Antybiotyki należą do najważniejszych odkryć współczesnej medycyny i uratowały miliony istnień ludzkich od czasu odkrycia penicyliny prawie 100 lat temu. Wiele chorób wywoływanych przez infekcje bakteryjne – takie jak zapalenie płuc, zapalenie opon mózgowych czy posocznica – jest skutecznie leczonych antybiotykami. Jednak bakterie mogą uodpornić się na antybiotyki, co powoduje, że lekarze mają trudności ze znalezieniem skutecznych metod leczenia. Szczególnie problematyczne są patogeny, u których rozwija się wielolekooporność i większość antybiotyków nie ma na nie wpływu. Prowadzi to do ciężkiej progresji choroby u dotkniętych nią pacjentów, często ze skutkiem śmiertelnym. Dlatego naukowcy na całym świecie są zaangażowani w poszukiwanie nowych antybiotyków.
Co to są antywitaminy?
Antywitaminy to substancje, które hamują biologiczną funkcję prawdziwej witaminy. Niektóre antywitaminy mają podobną budowę chemiczną do witamin, których działanie blokują lub ograniczają. W ramach tego badania zespół profesora Kai Tittmanna z Getyngi Center for Molecular Biosciences na Uniwersytecie w Getyndze współpracował z grupą profesora Berta de Groota z Instytutu Chemii Biofizycznej im. Maxa Plancka w Getyndze i profesorem Tadgh Begley z Texas A&M University (USA). Wspólnie zbadali mechanizm działania na poziomie atomowym naturalnie występującej antywitaminy witaminy B1. Niektóre bakterie są w stanie wytwarzać toksyczną formę tej ważnej witaminy B1, która zabija konkurencyjne bakterie.
Zespół Tittmanna wykorzystał krystalografię białek o wysokiej rozdzielczości do zbadania, w jaki sposób antywitamina hamuje ważne białko z głównego metabolizmu bakterii. Naukowcy odkryli, że „taniec protonów”, który normalnie można zaobserwować w funkcjonujących białkach, prawie całkowicie przestaje działać i białko już nie działa. „Tylko jeden dodatkowy atom w antywitaminie działa jak ziarnko piasku w złożonym układzie zębatym, blokując jego precyzyjnie dostrojoną mechanikę” – wyjaśnia Tittmann. Warto zauważyć, że ludzkie białka są w stanie stosunkowo dobrze radzić sobie z antywitaminą i nadal działają. Chemik de Groot i jego zespół wykorzystali symulacje komputerowe, aby dowiedzieć się, dlaczego tak jest. „Ludzkie białka albo w ogóle nie wiążą się z antywitaminą, albo w taki sposób, że nie są „zatrute”. Teraz konieczne są dalsze badania, bo wyniki są bardzo obiecujące.
Czytaj też:
8 objawów, które świadczą o chorobie jelit. Jak je rozpoznać?