Pierwsze ogniska ptasiej grypy w Polsce wykryto w roku 2007. Wirus zaatakował wówczas zarówno dzikie ptactwo wodne, jak i ptaki hodowlane; odnotowano także przypadki zakażenia wirusem ptasiej grypy wśród ludzi. Wirus pojawił się w Polsce ponownie w roku 2016 oraz 2017. Obecnie znowu jest głośno o ptasiej grypie z powodu wykrycia kilku ognisk wirusa m.in. na Lubelszczyźnie oraz w Wielkopolsce. Chorobę przenoszą najczęściej dzikie ptaki, jednak epidemie ptasiej grypy mogą mieć także związek ze zbyt dużym zagęszczeniem ptaków na fermach oraz nieprzestrzeganiem zasad dobrostanu drobiu i złymi warunkami sanitarnymi.
Wirus ptasiej grypy
Ptasia grypa jest przede wszystkim niebezpieczna dla ptaków, jednak istnieje niewielkie ryzyko, że mogą zarazić się nią także ludzie. Wyróżnia się dwa rodzaje wirusów ptasiej grypy. Pierwszy z nich to wirusy z grupy HPAI, które cechują się bardzo ciężkim przebiegiem i wysoką, niemal 100% śmiertelnością wśród ptactwa. Do tej grupy wirusów, które powodują ptasią grypę, zaliczamy wirus H5N1, który wykryto w roku 2007 w Polsce. Do wyjątkowo niebezpiecznych szczepów wirusa ptasiej grypy należy także szczep H5N8, który wykryto obecnie na Lubelszczyźnie. Jeszcze nie wiadomo, jaki szczep wirusa zaatakował w Wielkopolsce i innych rejonach Polski.
Oprócz cechujących się wysoką zjadliwością wirusów z grupy HPAI ptasią grypę wywołują także wirusy z grupy LPAI, które są dość łagodne i powodują zarówno typowe objawy grypopodobne, jak i objawy ze strony układu pokarmowego.
Ptasia grypa w Polsce to ogromny problem przede wszystkim dla właścicieli ferm drobiu, gdzie nawet jeden przypadek choroby powoduje konieczność wybicia wszystkich ptaków. W przypadku przestrzegania podstawowych zasad higieny oraz zachowania środków ostrożności zachodzi niewielkie ryzyko zarażenia się chorobą od ptaków, jednak takie przypadki się zdarzają. Jak dotąd, nie odnotowano żadnego przypadku przeniesienia się zakażenia z człowieka na człowieka.
Czy człowiek może się zarazić ptasią grypą?
Ryzyko przeniesienia zakażenia z ptaków na człowieka jest niewielkie, jednak istnieje. Odnotowano przypadki zgonów wśród ludzi, które były spowodowane przez wirus ptasiej grypy, dlatego należy zachować szczególną ostrożność nie tylko wówczas, gdy w kraju występują ogniska ptasiej grypy, ale zawsze, gdy mamy do czynienia z hodowlanymi oraz dzikimi ptakami. Nie należy dotykać padłych ptaków, a każdy taki przypadek powinien zostać zgłoszony odpowiednim służbom.
Drogi zakażenia wirusem ptasiej grypy
Ptasią grypą możemy zarazić się poprzez wodę, powietrze, kontakt z chorymi ptakami, a także kontakt z ich piórami oraz odchodami, dlatego należy zachować ostrożność np. podczas stosowania naturalnych nawozów, które produkowane są z wykorzystaniem ptasich odchodów. Wirus może ukrywać się także w paszy produkowanej z mączki drobiowej – jest to potencjalna droga zakażenia zarówno ptaków hodowlanych, jak i człowieka. Źródłem zakażenia może być też surowe mięso drobiowe oraz jaja, dlatego w celu uniknięcia zakażenia, trzeba dokładnie myć w ciepłej wodzie z dodatkiem detergentu deski do krojenia, a także naczynia oraz sztućce, które miały kontakt z surowym mięsem oraz jeść drób i jaja jedynie po wcześniejszej obróbce termicznej.
Ptasia grypa – objawy u człowieka
Ptasia grypa przypomina zwykłą grypę sezonową i objawia się wysoką gorączką, bólem mięśni oraz stawów, uczuciem osłabienia i rozbicia, kaszlem, a także zapaleniem spojówek i objawami ze strony układu pokarmowego, czyli wymiotami, nudnościami oraz biegunką. Choroba może mieć ciężki przebieg i wiązać się z wieloma powikłaniami np. zapaleniem płuc. Jedynym sposobem na odróżnienie zwykłej grypy od grypy ptasiej jest wykonanie specjalistycznych badań.
Podsumowując, człowiek może zarazić się ptasią grypą, jednak nie odnotowano dotąd epidemii choroby wśród ludzi. Największe ryzyko zakażenia wiąże się z przebywaniem wśród chorych ptaków, czyli np. na fermach drobiu i w gospodarstwach rolnych, gdzie pojawiła się choroba, jednak przestrzegając zasad higieny, ryzyko to można znacznie zminimalizować. Ptasią grypą można zarazić się także od dzikich ptaków, dlatego w okresie występowania wirusa lepiej zrezygnować z bliskiego kontaktu z ptakami wodnymi np. łabędziami, dzikimi kaczkami oraz gołębiami, a także unikać odwiedzania ptaszarni.
Czytaj też:
Naukowcy opracowali uniwersalną szczepionkę przeciw grypie