Niegdyś tyfus plamisty (dur plamisty, dur wysypkowy) przyczyniał się do śmierci milionów osób m.in. w czasie I wojny światowej. Choroba ta zbierała śmiertelne żniwo na całym świecie, nie oszczędzając przedstawicieli żadnej grupy społecznej. Epidemie tyfusu zapisały się na czarnych kartach historii. Obecnie choroba ta diagnozowana jest sporadycznie, co ma związek m.in. z postępem cywilizacyjnym, jednak przed podróżą w niektóre zakątki globu nadal zaleca się przyjęcie szczepionki, która chroni przed zakażeniem tyfusem.
Tyfus plamisty – co to jest?
Tyfus plamisty zaliczany jest do grupy zoonoz, czyli chorób odzwierzęcych. Choroba występuje w dwóch odmianach. Wyróżniamy tyfus plamisty szczurzy oraz tyfus plamisty europejski, który był przyczyną historycznych epidemii. W przypadku obydwóch odmian tyfusu plamistego głównym źródłem zakażenia są pasożyty – tyfus europejski przenoszony jest przez wszy głowowe i odzieżowe, a tyfus szczurzy przez żerujące na szczurach pchły. Bakterie wywołujące chorobę w jednym i drugim przypadku mogą przedostawać się do wody oraz pokarmów, więc choroba ta przenosiła się nie tylko poprzez ugryzienie pasożytów, ale także drogą pokarmową. Wystarczy jedna zakażona osoba, aby pojawiło się zagrożenie lokalnej epidemii.
Tyfus plamisty jest jedną z bardziej niebezpiecznych chorób zakaźnych, które wywołują bakterie. Wywołują one tzw. tyfusową gorączkę, która w wielu przypadkach prowadziła do śmierci. Osoby, które zwalczyły zakażenie, zyskiwały odporność na tę chorobę, jednak występowały u nich liczne powikłania.
Tyfus plamisty ma bezpośredni związek z niskim poziomem higieny, dlatego obecnie nieliczne przypadki tej choroby diagnozowane są m.in. w niektórych rejonach Afryki, Ameryki Południowej i Azji. W Europie ostatni przypadek tyfusu plamistego został zdiagnozowany w latach 60. ubiegłego wieku.
Jak dochodzi do zakażenia tyfusem plamistym?
Do zakażenia tyfusem plamistym może dojść podczas ugryzienia przez zakażoną wesz głowową oraz podczas kontaktu z odchodami i wymiocinami tego pasożyta. W przypadku wszy odzieżowych do zakażenia dochodzi podczas kontaktu z wydzielinami pasożytów, które znajdują się na tkaninach. Bakterie wywołujące tyfus plamisty przedostają się także do zbiorników wodnych m.in. z kałem zakażonych nimi szczurów, dlatego przebywając w rejonach świata, w których poziom higieny odbiega od normy, trzeba zachować szczególną ostrożność, unikając kontaktu z pasożytami i gryzoniami, a także picia wody i spożywania pokarmów niewiadomego pochodzenia.
Jakie objawy daje tyfus plamisty?
Jednym z pierwszych i bardzo charakterystycznych objawów tyfusu plamistego, jest bardzo wysoka gorączka. Jest ona wyjątkowo trudna do zbicia nawet w przypadku stosowania wysokich dawek środków przeciwgorączkowych. Wysoka temperatura ciała, sięgająca nawet 40 stopni Celsjusza wraz z namnażającymi się bakteriami tyfusu plamistego prowadzi do uszkodzeń układu krążenia, układu nerwowego oraz kluczowych narządów wewnętrznych m.in. serca, nerek oraz wątroby.
Od momentu zakażenia tyfusem do momentu wystąpienia pierwszych objawów mija zazwyczaj 7-14 dni. Oprócz wysokiej gorączki pojawiają się także objawy ze strony układu pokarmowego (m.in. wymioty, ból brzucha) objawy grypopodobne, dreszcze, objawy ze strony układu nerwowego (m.in. delirium, zaburzenia psychiczne, halucynacje), silny ból głowy, zaburzenia rytmu serca. Po kilku dniach od wystąpienia pierwszych objawów choroby na ciele pojawia się wysypka (grudki lub plamki), która następnie przeobraża się w wysypkę krwotoczną – na ciele pojawiają się krwawe wybroczyny. Do charakterystycznych objawów tyfusu plamistego zaliczamy także światłowstręt, kaszel oraz trudne do ugaszenia pragnienie.
Tyfus plamisty – leczenie
Leczenie tyfusu plamistego uwzględnia podawanie leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych, antybiotyków m.in. z grupy tetracyklin, leków usprawniających pracę serca i innych narządów wewnętrznych, a także stosowanie bogatej w witaminy i minerały oraz białko diety.
Tyfus plamisty – powikłania
Zakażenie tyfusem plamistym zagrożone jest wystąpieniem różnych powikłań. Zaliczamy do nich m.in. prowadzące do niewydolności narządów stany zapalne, chorobę zakrzepową oraz gangrenę.
Czytaj też:
Uważaj na szczury w polskich miastach. Mogą roznosić groźne chorobyCzytaj też:
„Przekształcił symbol brudu w ratujące życie narzędzie”. Niezwykła historia Rudolfa Weigla