Półpasiec jest chorobą, na temat której krąży wiele mitów i nieprawdziwych informacji. Warto bliżej przyjrzeć się niektórym informacjom, szerzonym między innymi w internecie. Dla „Wprost“ wypowiedziała się w tej kwestii dr n. med. Karolina Pyziak-Kowalska, specjalistka w dziedzinie chorób zakaźnych, medycyny podróży, hepatologii oraz leczenia zakażeń u kobiet w ciąży, z ponad 20-letnim doświadczeniem w praktyce medycznej, w latach 2012-2018 pełniła funkcję kierownika Izby Przyjęć Wojewódzkiego Szpitala Zakaźnego w Warszawie, a w okresie 2018-2021 była zastępcą Kierownika Chorób Zakaźnych w Warszawie.
Czy półpasiec to choroba ludzi starszych?
Czasami można spotkać się ze stwierdzeniem, że półpasiec dotyka jedynie ludzi starszych. Co na ten temat uważa ekspertka? „Generalnie to choroba, której ryzyko wzrasta z wiekiem, jednak półpasiec może wystąpić w każdym wieku” – mówi dr Pyziak-Kowalska. Dodaje również, że ryzyko jego wystąpienia jest większe u osób z obniżoną odpornością: pacjentów onkologicznych, osób w trakcie chemioterapii oraz pacjentów w trakcie leczenia biologicznego.
„Wirus półpaśca, znany jako wirus Varicella-zoster (VZV), po pierwotnym zakażeniu, które zwykle manifestuje się jako ospa wietrzna, ukrywa się w organizmie człowieka. Pozostaje w stanie uśpienia w zwojach nerwowych – to są skupiska neuronów sensorycznych znajdujące się wzdłuż rdzenia kręgowego i nerwów czaszkowych” – tłumaczy.
Kiedy więc dochodzi do reaktywacji tego wirusa i zachorowania na półpaśca? „Kiedy wirus jest w stanie uśpienia, nie powoduje objawów. Jednak pod wpływem różnych czynników, takich jak osłabienie układu odpornościowego, stres, niektóre choroby czy starzenie się organizmu, wirus może uaktywnić się, prowadząc do rozwoju półpaśca. W tym czasie wirus rozprzestrzenia się wzdłuż nerwów do skóry, powodując charakterystyczne objawy, takie jak bolesna wysypka i pęcherze” – podsumowuje specjalistka.
Czy półpaścem można zarazić się od innej osoby?
Z pewnością wiele osób zastanawia się, w jaki sposób można zarazić się półpaścem. Czy wystarczy jedynie kontakt z chorym? To również tłumaczy specjalistka: „Chociaż półpasiec jest wynikiem reaktywacji, to zakażenie jest możliwe przez bezpośredni kontakt z aktywnymi wykwitami osoby chorej” – wyjaśnia dr Pyziak-Kowalska.
„Zakażenie wymaga bezpośredniego kontaktu z wydzieliną pęcherzyków, ale nie jest możliwe przez powietrze lub samo przebywanie w pomieszczeniu z osobą chorą na półpasiec” – dodaje.
Czy półpasiec jest tylko defektem kosmetycznym i niegroźną chorobą?
Dr Pyziak-Kowalska dementuje ten mit, wskazując na poważne powikłania, jak neuralgia popółpaścowa czy nadkażenia bakteryjne. Podkreśla, że lokalizacja choroby jest różnorodna, a zajęcie gałki ocznej może nawet grozić ślepotą. Infekcja może również powodować zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu.,,Półpasiec nie jest zatem tylko problemem kosmetycznym, ale może być ciężką chorobą z poważnymi konsekwencjami i powikłaniami" – stwierdza. Jak wskazują też inni eksperci – nie ma wątpliwości, że półpasiec to poważna choroba.
Podczas rozmowy ze specjalistką zapytaliśmy także o mit, z którym również czasami można się zetknąć. Chodzi o stwierdzenie, że półpaścem można zarazić się tylko raz w życiu.
„Większość osób przebywa półpasiec raz, ale możliwe są kolejne epizody, zwłaszcza gdy układ odpornościowy jest osłabiony” – informuje ekspertka.
Czy półpasiec u kobiet w ciąży jest groźny dla płodu?
„Przebycie półpaśca w ciąży rzadko stanowi zagrożenie dla dziecka, ponieważ jest to reaktywacja już przebytego kiedyś zakażenia wirusem ospy wietrznej” – tłumaczy dr Pyziak-Kowalska.
„Zagrożenie może wiązać się z koniecznością stosowania określonych leków w przypadku silnej neuralgii u pacjentki w ciąży, czy potrzeby stosowania antybiotyków w związku z nadkażeniem bakteryjnym zmian skórnych, czy powikłań w przebiegu infekcji, czyli takim elementem dodatkowego leczenia” – dodaje.
Ekspertka zauważa również, że sam w sobie półpasiec nie stanowi zagrożenia, bo to jest reaktywacja zakażenia, w którym mama przekazuje dziecku przez łożysko przeciwciała w klasie IgG, więc to jest taki element, gdzie dziecko dostaje już takie gotowe przeciwciała.
Czy wysypka półpaścowa występuje tylko w okolicy pasa?
Choć wysypka półpaścowa kojarzy nam się głównie z zajęciem okolicy pasa, to okazuje się, że nie jest to jedynie miejsce na ciele, gdzie takie zmiany się pojawiają. „Półpasiec może lokalizować się w różnych miejscach, gdyż wirus reaktywuje się w zwojach nerwowych” – mówi dr Pyziak-Kowalska.
„Często występuje wzdłuż przebiegu dermatomu nerwu, ale u osób z upośledzonym układem odpornościowym, czyli u pacjentów z immunosupresją np. w trakcie leczenia onkologicznego czy u pacjentów z zespołem nabytego niedoboru odporności w przebiegu zakażenia HIV może zajmować więcej niż jeden dermatom” – tłumaczy.
Dr Pyziak-Kowalska zwraca uwagę na interesujący fakt, że wirus VZV, odpowiedzialny za półpasiec, potrafi pozostać w ukryciu w organizmie człowieka przez lata w zwojach nerwowych, aby reaktywować się w odpowiednich warunkach. Większość dorosłych nosi ten wirus w sobie, co czyni zagadnienie półpaśca istotnym elementem badań w dziedzinie chorób zakaźnych. Szczepionka Shingrix, opracowana w celu zapobiegania półpaścowi oraz powikłaniom takim jak neuralgia popółpaścowa, wykazuje wysoką skuteczność zarówno w zapobieganiu zachorowaniom, jak i łagodzeniu objawów neuralgii. Jej rozwój stanowi przełom w profilaktyce tej choroby, oferując ochronę szczególnie cenną dla osób starszych, u których ryzyko wystąpienia półpaśca i jego powikłań jest większe. Przypominamy, że nastąpiła ważna zmiana w refundacji tej szczepionki i aktualnie jest ona dostępna z 50 procentową refundacją.
Czytaj też:
Półpasiec oczami pacjentów: ból i brak informacji o chorobie oraz metodach jej leczeniaCzytaj też:
Fundacja My Pacjenci: Zniesienie barier finansowych jest ważne w przypadku szczepień