Postrzeganie czasu przez człowieka od dawna jest przedmiotem zainteresowania naukowców na całym świecie. Do tej pory większość specjalistów koncentrowała się jednak na analizie związku między percepcją upływających minut czy godzin a aktywnością mózgu i gromadzeniem wspomnień. Badania przeprowadzone przez ekspertów ze Stanów Zjednoczonych i Niemiec pozwalają spojrzeć na poczucie czasu z nieco szerszej, nieznanej dotąd perspektywy.
Bicie serca a postrzeganie czasu
Naukowcy postanowili przyjrzeć się temu, jaką rolę w doświadczaniu czasu odgrywa rytm serca. W tym celu opracowali specjalny eksperyment, w którym udział wzięło kilkudziesięciu studentów. Ochotnicy zostali podłączeni do elektrokardiogramów, a potem odtwarzano im kilka dźwięków o różnej długości. Zadanie badanych polegało na oszacowaniu czasu trwania poszczególnych sygnałów. Młodzi ludzie, których serce biło wolniej postrzegali tony jako dłuższe niż w rzeczywistości. Natomiast osoby z wyższym tętnem przyjmowały odwrotny punkt widzenia i uznawały poszczególne odgłosy za krótsze. Jednocześnie naukowcy zaobserwowali, że ochotnicy, których serca biły szybciej były dokładniejsze w swoich szacunkach.
Powstaje pytanie: skąd biorą się te wszystkie zależności? Naukowcy nie potrafią udzielić na nie jednoznacznej odpowiedzi. Zdaniem psycholog Saeedeh Sadeghi, jednej z autorek badania, osoby z wyższym tętnem wydają się na ogół bardziej czujne. Mają wyostrzone zmysły i odbierają bodźce ze świata zewnętrznego jako bardziej intensywne. Szybciej reagują na sygnały docierające z otoczenia. Przestawiają się w „tryb zadaniowy”. Do aktywacji tego mechanizmu dochodzi przede wszystkim w sytuacjach silnego napięcia i stresu, kiedy organizm przygotowuje się do walki lub ucieczki.
Z drugiej strony wysokie tętno – jak zauważa ekspertka – może zaburzać pracę mózgu i prowadzić do różnych zniekształceń w postrzeganiu rzeczywistości, w tym percepcji upływającego czasu. „Wyobraź sobie, że szybko biegniesz i nagle pojawia się jakiś błysk. Możesz nie zarejestrować tego faktu albo nie dostrzec zmiany w otoczeniu tak dobrze, jak miałoby to miejsce w sytuacji, gdy zachowujesz spokój” – wyjaśnia psycholog.
Tętno a postrzeganie czasu – nowy rozdział w badaniach psychologicznych
Wyniki badań przeprowadzonych przez naukowców z Niemiec i Stanów Zjednoczonych mają swoje ograniczenia (związane przede wszystkim z niewielką liczbą uczestników eksperymentu). Nie można więc ich uogólnić na większą część populacji. Niemniej jednak – jak przekonują autorzy analiz – otwierają one nowy rozdział w dziedzinie psychologii. Pozwalają bowiem spojrzeć na postrzeganie czasu i percepcję rzeczywistości przez pryzmat funkcjonowania całego ciała, a nie tylko układu nerwowego:
Serce odgrywa w całym tym procesie szczególnie istotną rolę, ponieważ nieustannie pompuje krew do mózgu. Inne narządy również wchodzą z nim w interakcję, ale następuje to dużo wolniej. Tymczasem każde uderzenie serca oddziałuje na mózg – podkreśla Saeedeh Sadeghi.
Inne czynniki wpływające na postrzeganie czasu przez człowieka
Należy podkreślić, że postrzeganie czasu to proces kształtowany również przez inne czynniki, takie jak choćby koncentracja. Jeśli skupiamy całą swoją uwagę na jakimś wydarzeniu lub aspekcie otoczenia, to nierzadko wydaje się, że obecna chwila trwa dłużej niż w rzeczywistości. W tym przypadku duże znaczenie mają także emocje, jakie towarzyszą człowiekowi w danym momencie (smutek, radość, strach itp.).
Czytaj też:
Czy doba może być dłuższa? Umiejętne zarządzanie czasem pozwoli Ci oszukać zegarCzytaj też:
Wstrząs kardiogenny – rozpoznanie, objawy, pierwsza pomoc i leczenie
Źródła: psychologytoday.com, onlinelibrary.wiley.com