Kilka obiecujących szczepionek przeciwko COVID-19 przeszło do ostatnich etapów badań klinicznych, aby mogły zostać dopuszczone do użytku przez ogół społeczeństwa. Ale nawet gdy otrzymamy bezpieczną szczepionkę, niektórzy eksperci wyrazili obawy, że wysoki wskaźnik otyłości – wraz z innymi czynnikamii – może wpłynąć na skuteczność tych szczepionek w wytwarzaniu odporności na nowego koronawirusa.
Czytaj też:
Nowa strategia walki z koronawirusem w Polsce. Znamy główne założenia
Otyłość może oznaczać kłopoty
– Szczepionkę zwykle stosuje się w celu podniesienia poziomu przeciwciał neutralizujących w organizmie, aby osoba mogła być chroniona – powiedział dr Chris Xu, dyrektor generalny firmy biotechnologicznej ThermoGenesis, która opracowała szybkie testy na przeciwciała COVID-19 i zbadała chorobę szczegółowo. – Naukowcy są przekonani, że ze względu na zwiększoną produkcję leptyny (która koreluje z masą tkanki tłuszczowej) i tłuszczu, otyłej populacji jest trudniej uzyskać ochronę przeciwciał wywołaną szczepionką.
Otyłość może oznaczać kłopoty, jeśli ewentualne szczepionki przeciw COVID-19 wywołają słabszą odpowiedź immunologiczną u osób z otyłością.
Co wpływa na odporność?
Naukowcy po raz pierwszy odkryli związek między otyłością a niższą skutecznością szczepionek w latach siedemdziesiątych XX wieku, badając szczepionkę przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. Od tego czasu naukowcy zidentyfikowali słabszą odpowiedź immunologiczną na szczepionki przeciwko grypie A-H1N1 a także szczepionkami przeciw wściekliźnie i tężcowi u osób z otyłością.
– Powód ma mniej wspólnego z nadwagą jako taką, ale z nadmiernym stanem zapalnym, który się z tym wiąże – powiedział dr John Morton, szef wydziału chirurgii bariatrycznej i małoinwazyjnej chirurgii w Yale Medicine w Connecticut. – Wiemy tylko, że szczepionki generalnie nie działają tak dobrze u pacjentów z otyłością. Stan zapalny może „zaatakować” szczepionkę i obniżyć jej skuteczność.
Osoby z otyłością mogą często wytwarzać zdrowy poziom przeciwciał po szczepieniu, ale nadal wykazują mniejszą ochronę przed wirusem z powodu innych niedoborów odpowiedzi immunologicznej organizmu wywołanych stanem zapalnym. Oznacza to, że inne stany zapalne lub stany hamujące układ odpornościowy – w tym starszy wiek – mogą również zmniejszać skuteczność szczepionki.
– Zdolność danej osoby do zareagowania na szczepionkę zależy od jej układu odpornościowego – wyjaśnił Xu. – Dane sugerują, że u osób otyłych hamowana jest aktywacja limfocytów T, która odgrywa ważną rolę w dostarczaniu ochronnych przeciwciał.
Dodał, że należy przyjrzeć się cukrzycy, która często idzie w parze z otyłością. – Cukrzyca okazała się czynnikiem ryzyka, który wiąże się z osłabieniem układu odpornościowego, a zatem może potencjalnie wpłynąć na skuteczność szczepionki – powiedział Xu. – Ponadto może być konieczne dokładne zbadanie profilu bezpieczeństwa szczepionki u pacjentów z cukrzycą.
Czytaj też:
Dyrektor szpitala w Krakowie: Jeszcze nigdy nie było aż tak źle. Musimy dokonywać selekcji pacjentów
Co to oznacza w przypadku szczepionki przeciwko COVID-19?
Nic z tego nie oznacza, że szczepionka COVID-19 z pewnością będzie mniej skuteczna u osób z otyłością lub cukrzycą, czy też z osłabionym układem odpornościowym. Ale jest to coś, na co badacze zwracają szczególną uwagę.
– Możliwe, że moglibyśmy zauważyć mniejszą skuteczność szczepionki przeciw COVID-19, podobnie jak widzieliśmy negatywny wpływ na szczepionki przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, grypie A-H1N1, tężcowi i wściekliźnie – powiedział Xu. – Jednak COVID-19 jest nowy, więc nie mamy jeszcze danych naukowych, aby to udowodnić.
Jest jednak jeden dobry aspekt i niejako produkt uboczny szybkiego rozwoju szczepionek przeciw COVID-19, a mianowicie to, że uczestnicy badania nad szczepionkami będą obejmować szeroki przekrój populacji, w tym osoby z otyłością. Możliwe, że przyszłe preparaty szczepionek COVID-19 dla otyłych i innych zagrożonych populacji będą musiały mieć dodatkowe stymulatory odpowiedzi immunologicznej zwane adiuwantami, oprócz tych w początkowej szczepionce. Ale na razie jest jeszcze za wcześnie, aby to stwierdzić.
Czytaj też:
Twój układ odpornościowy zacznie pracować na wysokich obrotach dzięki tej nalewce