Nerki pełnią kluczową rolę w naszym organizmie. Wiele osób słusznie utożsamia je z funkcją filtracyjną i produkcją moczu, jednak nie są to ich jedyne zadania. Praca nerek wpływa na stan całego naszego organizmu: gospodarkę hormonalną oraz elektrolitową, biorą udział w procesach metabolicznych, a także na regulację ciśnienia tętniczego. Dlatego kluczowe jest dbanie o to, aby nerki pozostawały w zdrowiu.
Szacuje się, że 90% chorych na przewlekłą chorobę nerek (PChN) nie zdaje sobie sprawy ze swojej choroby. Przewlekła choroba nerek jest obok nadciśnienia tętniczego najczęściej występującym schorzeniem dotyczy aż 13,4%2 z nas – czyli ponad 4 milionów Polaków. Występuje ona częściej niż cukrzyca typu I oraz typu II razem wzięte, które dotykają 9,1%3 polskiego społeczeństwa.
Objawy przewlekłej choroby nerek mogą być bardzo niespecyficzne lub nie występować wcale. Choroba rozwija się w sposób niezauważalny przez co jej objawy są pomijane przez samych pacjentów jak i lekarzy. Rozpoznanie często zostaje postawione dopiero w stadium schyłkowej niewydolności, kiedy konieczne jest natychmiastowe podjęcie leczenia nerkozastępczego – dializoterapii lub przeszczepu nerki. Nawet wtedy u 50% chorych nie występują żadne charakterystyczne objawy. Wielu z nich może nie doczekać diagnozy ze względu na bardzo wysokie ryzyko wystąpienia poważnych powikłań sercowo-naczyniowych i to na długo przed pojawieniem się jakichkolwiek objawów ze strony nerek.
Nerki mają znikomą zdolność regeneracji, zatem obumarcie nefronów to proces nieodwracalny. Całkowite wyleczenie przewlekłej choroby nerek nie jest możliwe. Możemy jedynie spowolnić proces chorobowy dzięki lekom nefroprotekcyjnym.
Jak uchronić się przed przewlekłą chorobą nerek?
Regularne badania profilaktyczne są w stanie ostrzec nas przed rozwijającym się schorzeniem. Badanie eGFR, czyli wielkość przesączania kłębuszkowego jest podstawowym narzędziem oceny czynności nerek. Wartość eGFR oblicza się ze specjalnych wzorów, gdzie najważniejszym parametrem jest stężenie kreatyniny w surowicy krwi. Prawidłowe eGFR wynosi ≥90 ml/min/1,73 m2. O przewlekłej chorobie nerek mówimy, kiedy eGFR jest trwale niższe niż 60 ml/min/1,73 m2 przez ponad 3 miesiące3.
Kolejnym badaniem, które pozwoli ocenić stan nerek jest ogólne badanie moczu z uwzględnieniem albuminurii (ACR ang. albumin/creatinine ratio), czyli ilości białka (albuminy) wydalanego z moczem. Prawidłowa ilość albuminy w moczu, określana na podstawie wskaźnika albumina/kreatynina, ACR wynosi <30 mg/g kreatyniny. Albuminurię, czyli stan podwyższonej albuminy w moczu, rozpoznaje się w momencie, w którym wartości te przekraczają 30 mg/g.
Takie badania są niedrogie i łatwo dostępne, dlatego powinniśmy je wykonywać przynajmniej raz na dwa lata. Częstsze badanie zaleca się osobom w grupach ryzyka: czyli chorującym na serce, tu szczególnie niewydolność serca, nadciśnienie tętnicze, cukrzycę typu 2, mającym problemy z miażdżycą oraz chorującym na otyłość.
Przewlekła choroba nerek ma istotny wpływ na życie społeczne, zawodowe i rodzinne chorych, dlatego niezbędna jest odpowiednia diagnostyka. Kluczowa jest tu rola lekarza rodzinnego, który zna pacjenta i historie choroby.
PL-13816
Źródła
1 https://www.worldkidneyday.org/
2,4 Raport: Dostęp do świadczeń nefrologicznych w Polsce, 2019, Mahta Sp. z.o.o.
3 https://www.nfz-krakow.pl/dla-pacjenta/aktualnosci/sroda-z-profilaktyka-cukrzyca-jedna-choroba-rozne-oblicza,481.html