Ewelina Celejewska: Dużo mówi się o szkodliwym wpływie smogu na układ oddechowy. Do jakich chorób może doprowadzić?
Dr Bartosz Pawlikowski: W przypadku smogu najbardziej niebezpieczne dla dróg oddechowych człowieka są obecne w smogu cząsteczki PM 2.5 (mniejsze niż 2,5 mikrometra). Badania jednoznacznie dostarczają dowodów potwierdzających liniową zależność pomiędzy śmiertelnością a PM2,5. Pacjenci z chorobami układu oddechowego stanowią znaczną część tych nieprzypadkowych zgonów spowodowanych zanieczyszczeniem powietrza. PM2,5 powoduje astmę, zapalenie dróg oddechowych, zagraża funkcjom płuc, a nawet powoduje nowotwory. Jedno z badań wykazało, że zanieczyszczenie powietrza może spowodować uszkodzenie, utratę i dysfunkcję rzęsek tchawicy, powodując infekcję i uszkodzenie mechanizmu obrony immunologicznej. Prowadzi to wtórnie do infekcji górnych i dolnych dróg oddechowych.
Kto jest najbardziej narażony na szkodliwe działanie smogu?
Na pewno będą to wszystkie osoby pracujące na zewnątrz. Zwiększone ryzyko pogorszenia stanu zdrowia występuje także u osób starszych, w podeszłym wieku z problemami sercowo-płucnymi, ale i u osób chorujących na astmę czy zmagających się z niewydolnością układu naczyniowego mózgu. Kolejną grupę stanowią dzieci w każdym wieku.
Czytaj też:
Zmiany w kalendarzu szczepień obowiązkowych
Czy wychodzić z dzieckiem zimą na dwór, jeśli unosi się smog?
Zainteresowanie badaniem szkodliwych skutków zdrowotnych smogu u dzieci było widoczne w literaturze naukowej ostatnich lat. Komisja Zdrowia Środowiskowego Amerykańskiej Akademii Pediatrii wydała w 2004 r. oświadczenie polityczne podkreślające związek między zanieczyszczeniem otaczającego powietrza a zdrowiem dzieci. Wiadomo, że dzieci są bardziej narażone na niekorzystny wpływ zanieczyszczenia powietrza na zdrowie ze względu na wyższą wentylację w minutach, niedojrzały układ odpornościowy, większą ruchliwość i dłuższe okresy spędzane na świeżym powietrzu.
Wiele badań epidemiologicznych dowiodło związku między narażeniem na zanieczyszczenia powietrza a kilkoma chorobami i śmiertelnością u dzieci. Kryteria zanieczyszczeń powietrza składają się z sześciu zanieczyszczeń powietrza, które są regulowane ze względu na ich potencjał wywoływania szkodliwych skutków dla zdrowia: ozon (O3), pył zawieszony (PM), dwutlenek azotu (NO2), dwutlenek siarki (SO2), tlenek węgla i ołów.
Biorąc pod uwagę powyższe dane, należy chronić dziecko przed zanieczyszczeniami powietrza i w czasie zwiększonego stężenia zanieczyszczenia unikać wychodzenia na dwór.
Czytaj też:
Koniec pobierania opłat od rodziców za pobyt z dzieckiem w szpitalu. Od kiedy?
Jak chronić drogi oddechowe dziecka na dworze? Maski antysmogowe mają sens?
Niestety dotychczas nie wymyślono nic lepszego niż maski antysmogowe. Stosowanie tych wysokiej jakości zapewnia ochronę przed PM 2,5. Dodatkowo należy podawać dziecku składniki diety bogate w witaminę C. W domu należy zadbać zarówno o urządzenia i filtry wysokiej jakości, np. HEPA oraz hodować rośliny, które oczyszczają powietrze.
Jak odróżnić zwykłą, sezonową infekcję od podrażnienia dróg oddechowych w wyniku ekspozycji na smog?
Kaszel, utrudnione oddychanie i zwiększona męczliwość u większych dzieci, to objawy mogące sugerować zarówno infekcję, alergię sezonową, jak i reakcję na smog. W przypadku wystąpienia powyższych objawów należy zwrócić uwagę, czy objawy powstały lub nasiliły się bardziej po wyjściu na zewnątrz. Zwykle alergia towarzyszy innym objawom, również związanym ze skórą i przewodem pokarmowym. Jeśli w rodzinie ktoś jest alergikiem to zwykle objawy ze strony układu oddechowego oznaczają alergię.
Czytaj też:
10 zasad zdrowego stylu życia dla dzieci i młodzieży