Rak krtani występuje częściej u mężczyzn. Ryzyko zachorowania na raka krtani zwiększa nałogowe palenie tytoniu. U osób palących ryzyko rozwoju raka krtani wzrasta 30-krotnie. Istotnym czynnikiem ryzyka rozwoju raka krtani jest także nadużywanie alkoholu. Jednoczesne palenie papierosów i częste spożywanie alkoholu zwiększają ryzyko zachorowania na nowotwór krtani aż 330-krotnie! Rak krtani bardzo rzadko rozwija się u osób, które nie palą papierosów i nie spożywają alkoholu. Warto dowiedzieć się więcej na temat tego nowotworu, bo często jest on rozpoznawany w zaawansowanym stadium, co wpływa na rokowania pacjentów.
Informacje podstawowe o raku krtani
Choroby nowotworowe mogą rozwinąć się w obrębie różnych narządów i układów. Krtań to część układu oddechowego, która łączy gardło z tchawicą. Ze względu na lokalizację w obrębie krtani może zostać zdiagnozowany jeden z nowotworów:
- rak nagłośni,
- rak podgłośni,
- rak głośni.
Najczęściej rak krtani rozwija się na strunach głosowych lub powyżej strun głosowych. Rzadko diagnozowane są zmiany nowotworowe krtani poniżej strun głosowych.
W zależności od lokalizacji nowotworu krtani mamy do czynienia z nieco innymi objawami, a także różnym ryzykiem występowania przerzutów. Przerzuty do węzłów chłonnych występują, gdy rak krtani umiejscowiony jest w górnym piętrze krtani. Ryzyko przerzutów do węzłów chłonnych zmniejsza się, jeżeli rak krtani powstanie w okolicy głośni.
Warto wiedzieć, że rak krtani to najczęściej diagnozowany nowotwór w obrębie głowy i szyi. Ten nowotwór złośliwy stanowi około 2 proc. wszystkich nowotworów złośliwych i zwykle jest diagnozowany u osób po 40. roku życia.
Przyczyny raka krtani
Rak krtani jest nowotworem związanym z niekorzystnym oddziaływaniem na krtań czynników drażniących. Jak już zostało wspomniane, główne przyczyny raka krtani to palenie papierosów i nadużywanie alkoholu. Inne czynniki, które zwiększają ryzyko rozwoju raka krtani, to metale ciężkie oraz refluks żołądkowo-przełykowy, który powoduje przewlekłe drażnienie dróg oddechowych.
Rak krtani – objawy
Początkowo rak krtani rozwija się bezobjawowo. Wraz z postępem choroby zaczynają pojawiać się objawy, które wymagają konsultacji lekarskiej. Charakterystyczne objawy raka krtani to m.in.:
- przewlekła chrypka – najbardziej charakterystyczny objaw raka krtani,
- przewlekły ból gardła,
- ból ucha,
- uczucie ciała obcego w okolicy krtani,
- ucisk w przedniej części szyi,
- zaburzenia połykania,
- występowanie świstu krtaniowego,
- nieprzyjemny zapach z ust.
Rozwój choroby wiąże się z występowaniem dodatkowych objawów, do których zaliczamy m.in.:
- ból przy przełykaniu pokarmów,
- odkrztuszanie ropnej lub krwistej wydzieliny,
- widoczny guz na szyi,
- nasilające się problemy z oddychaniem,
- powiększenie węzłów chłonnych.
Powyższym objawom raka krtani mogą towarzyszyć osłabienie, przewlekłe lub nawracające stany podgorączkowe bądź gorączka, a także utrata masy ciała. Rosnący w obrębie krtani guz utrudnia spożywanie posiłków i przyjmowanie płynów. Może także powodować zmianę tonu głosu oraz utraty głosu.
Początkowe objawy raka krtani często mylnie brane są za objawy infekcji krtani np. ostrego lub przewlekłego zapalenia krtani. Każda osoba paląca papierosy oraz nadużywająca alkoholu, u której długo utrzymują się objawy typowe dla zapalenia krtani, powinna jak najszybciej skonsultować się z lekarzem! Wskazaniem do wizyty u lekarza jest utrzymywanie się m.in. chrypki przez 14 dni i brak efektów zastosowanego leczenia objawowego.
Warto wiedzieć, że w obrębie krtani mogą rozwinąć się nie tylko nowotwory złośliwe, ale także nowotwory niezłośliwe. U osób z grupy ryzyka rozwoju raka krtani, zanim rozwinie się nowotwór złośliwy, często pojawiają się stany przedrakowe.
Czytaj też:
Objawy nowotworów głowy i szyi. Na liście ból gardła i pieczenie języka
Rodzaje raka krtani
Jak już wspomniano, najczęściej diagnozowanym nowotworem krtani jest rak płaskonabłonkowy, który może rozwinąć się w różnych częściach krtani. Rozwój raka krtani w określonej lokalizacji wpływa na przebieg choroby i ryzyko przerzutów do węzłów chłonnych.
Powolny rozwój raka krtani jest typowy dla raka głośni, który wywołuje dość charakterystyczne zaburzenia mowy np. chrypkę oraz duszności.
Znacznie szybciej rozwija się rak nagłośni. W tym przypadku szybko pojawiają się przerzuty do węzłów chłonnych. Rak nagłośni objawia się początkowo m.in. podrażnieniem gardła oraz wywołuje dyskomfort podczas przełykania.
Bezobjawowo rozwija się rak podgłośni, który również charakteryzuje się powolnym wzrostem.
Diagnostyka raka krtani
Prawidłowo dobrane badania diagnostyczne pozwalają wykryć raka krtani we wczesnym stadium jego rozwoju. Podstawowe badania, które wykonywane są u osób z podejrzeniem chorób krtani, to m.in.:
- badanie otolaryngologiczne,
- badanie węzłów chłonnych szyjnych,
- badanie USG szyi,
- laryngoskopia bezpośrednia,
- tomografia komputerowa,
- rezonans magnetyczny.
Jeżeli powyższe badania ujawnią niepokojące zmiany w obrębie krtani, to pobierany jest wycinek do badania histopatologicznego.
Leczenie raka krtani
Leczenie raka krtani uwzględnia leczenie chirurgiczne oraz radioterapię. Dobór metody leczenia oraz rokowania zależą od stopnia zaawansowania choroby i stanu ogólnego pacjenta. Na wybór metody leczenia nowotworu ma także wpływ obecność przerzutów. W przypadku wczesnego raka krtani rokowania są bardzo dobre – do zdrowia wraca 85-90 proc. pacjentów. W tym przypadku stosowane jest leczenie operacyjne lub radioterapia.
W przypadku znacznego stopnia zaawansowania raka krtani stosowane jest zazwyczaj leczenie skojarzone, które uwzględnia zabieg chirurgiczny oraz radioterapię. U pacjentów, którzy nie mogą zostać poddani operacji, niezbędne jest rozpoczęcie chemioterapii.
W zależności od lokalizacji guza, stopnia zaawansowania nowotworu oraz innych czynników może zostać wykonane całkowite usunięcie krtani lub częściowe usunięcie krtani. Ponieważ krtań jest niezbędna w procesie oddychania, w przypadku całkowitego usunięcia krtani, pacjenci oddychają przez rurkę tracheotomijną. W zależności od zastosowanego leczenia stosowana jest rehabilitacja głosu.
Profilaktyka raka krtani
Rozwoju raka krtani można uniknąć! Nowotwór złośliwy krtani rozwija się przede wszystkim na skutek mutagennego oddziaływania na komórki nabłonka dymu papierosowego oraz substancji toksycznych z alkoholu.
Profilaktyka raka krtani uwzględnia rezygnację z palenia papierosów i picia alkoholu – każdy moment jest dobry, by zerwać z nałogiem! Co ważne – rezygnacja z palenia i nadużywania alkoholu zmniejsza również ryzyko zachorowania m.in. na raka gardła, raka płuca, raka wątroby i raka trzustki.
W grupie ryzyka rozwoju raka krtani znajdują się także osoby cierpiące na refluks żołądkowo-przełykowy. W tym przypadku profilaktyka uwzględnia leczenie refluksu oraz stosowanie diety, która zapobiega cofaniu się kwaśnej treści żołądka do przełyku oraz jej zarzucaniu do dróg oddechowych.
Ważne! Wszystkie ostre i przewlekłe objawy, które mogą wskazywać na choroby krtani, trzeba konsultować z lekarzem!
Czytaj też:
Chrypka to niepozorny, ale groźny objaw. Może zwiastować „cichy refluks”Czytaj też:
Tracheotomia – na czym polega, wskazania, możliwe powikłania i opieka nad pacjentem
Źródła:
- Maria Zalesska-Kręcicka, Zarys otolaryngologii: podręcznik dla studentów i lekarzy, Akademia Medyczna im. Piastów Śląskich, Wrocław, 2008
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Tom I, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków, 2005
- Maciej Godycki-Ćwirko, Katarzyna Kosiek, J. Bożydar Latkowski, Choroby uszu nosa jamy ustnej gardła i krtani, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2008
- Arkadiusz Jeziorski, Małgorzata Wierzbicka, Nowotwory głowy i szyi Biblioteka Chirurga Onkologa tom XI, Wydawnictwo Via Medica, Gdańsk, 2018