Zespół de Quervaina to jedna z chorób, które rozwijają się na skutek wielokrotnego wykonywania określonych ruchów dłoni. Choroba de Quervaina bywa także nazywana „kciukiem matki”, bo bardzo często dotyczy kobiet w wieku rozrodczym, które posiadają potomstwo, a także kobiet zawodowo zajmujących się niemowlętami i małymi dziećmi. Najczęściej pierwsze objawy choroby pojawiają się pomiędzy 25. a 50. rokiem życia.
Inne czynniki ryzyka rozwoju zespołu de Quervaina to m.in. wykonywanie sportu, który nadwyręża nadgarstki i kciuk np. tenis stołowy, tenis ziemny, wykonywanie pracy manualnej oraz korzystanie z telefonów komórkowych. Nie zostały poznane wszystkie przyczyny zespołu de Quervaina. Choroba ta dotyczy przedstawicieli różnych grup wiekowych i grup zawodowych, dotykając m.in. malarzy, fryzjerów, rzeźbiarzy i muzyków oraz inne osoby, które w codziennej pracy używają dłoni, wykonując nimi wielokrotne, powtarzalne ruchy.
Warto dowiedzieć się więcej na temat przyczyn, objawów i leczenia zespołu de Quervaina, bo rozpoczęcie leczenia po wystąpieniu pierwszych objawów choroby pozwala znacznie zredukować uciążliwe dolegliwości. Zanim jednak rozpocznie się leczenie zachowawcze, konieczne jest wykluczenie innych schorzeń w obrębie nadgarstka, które mogą powodować uciążliwy ból przy poruszaniu palcem i inne dolegliwości. Zespół de Quervaina może być jednym z kilku schorzeń współistniejących. Choroby, które mogą występować łącznie z zespołem de Quervaina to np. choroba zwyrodnieniowa stawu nadgarstkowo-śródręcznego kciuka i zespół cieśni nadgarstka.
Czym jest zespół de Quervaina?
Choroba de Quervaina to przeciążeniowo-zwyrodnieniowa entezopatia przyczepu ścięgnistego, która rozwija się na skutek długotrwałego drażnienia, przeciążenia oraz mikrourazów w obrębie przyczepu ścięgnistego. Schorzenie to ogranicza sprawność manualną, wywołując m.in. przewlekły ból kciuka. Inne objawy choroby de Quervaina to m.in. mniejsza ruchomość kciuka, obrzęk w obrębie kciuka oraz przeczulica w okolicy wyrostka rylcowatego kości promieniowej.
Dolegliwości związane z zespołem de Quervaina utrudniają normalne funkcjonowanie, uniemożliwiając wykonywanie np. ruchu chwytania.
Przyczyny zespołu de Quervaina
Zapalenie pochewek ścięgnistych nadgarstka może być związane z działaniem wielu czynników. Choroba de Quervaina rozwija się zarówno na skutek mikrourazów ścięgien mięśni kciuka pochewki ścięgnistej, które związane są z trybem życia, czyli np. wykonywaną pracą, hobby lub powtarzalnymi czynnościami dnia codziennego, jak i na skutek działania czynników wewnętrznych.
Zewnętrzne czynniki, które powodują występowanie dolegliwości bólowych, to w większości czynniki modyfikowalne. Czynniki wewnętrzne to czynniki niemodyfikowalne, na które nie mamy większego wpływu. Do czynników rozwoju choroby de Quervaina zaliczamy m.in.:
- schorzenia metaboliczne,
- zmiany kostne w obrębie dalszej nasady kości promieniowej,
- zmiany hormonalne w okresie ciąży i połogu,
- urazy w obrębie nadgarstków i dłoni,
- przeciążenia ścięgien nadgarstka.
Nie zostały poznane wszystkie przyczyny występowania zespołu objawów typowych dla choroby de Quervaina, choć po raz pierwszy została ona opisana w 1895 roku.
Bezpośrednią przyczyną występowania dolegliwości typowych dla choroby de Quervaina są zmiany w obrębie pochewek ścięgien nadgarstka – stan zapalny, obrzęk, wysięk oraz postępujące włóknienie, które prowadzą do pogrubienia ścian pochewki ścięgnistej i zwężenia jej światła.
Objawy zespołu de Quervaina
Choroba de Quervaina wywołuje dość charakterystyczne objawy. Zaliczamy do nich m.in.:
- stan zapalny w obrębie pochewek ścięgien nadgarstka;
- przewlekły ból kciuka w okolicy wyrostka rylcowatego kości promieniowej (po stronie promieniowej okolicy nadgarstka), który nasila się przy zaciskaniu dłoni i może promieniować do nasady kciuka oraz przedramienia;
- ból pojawiający się przy zgięciu kciuka;
- ograniczenie ruchomości kciuka;
- problemy z wyprostowaniem palca po zgięciu kciuka.
Inne objawy, które występują w zespole de Quervaina to np. zmniejszenie siły chwytu, bolesne przeskakiwanie palca, wyczuwalne napięcie ścięgien oraz nasilanie się dolegliwości bólowych podczas odwodzenia kciuka. Podobne objawy mogą wskazywać także na inne schorzenia, m.in. złamanie kości łódeczkowatej.
Rozpoznanie zespołu de Quervaina
Rozpoznanie zespołu de Quervaina wymaga wykonania testów czynnościowych, do których zalicza się m.in. test Finkelsteina. W celu potwierdzenia dodatnich wyników testów czynnościowych wykonywane jest badanie ultrasonograficzne.
Jak przebiega leczenie zespołu de Quervaina?
Leczenie zespołu de Quervaina zależne jest m.in. od stopnia nasilenia objawów. Najczęściej stosowane jest leczenie zachowawczo-objawowe, które pozwala zredukować ryzyko związane z postępem choroby oraz nasileniem się dolegliwości bólowych. Istotne znaczenie w leczeniu zachowawczym ma dążenie do zmniejszenia stanu zapalnego, dolegliwości bólowych oraz obrzęku. Na etapie leczenia zachowawczo-objawowego stosowane są zabiegi z zakresu fizykoterapii, leki przeciwzapalne, leki przeciwbólowe oraz kortykosteroidy. Niezbędne jest ograniczenie nadmiernej ruchomości nadgarstka i kciuka poprzez unieruchomienie chorej kończyny w ortezie.
Nie zawsze wdrożenie leczenia zachowawczo-objawowego pozwala na uniknięcie leczenia operacyjnego w znieczuleniu miejscowym lub przewodowym. Jest ono niezbędne, gdy inne metody leczenia choroby de Quervaina nie przyniosą oczekiwanych rezultatów.
Czytaj też:
Drętwienie palców u rąk to nie tylko dyskomfort. Może być związane z poważną chorobąCzytaj też:
Ból dłoni może być sygnałem alarmującym i świadczyć o poważnej chorobie. Nie bagatelizujcie go
Źródła:
- M. Bożek, E. Czerwiński, A. Grzegorzewski pod red. T. Gaździk, Ortopedia i traumatologia, 2009
- A. Dębek, Z. Czyrny, P. Nowicki, Zmiany patologiczne ręki w badaniu ultrasonograficznym, Journal of Ultrasonography 2014, 14, s. 74-88
- S. Jeka, M. Dura, Reumatyzm tkanek miękkich, Reumatologia 2016; supl. 1, s. 114–123.