Grupa naukowców SAGE, która wraz z oficjalną naukową grupą doradczą rządu brytyjskiego zajmuje się doradztwem w zakresie zarządzania COVID-19, wezwała do podjęcia ogólnokrajowych działań na rzecz „zerowej liczby COVID w Wielkiej Brytanii”, czyli całkowitego pozbycia się tej choroby z kraju. Innymi słowy – eliminacji.
Czy więc całkowite wyeliminowanie choroby jest rzeczywiście możliwe, a jeśli tak, to z czym to się wiąże? Czy zamiast tego właściwą drogą może być mniej ambitny cel? Aby odpowiedzieć na te pytania, musimy zastanowić się nie tylko, co jest możliwe i wymagane, ale także, jaką wagę przykładamy do końcowego wyniku.
Czytaj też:
MZ: Rekordowa liczba zakażeń koronawirusem. Ponad 900 nowych przypadków
Sposobów jest więcej niż jeden
Oprócz nierobienia niczego, tłumienie jest najmniej ambitnym sposobem radzenia sobie z chorobą. W tym miejscu próbuje się ograniczyć infekcje, zły stan zdrowia i śmiertelność do akceptowalnego poziomu. Jest to podejście zwykle stosowane w przypadku infekcji o niewielkich konsekwencjach, takich jak choroby biegunkowe, w przypadku których ryzyko śmierci jest niskie.
W przypadku supresji poziom infekcji pozostaje w granicach możliwości systemu opieki zdrowotnej. Choroba nadal krąży w populacji, chociaż na niższym poziomie niż w przypadku braku działań. W związku z tym nadal potrzebne są środki w celu powstrzymania infekcji i kontrolowania lokalnych ognisk.
Z drugiej strony eliminacja ma na celu zmniejszenie infekcji w kraju lub regionie do zera. Udało się to osiągnąć w Wielkiej Brytanii w przypadku polio, a chwilowo w przypadku odry w 2017 r. Błonica i różyczka również są bliskie wyeliminowania.
Po wyeliminowaniu choroby konieczne są dalsze działania, aby powstrzymać jej ponowne pojawienie się, ponieważ nowe infekcje mogą być importowane z zagranicy, zarówno przez powracających podróżników, jak i migrantów. Często dąży się do eliminacji chorób, które powodują poważne choroby lub śmierć.
Czytaj też:
MZ podało nową listę żółtych i czerwonych powiatów. Gdzie obowiązują obostrzenia?
Eliminacja najbardziej skuteczną formą walki
Ostatnim podejściem jest eliminacja. Ma to na celu trwałe wyeliminowanie choroby na całym świecie, co oznacza, że środki kontroli nie będą już potrzebne.
Należy zauważyć, że środki eliminacyjne niekoniecznie różnią się od środków tłumienia – blokady, dystans społeczny, czy maseczki na twarz mogą być używane do kontrolowania COVID-19 w ramach dowolnej strategii. Różnica polega na tym, jak rygorystycznie są one stosowane i egzekwowane. W przypadku tłumienia środki nasilają się, gdy zaczyna dziać się źle i łagodzą, gdy się poprawia. Natomiast wysiłki eliminacyjne starają się wyprzedzić epidemię, będąc intensywnymi od samego początku.
Rząd Wielkiej Brytanii zdecydował się złagodzić blokadę w odpowiedzi na spadającą liczbę przypadków, ale wirus nadal krąży na stosunkowo wysokim poziomie. Powodem, dla którego wydaje się to być podejściem tłumiącym, jest to, że gdyby Wielka Brytania próbowała wyeliminować wirusa, nadal ściśle stosowałaby środki kontroli infekcji, aby obniżyć transmisję do zera.
Eliminacja niekoniecznie wymaga nowych środków, ale raczej szersze, bardziej konsekwentne i dłuższe przestrzeganie środków, które już stosowaliśmy. Eliminacja wymaga fizycznego dystansowania się, powszechnego przyjęcia praktyk higienicznych (w tym mycia rąk) i powszechnego stosowania nakryć twarzy. Kluczowe będzie wczesne wykrywanie i izolowanie przypadków przy użyciu niezawodnych systemów testowania i śledzenia. Jeśli transmisja wirusa zacznie się zwiększać, musi istnieć niski próg dla wprowadzenia nowych lokalnych i krajowych blokad. Jeśli i kiedy szczepionka stanie się dostępna, programy masowych szczepień mogą pomóc zwiększyć odporność populacji.
Wszystkie te środki razem wzięte mogą działać, ale będzie to kosztować społeczeństwo. Jednak jeśli nie dąży się do eliminacji, wydaje się, że COVID-19 stanie się chorobą endemiczną. Możemy wtedy spodziewać się, że będzie się on powtarzał co roku w ogniskach i epidemiach sezonowych.
Nie wystarczy też wyeliminować COVID-19 w poszczególnych krajach. W zglobalizowanym świecie infekcje mogą przenosić się między kontynentami w ciągu kilku dni. Potrzebny jest skoordynowany globalny wysiłek na rzecz wykorzenienia – trwałego wyeliminowania COVID-19 wszędzie. Jest to znacznie trudniejsze, ale jeśli nie będziemy do tego dążyć, zagrożenie pozostanie.
Czytaj też:
Czy COVID-19 przenosi się przez mleko matki?
Jak możemy chronić się przed koronawirusem COVID-19?
1. Regularnie myj ręce
Podstawowym zachowaniem, które może pomóc uniknąć zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2 jest regularne mycie rąk mydłem z wodą bądź środkiem dezynfekującym na bazie alkoholu.
Wirus może być przenoszony przy okazji dotknięcia zakażonych powierzchni lub przez kontakt z osobami chorymi. Dlatego też ważne jest, by myć ręce, ilekroć wracamy z miejsca publicznego, gdzie mieliśmy do czynienia z powierzchniami, których mogły dotykać także inne osoby.
GIS radzi, jak powinno to wyglądać.
https://twitter.com/GIS_gov/status/1233798670564446216
2. Czyść powierzchnie, których dotykasz
Koronawirus SARS-CoV-2 jest wirusem osłonkowym, podatnym na działanie wszystkich rozpuszczalników lipidów. Należy pamiętać również o regularnym czyszczeniu takich miejsca jak powierzchnia biurka, stół, czy blaty kuchenne.
3. Sięgaj po sprawdzone informacje
Światowa Organizacja Zdrowia przypomina, by wiedzę o koronawirusie czerpać ze sprawdzonych źródeł, takich jak właśnie WHO, krajowe agencje i inspektoraty zajmujące się ochroną zdrowia czy personel medyczny.
4. Unikaj podróży, jeśli masz te objawy
Osoby, u których występuje gorączka bądź kaszel, powinny unikać podróży. Jeżeli zaczniemy u siebie obserwować niepokojące symptomy, gdy znajdujemy się w trasie, powinniśmy natychmiast poinformować o tym załogę bądź obsługę.
5. Kichaj we właściwy sposób
Koronawirus rozchodzi się m.in. drogą kropelkową. Kichając, należy zastawiać usta i nos chusteczką bądź rękawem, by zapobiec rozprzestrzenianiu się wirusa. Zużytą chusteczkę higieniczną należy natychmiast wyrzucić do kosza na śmieci, a także umyć ręce.
6. Osoby po 60-tce i chore są szczególnie narażone
Szczególnie dbać powinny o siebie osoby po 60. roku życia i cierpiące na inne schorzenia takie jak cukrzyca, czy niewydolność sercowo-naczyniowa. W związku z niższą odpornością, są one bowiem bardziej narażone na zakażenie koronawirusem. W niektórych przypadkach wskazane jest podjęcie przez takie osoby dodatkowych środków bezpieczeństwa jak unikanie zatłoczonych miejsc.
7. Jeśli zauważysz symptomy, postępuj w ten sposób.
WHO przypomina, by w przypadku zaobserwowania u siebie objawów mogących wskazywać na zakażenie koronawirusem, postępować zgodnie z wytycznymi i skontaktować się telefonicznie z lekarzem bądź wskazaną w danym kraju jednostką odpowiedzialną za walkę z chorobami zakaźnymi.
Polski Główny Inspektor Sanitarny radzi, by osoby, które w ciągu ostatnich 14 dni były we Włoszech, Chinach, Iranie lub innym kraju, gdzie występuje podwyższone zagrożenie koronawirusem, oraz zaobserwowały u siebie objawy, takie jak: gorączka, kaszel, duszność i problemy z oddychaniem: bezzwłocznie, telefonicznie powiadomiły stację sanitarno-epidemiologiczną lub zgłosiły się bezpośrednio do oddziału zakaźnego lub oddziału obserwacyjno-zakaźnego, gdzie określony zostanie dalszy tryb postępowania medycznego.
8. Zasady izolacji w domu
W wielu krajach wobec lżej chorych stosuje się izolację domową. We Włoszech w takich warunkach leczonych jest ponad 50 proc. pacjentów.
W takiej sytuacji należy izolować się od innych członków rodziny, także podczas posiłków, korzystać z osobnych talerzy, sztućców i innych przedmiotów codziennego domu.
9. Duszności – wezwij pomoc
W razie duszności należy wezwać pomoc medyczną, szczegółowo informując o swoim stanie i przebytych ostatnio podróżach.
10. Niepokój jest naturalny
"To normalne i zrozumiałe, że czuje się niepokój, szczególnie jeśli mieszka się w kraju lub żyje się w społeczności, która została dotknięta koronawirusem" - podkreśla WHO.
Aby uniknąć paniki, ludzie powinni czerpać informacje ze sprawdzonych źródeł i dyskutować, jak na poziomie lokalnym - w szkole, pracy, miejscu modlitwy - zadbać o wspólne bezpieczeństwo.