Ftalany od dawna są przedmiotem kontrowersji. Badania sugerują, że mogą zaburzać hormony u rozwijających się dzieci. Pomimo usunięcia z wielu artykułów gospodarstwa domowego, ftalany wciąż można znaleźć w szerokiej gamie towarów, w tym w perfumach, szamponach i produktach do higieny osobistej, detergentach, rozpuszczalnikach przemysłowych i podłogach winylowych. Znajdują się również w niektórych rodzajach plastiku, opakowaniach do żywności i urządzeniach medycznych.
Autyzm i ftalany – jakie jest powiązanie?
Na potrzeby badań naukowcy przeanalizowali dane około 2000 kobiet w 10 kanadyjskich miastach w latach 2008 i 2011. Wszystkie były w pierwszym trymestrze ciąży. Próbki moczu kobiet analizowano pod kątem 11 ftalanów. Naukowcy pytali również o spożycie kwasu foliowego. Ponad 600 dzieci uczestniczek poddano następnie ocenie neurologicznej i testowi upośledzenia społecznego w wieku od 3 do 4 lat.
Stwierdzono, że chłopcy w wieku przedszkolnym, których matki miały większą ekspozycję na ftalany podczas ciąży, są bardziej narażeni na rozwój niektórych cech związanych z autyzmem. Jednak tego większego ryzyka nie zaobserwowano wśród chłopców, których matki otrzymywały odpowiednią dawkę kwasu foliowego podczas ciąży.
W badaniu nie zidentyfikowano podwyższonego ryzyka autyzmu per se wśród chłopców, ale raczej „niewielki” wzrost ryzyka rozwinięcia pewnych cech związanych z autyzmem w wieku 3 lub 4 lat. Obejmują one upośledzenie społeczne, powtarzające się zachowania i ograniczone zainteresowania, jak poinformował główny autor badania Youssef Oulhote, asystent profesora biostatystyki i epidemiologii na Uniwersytecie Massachusetts Amherst. Tego podwyższonego ryzyka nie zaobserwowano u dziewcząt.
– Głównym odkryciem tego badania jest nie tylko to, że ftalany są związane z zachowaniami ze spektrum autyzmu cechami, ale przede wszystkim to, że odpowiednia suplementacja kwasu foliowego w ciąży może zrównoważyć te skutki i chronić przed potencjalnie szkodliwymi chemikaliami – dodał.
Czytaj też:
Autyzm u dziewcząt. Późne diagnozy i inne współwystępujące problemy
Brak wpływu na dziewczynki
Oulhote powiedział, że nie był zaskoczony, że nie miało to wpływu na dziewczynki, choć ftalany mogą siać spustoszenie w układzie hormonalnym.
– Układ hormonalny jest zupełnie inny u chłopców i dziewcząt – powiedział Oulhote. – Spodziewaliśmy się, że substancje chemiczne będą miały zróżnicowany wpływ na płeć.
Ale czy w świetle ustaleń dotyczących młodych chłopców kobiety powinny być zaniepokojone perspektywą narażenia na ftalany?
– Autyzm jest złożonym problemem i bardzo prawdopodobne, że jest chorobą, na którą składa się wiele czynników – powiedział Oulhote. – Genetyka odgrywa ważną rolę. Ale mogą istnieć inne czynniki środowiskowe oddziałujące z genetyczną podatnością na autyzm i związane z nim cechy.
Badanie, choć tylko znajduje związek, sugeruje, że ftalany mogą być jednym z tych czynników.