Zrób test. Zajrzyj do domowej apteki. Ile masz lekarstw? Co ważniejsze, ile z nich bierzesz regularnie? Jednoczesne i długotrwałe stosowanie różnych leków przez jedną osobę nazywa się polipragmazją, inaczej wielolekowością. Dotyczy to ciebie, jeśli bierzesz więcej niż 5 leków jednocześnie – informuje serwis pacjencki pacjent.gov.pl, który przygotował listę leków, jakich nie należy łączyć na własną rękę oraz sytuacji, które mogą powodować niekontrolowane i niebezpieczne przyjmowanie lekarstw.
Bierzesz różne leki? Sprawdź, co powinno cię zaniepokoić
Branie większej ilości leków może być konieczne i korzystne dla pacjenta, ale zawsze powinno być kontrolowane przez lekarza. Problem pojawia się wtedy, jeśli:
- nie zawsze przestrzegasz wskazań dotyczących brania leków,
- nie przestrzegasz dawek czy pory dnia,
- chętnie kupujesz i zażywasz leki bez recepty i suplementy diety,
- na własną rękę wybierasz i dawkujesz leki nasenne czy przeciwbólowe,
- masz słabość do różnego rodzaju cudownych specyfików,
- ulegasz reklamom, sięgasz po coś, co pomogło osobie znajomej,
- chodzisz na wizyty do wielu specjalistów, którzy zapisują ci różne leki, nie wiedząc, jakie inne leki bierzesz.
Jakie połączenia leków mogą być niebezpieczne?
Narodowy Fundusz Zdrowia zauważa, że niektóre osoby wykupują w tym samym czasie leki na receptę, które nie powinny być stosowane łącznie z uwagi na efekty uboczne (które jednak nie zawsze muszą wystąpić). Poradź się swojego lekarza, jeśli zalecono ci w tym samym czasie następujące substancje czynne:
- Aspirynę z heparyną lub z klopidogrelem lub z warfaryną. Razem brane zwiększają ryzyko krwawień.
- Enoksaparyny z warfaryną – również zwiększają ryzyko krwawień.
- Niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz doustne glikokortykosteroidy (to leki uzupełniające niedobór hormonów oraz leki przeciwzapalne, przeciwalergiczne i immunosupresyjne). Przyjmowane jednocześnie zwiększają ryzyko krwawień z przewodu pokarmowego.
- Opiody łącznie z gabapentyną lub pregabaliną (leki przeciwpadaczkowe) albo z benzodiazepinami (leki przeciwlękowe) mogą spowodować problemy z oddychaniem, co może prowadzić nawet do śmierci.
- Simwastatyny lub lowastatyny z niektórymi lekami przeciwgrzybicznymi, może to prowadzić do niewydolności nerek i śmierci.
- Leki przeciwpłytkowe z NLPZ, które zwiększają ryzyko krwawień do przewodu pokarmowego.
- Antagonistów witaminy K z niektórymi antybiotykami, co może prowadzić do krwotoków wewnętrznych.
- Przyjmowanie więcej niż jednego leku z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Takie leczenie zwiększa ryzyko efektów ubocznych: krwawień z przewodu pokarmowego i niewydolności nerek.
- Stosowanie kilku leków o aktywności antycholinergicznej (leki na nietrzymanie moczu, leki przeciwko zespołom parkinsonowskim, leki rozkurczające mięśnie gładkie, antydepresanty, antyhistaminiki I generacji, leki przeciwpsychotyczne) zwiększa ryzyko zaparć, suchości w ustach, zatrzymania moczu, pogłębienia demencji i zaburzeń funkcji poznawczych oraz upadków.
- Łączenie warfaryny lub acenokumarolu z NLPZ, choć powszechne, znacznie zwiększa ryzyko krwawień do przewodu pokarmowego i wymaga leczenia osłonowego, a także diety bogatej w witaminę K.
- Połączenie leków z grup: ARB/ACEI + diuretyki+ NLPZ to tzw. interakcja potrójnej kaskady zwiększająca ryzyko niewydolności nerek.
- Łączenie leków hipotensyjnych (sartany, inhibitory konwertazy angiotesyny lub betablokery) z NLPZ pogarsza kontrolę ciśnienia, najczęściej po 7 dniach można obserwować znaczny wzrost ciśnienia.
- Łączenie kotrimoksazolu lub samego trimetoprymu istotnie zwiększa ryzyko niebezpiecznego wzrostu stężenia potasu we krwi.
- Łączenie dużych dawek tramadolu z lekami z grupy SSRI lub SNRI zwiększa ryzyko drgawek, arytmii oraz zespołu serotoninowego.
- Łączenie klopidogrelu z esomeprazolem lub omeprazolem może prowadzić do zawału lub udaru.
Z badań wynika, że w Polsce 5 i więcej leków zażywa co trzecia osoba po 65 roku życia.
Czytaj też:
Kumulacja leków bywa groźna. Rekordziści przyjmują ich po dwadzieścia!