Wzdęcia — najczęstsze przyczyny u dzieci i dorosłych. Jak się ich pozbyć?

Wzdęcia to dolegliwość o różnym podłożu. Mogą pojawić się na skutek spożycia niektórych pokarmów oraz prowadzonego trybu życia, jak również być jednym z objawów poważnych schorzeń. Nawracające wzdęcia zawsze powinny zostać skonsultowane z lekarzem, który wykona niezbędne badania np. USG jamy brzusznej w celu oceny stanu zdrowia pacjenta. Jeżeli wzdęciom towarzyszą mdłości, wymioty, zmiana konsystencji stolca oraz chudnięcie, może się okazać, że mamy do czynienia z poważną chorobą, która wymaga natychmiastowego wdrożenia leczenia specjalistycznego.

Czym właściwie są wzdęcia?

Wzdęcia nie są chorobą, a jedynie dolegliwością, która może być jednym z wielu objawów niektórych schorzeń. Najczęściej związane są z zaburzeniami czynnościowymi układu pokarmowego, które mają związek ze stosowaną dietą oraz trybem życia, powodując objawy takie jak:

• gromadzenie się gazów w przewodzie pokarmowym,
• ból brzucha, który może mieć różny charakter,
• powiększenie obwodu brzucha.

Co ciekawe, wzdęcia oraz towarzyszące im dolegliwości bólowe nierzadko mylone są z objawami zawału. Ból brzucha, który powodują gromadzące się w jelitach gazy, może koncentrować się w nadbrzuszu, wywołując silny, kłujący ból, co jest przyczyną znacznego niepokoju. Nie należy bagatelizować takich objawów, bo mogą one faktycznie wskazywać na problemy z sercem.

Wzdęcia związane są zarówno z wytwarzaniem się gazów jako produktu ubocznego procesów trawiennych, jak i połykania nadmiernej ilości powietrza. Tak jest w przypadku niemowląt, które podczas ssania piersi lub przyjmowania mleka z butelki, połykają powietrze. Może ono doprowadzić do podrażnienia przepony, co skutkuje czkawką oraz prowadzi do wzdęcia brzucha.

Wzdęcia, jako problem natury medycznej, mogą mieć różne podłoże. W zależności od wieku, stosowanej diety, trybu życia oraz występowania innych dolegliwości, konieczne jest wykonanie odpowiednich badań, jeżeli wzdęcia pojawiają się po każdym posiłku, niezależnie od tego, jaką diety stosujemy.

Najprościej pojęcie „wzdęcia” można zdefiniować jako uczucie pełności w obrębie jamy brzusznej, któremu mogą towarzyszyć m.in. bóle brzucha, wzmożona motoryka jelit (jelita cienkiego i grubego), mdłości, a także gazy. Nieprzyjemne dolegliwości mijają, kiedy gazy zostaną usunięte z organizmu. Pacjenci opisują, że jest to możliwe w sposób fizjologiczny np. poprzez masaż brzucha oraz dzięki zastosowaniu ziół lub preparatów na wzdęcia w postaci np. kropli i tabletek.

Wzdęcia – jakie są ich najczęstsze przyczyny?

Uczucie wzdęcia jako dolegliwość, która nie ma podłoża chorobowego, jest związane ze stosowaną dietą oraz trybem życia. Może je wywołać spożywanie ciężkostrawnych, tłustych pokarmów np. smażonych mięs, wędlin i wyrobów garmażeryjnych, a także niektórych dań jednogarnkowych. Częstą przyczyną wzdęć, jest spożywanie produktów takich jak kapusta, kalafior, brokuły, warzywa cebulowe, produkty zbożowe oraz rośliny strączkowe. Nie u każdego wywołują one wzdęcia brzucha, jednak wiele w tym przypadku zależy od sposobu przygotowania potrawy np. zastosowania odpowiednich ziół i metod obróbki, a także kondycji przewodu pokarmowego. Wzdęcia mogą być także skutkiem picia dużej ilości słodkich napojów gazowanych oraz wody gazowanej, jak również napojów alkoholowych. Na częste występowanie wzdęć ma także wpływ spożywanie dużej ilości węglowodanów – podczas ich rozkładu produkowane są duże ilości gazów.

Błędy żywieniowe, które prowadzą do powstawania wzdęć, nie ograniczają się jedynie do tego, co kładziemy na talerzu. Równie ważne jest to, jak jemy – spożywanie posiłków w biegu to także częsta przyczyna wzdęć, bo szybkie jedzenie powoduje, że do przewodu pokarmowego dostaje się więcej powietrza. Co więcej, wzdęcia brzucha często pojawiają się u osób, które nie przestrzegają zasady regularnego spożywania posiłków i żyją w ciągłym stresie.

W przypadku diety i trybu życia, mamy zwykle do czynienia z zaburzeniami czynnościowymi układu pokarmowego, który zostaje nadmiernie obciążony, co sprzyja powstawaniu gazów oraz ich zaleganiu w jelitach (jelito cienkie). Warto jednak wiedzieć, że zaburzeniom czynności jelit sprzyja także siedzący tryb życia, bo brak ruchu znacząco spowalnia metabolizm oraz powoduje zaleganie w jelicie grubym mas kałowych.

Inne przyczyny wzdęć

Możemy do nich zaliczyć toczące się w organizmie procesy chorobowe. W tym przypadku mamy do czynienia z nawracającymi lub stale utrzymującymi się wzdęciami oraz występowaniem dodatkowych dolegliwości m.in. biegunek, zaparć, nudności i wymiotów, spadku masy ciała, ogólnego osłabienia i złego samopoczucia.

Ze wzdęciami, które są spowodowane dietą lub siedzącym trybem życia, możemy sobie dość łatwo poradzić. Wzdęcia brzucha, które są objawem choroby, zamiast mijać, nasilają się i ciężko jest usunąć związany z nimi dyskomfort, np. przyjmując tabletki na wzdęcia.

Wzdęty brzuch także wskazywać na różne schorzenia przewodu pokarmowego. Nawracające wzdęcia mogą powodować m.in.:

• alergia lub nietolerancja pokarmowa,
• choroby wątroby,
• choroby trzustki,
• choroby woreczka żółciowego,
• choroby jelita grubego (np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego),
• nadciśnienie wrotne.

Wzdęcia mogą być także jednym z objawów schorzeń ośrodkowego układu nerwowego. Dość często pojawiają się na skutek zalegania mas kałowych w jelicie grubym, co ma związek z upośledzoną perystaltyką jelit.

Kiedy masz wzdęcia... – objawy

Jednym z najczęściej obserwowanych objawów wzdęć jest zwiększenie obwodu brzucha. Wzdęty brzuch powoduje uczucie dyskomfortu, rozpierania oraz pełności, któremu mogą towarzyszyć:

• ból,
• uczucie przelewania się w żołądku i jelitach,
• nasilone ruchy jelit,
• bulgotanie i inne odgłosy z jamy brzusznej,
• ucisk pod żebrami i ucisk w nadbrzuszu,
• oddawanie gazów.

Wzdęcia u niemowląt

Wzdęcia u niemowląt to zmora młodych rodziców. W tym przypadku mamy do czynienia z tzw. kolką niemowlęcą. Dolegliwość ta pojawia się przede wszystkim nocą, jednak może także występować w ciągu dnia. Kolka niemowlęca związana jest z połykaniem dużej ilości powietrza podczas płaczu, karmienia naturalnego i karmienia butelką, a także może być skutkiem złego doboru mleka modyfikowanego oraz błędów żywieniowych matki karmiącej piersią.

Wzdęcia u dzieci

Małe dzieci także cierpią z powodu wzdęć brzucha. W tym przypadku mamy najczęściej do czynienia ze wzdęciami, które są skutkiem szybkiego jedzenia i picia oraz błędów żywieniowych. Warto pamiętać, że wzdęcia mogą mieć związek z alergią pokarmową, która nie musi ujawnić się już na etapie rozszerzania diety malucha. Z tego względu wszystkie problemy gastryczne u dzieci powinny być konsultowane z pediatrą.

Wzdęcia przed menstruacją i wzdęcia przed owulacją

Cykl menstruacyjny oraz związane z nim zmiany hormonalne mogą powodować wzdęcia i inne problemy gastryczne np. biegunkę. Ma to związek ze zmianami w organizmie kobiety, jakie zachodzą w poszczególnych fazach cyklu. Wahania progesteronu oraz estrogenów w różny sposób wpływają na organizm, wywołując nieprzyjemne objawy przed okresem i owulacją. Jeżeli są one szczególnie uciążliwe, to warto skonsultować się z ginekologiem.

Jak pozbyć się wzdęć? Domowe sposoby

Wzdęty brzuch i towarzyszące gromadzeniu się gazów dolegliwości wymagają odpowiedniego postępowania. Pierwszym krokiem jest zmiana stosowanej diety oraz trybu życia, czyli eliminacja najczęstszych przyczyn różnych dolegliwości gastrycznych. Bolesnych wzdęć możemy pozbyć się, stosując sprawdzone, domowe sposoby np.:

• sięgając po zioła na wzdęcia (mięta, koper włoski, kminek, anyż),
• stosując ciepłe okłady i delikatny masaż brzucha,
• więcej się ruszając.

Co jeszcze pomoże na wzdęcia brzucha?

Na wzdęcia możemy także przyjmować tabletki, które redukują gazy w jamie brzusznej, jednak wszystkie z powyższych sposobów usuwania wzdęć, nie zastąpią zmiany diety oraz prowadzenia aktywnego trybu życia.

Warto pamiętać, że spokojne spożywanie posiłków także pomaga walczyć ze wzdęciami. Osoby ze szczególnie wrażliwym układem pokarmowym powinny całkowicie wykluczyć z diety napoje gazowane.

Kiedy warto udać się do lekarza?

Nawracające i długotrwałe wzdęcia powinny zostać skonsultowane z lekarzem, bo mogą one wskazywać na choroby przewodu pokarmowego. Diagnostyka może uwzględniać m.in. badanie USG, gastroskopię, kolonoskopię oraz badanie enzymów wątrobowych.

Czytaj też:
Czujesz, że twój brzuch jest nabrzmiały? Oto 5 skutecznych metod na wzdęciaCzytaj też:
Czujesz się wzdęty? Pamiętaj o odpowiedniej postawie