Sprawdzi to laureat Diamentowego Grantu, Oskar Ciesielski Uniwersytetu Łódzkiego. Student z Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska wyróżniony w programie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego bada śródbłonek naczyniowy człowieka. Zaburzenia funkcji śródbłonka mogą prowadzić do poważnych stanów patologicznych, jak miażdżyca, cukrzyca, zawał serca, udar czy nowotwory.
Śródbłonek stanowi pierwszą barierę między krwią a tkankami. Jest potrzebny do właściwego funkcjonowania organizmu człowieka, ale również odgrywa istotną rolę w procesie nowotworzenia. Śródbłonek odpowiada bowiem za tworzenie sieci nowych naczyń krwionośnych odpowiedzialnych za dostarczanie tlenu i czynników odżywczych do guza. Jeśli udałoby się zahamować ten proces (przy pomocy leku – inhibitora), można zahamować wzrost guza i zapobiec progresji choroby.
„Przyjrzę się ekspresji genów, czyli procesowi odkodowania informacji zapisanej w DNA, w aspekcie modyfikacji białek histonowych, które oplatają DNA” – zapowiada laureat Diamentowego Grantu 2019. Tłumaczy, że procesy zachodzące w komórkach warunkują to, jakie geny naszego organizmu są aktywne. Poziom ekspresji genów zależy od wielu czynników, jednym z nich są modyfikacje białek histonowych. Student zajmie się jedną konkretną modyfikacją – cytrulinacją i jej wpływem na funkcjonowanie śródbłonka naczyniowego.
Cytrulinacja jest bardzo słabo poznaną modyfikacją, jednak Oskar Ciesielski spodziewa się, że może być ważna dla funkcjonowania śródbłonka. Wyjaśnia, że czynniki genetyczne decydują o stanie śródbłonka, ale na aktywację lub represję konkretnych genów wpływa środowisko, w jakim żyjemy. Nasz sposób odżywiania i aktywność fizyczna mogą powodować korzystne, ale i niekorzystne efekty. Niekorzystne czynniki mogą zaburzać działanie śródbłonka i przyczyniać się do chorób cywilizacyjnych. Natomiast substancje prozdrowotne, np. polifenole zawarte w herbacie, poprawiają krzepnięcie krwi, ułatwiają regulację ciśnienia krwi, a przez to usprawniają działanie całego organizmu.
Ciesielski sprawdzi, czy cytrulinacja w połączeniu z innymi modyfikacjami może regulować powstawanie nowych naczyń krwionośnych, które odżywiają raka. Przypuszcza on, że substancje hamujące proces cytrulinacji mogą być w przyszłosci wykorzystane w terapiach przeciwnowotworowych.
Projekt „Analiza epigenetycznego profilu modyfikacji wybranych arginin histonów rdzeniowych i wynikające z nich konsekwencje dla innych modyfikacji potranslacyjnych oraz funkcjonowania śródbłonka naczyniowego” potrwa 4 lata. Na jego realizację laureat grantu otrzymał 220 tys. zł.
Ciesielski jest jednym z osiemdziesięciu pięciu polskich laureatów Diamentowego Grantu 2019. Wyróżnienia przyznawane są przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. To już ósmy konkurs w ramach programu Diamentowy Grant. W tym roku wicepremier Jarosław Gowin przyznał ponad 17 milionów zł na finansowanie projektów wybitnie uzdolnionych studentów. Grant mogą otrzymać osoby uczące się na jednolitych studiach magisterskich lub absolwenci studiów I stopnia prowadzący badania naukowe na wysokim poziomie i posiadający wyróżniający się dorobek naukowy. Laureaci zostali wyłonieni spośród 243 wnioskodawców w dwustopniowym postępowaniu konkursowym.
PAP – Nauka w Polsce, Karolina Duszczyk
Czytaj też:
Witamina A zmniejsza ryzyko raka skóry