaturalnych póz, „zawieszanie się” podczas wykonywania różnych czynności),
-
prowokowanie kłótni,
-
noszenie dziwnych ubrań,
- irracjonalne wypowiedzi.
Objawy te mogą wskazywać na początkowe stadium schizofrenii, jednak są też typowe dla innych schorzeń o podłożu psychicznym. Jednym z bardziej charakterystycznych objawów schizofrenii są omamy słuchowe – osoba chora przekonana jest o tym, że słyszy głosy, które np. nakazują jej wykonywać określone czynności. Innym, równie charakterystycznym objawem schizofrenii są urojenia o różnym podłożu i nasileniu – osoba chora może być np. przekonana, że stała się ofiarą spisku, jest śledzona, inwigilowana na wiele różnych sposobów itp. Urojenia mogą też dotyczyć m.in. członków jej rodziny oraz całkiem obcych osób. Urojenia i omamy słuchowe oraz wzrokowe to znak, że należy poszukać pomocy specjalisty. Leczeniem schizofrenii zajmują się psychiatrzy, jednak zanim dojdzie do wdrożenia leczenia, konieczne jest przeprowadzenie badań klinicznych.
Czytaj też:
Apatia – czy może być objawem schizofrenii? Odpowiedź może zaskoczyć