Choroby wieku dziecięcego są z nami od dawna, jednak niektóre z nich, są obecnie pod kontrolą, co zapobiega wybuchowi lokalnych epidemii oraz globalnej pandemii. Kontrolowanie rozprzestrzeniania się najbardziej niebezpiecznych schorzeń wieku dziecięcego, do których zaliczamy odrę, jest możliwe dzięki powszechnym szczepieniom.
Szczepienia przeciwko odrze w Polsce
Niegdyś na odrę chorowała większość dzieci na całym świecie. Skuteczność szczepień ochronnych okazała się bardzo wysoka. W Polsce obowiązkowe szczepienia przeciwko odrze dla dzieci, które ukończyły 12. miesiąc życia, rozpoczęto w 1975 roku – podawano wówczas 1 dawkę szczepionki. W 1991 roku zdecydowano o podawaniu dwóch dawek szczepionki przeciwko odrze.
Osoby zaszczepione jedną dawką szczepionki, które nie przechorowały odry, powinny wykonać szczepienie przypominające, bo ich odporność może być niewystarczająca do obrony przed wirusem. Przez długi czas liczba przypadków odry, które były diagnozowane w naszym kraju, była o ponad 93% niższa niż przed rozpoczęciem szczepień. Obecnie odsetek chorych dzieci i dorosłych z roku na rok się zwiększa, co ma związek z coraz częstszą rezygnacją ze szczepień obowiązkowych.
Jeszcze w 2011 roku nawet 95% dzieci w Polsce było zaszczepionych podstawową oraz przypominającą dawką tej szczepionki. Niestety, wskaźniki szczepień sukcesywnie spadały i w 2020 roku podstawową dawkę przyjęło nieco ponad 90% dzieci, a przypominającą – nieco ponad 85%. To znacznie mniej niż zalecony poziom zaszczepienia.
Jak rozprzestrzenia się odra?
Odrą mogą zarazić się nie tylko dzieci, ale także osoby dorosłe, które również ciężko przechodzą zakażenie. Wirus odry rozprzestrzenia się drogą kropelkową. Objawy choroby początkowo przypominają objawy zwykłego przeziębienia – wirus wywołuje m.in. katar, kichanie, kaszel i powoduje zaczerwienienie oczu. Pierwszym objawom zakażenia towarzyszy gorączka.
Typowym objawem odry jest charakterystyczna wysypka, która początkowo ma postać jasnych plamek i lokalizuje się w jamie ustnej – na wewnętrznej stronie policzków oraz na dziąsłach. Następnie pojawia się plamisto-grudkowa wysypka na szyi i twarzy. Po kilku dniach wysypka na twarzy znika, a krostki pojawiają się kolejno na tułowiu i kończynach.
Odra przebiega w trzech etapach. Pierwszy z nich to trwający 3-4 dni okres nieżytowy, który jest typowy dla większości schorzeń wieku dziecięcego – gorączka, kaszel, katar i zapalenie spojówek poprzedzają rozwój wielu chorób wirusowych, które przebiegają z wysypką i bez zmian skórnych. Następnym etapem choroby jest okres wysypkowy, który trwa około 5 dni. Kolejnym etapem jest okres zdrowienia. Odrą można zarazić się już na 4 dni przed pojawieniem się charakterystycznej wysypki oraz do 4 dni po jej wystąpieniu. Wirus może przetrwać w powietrzu i na powierzchniach do 2 godzin, powodując zakażenie u 90% stykających się z nim osób niezaszczepionych.Powikłania odry
Odra jest chorobą, która może mieć ciężki przebieg, prowadzić do licznych powikłań, a nawet śmierci. Do najczęściej występujących powikłań odry zaliczamy:
- zapalenie ucha środkowego, którego skutkiem może być częściowa lub całkowita utrata słuchu;
- zapalenie rogówki, które może doprowadzić do utraty wzroku;
- ostre zapalenie górnych i dolnych dróg oddechowych, które jest szczególnie niebezpieczne dla niemowląt;
- zapalenie mózgu;
- zapalenie mięśnia sercowego.
Skuteczną ochroną przed zakażeniem jest szczepionka przeciwko odrze, której dwie dawki zapewniają trwałą odporność.
Czytaj też:
WHO ostrzega przed bardzo zaraźliwym wirusem. „To będzie trudne 12 miesięcy”Czytaj też:
Alarmujące dane epidemiologiczne. Coraz więcej przypadków odry, świnki i różyczki