Niekontrolowany wypływ moczu to bardzo krępujący problem, który znacząco utrudnia życie, wpływając na jego jakość. Osoby zmagające się z tą dolegliwością, rezygnują z ulubionych aktywności oraz wycofują się z życia zawodowego i społecznego. Wysiłkowe nietrzymanie moczu i inne rodzaje nietrzymania moczu, choć uciążliwe, nie powinny być powodem do wstydu. Wyjaśniamy, jak poradzić sobie z NTM i odzyskać radość życia.
Co to jest nietrzymanie moczu?
To dolegliwość, o której coraz więcej się mówi. Niegdyś ukrywane, staje się tematem ważnym, nie tylko dla osób cierpiących z powodu popuszczania moczu np. podczas aktywności. Nietrzymanie moczu to narastający problem społeczny, który może zostać rozwiązany dzięki odpowiednio dobranemu leczeniu zachowawczemu lub chirurgicznemu.
NTM objawia się niekontrolowanym popuszczaniem moczu. Wypływ moczu z cewki moczowej nie może zostać powstrzymany, co wiąże się z dużym dyskomfortem psychicznym. Nie jest to jedynie problem natury higienicznej, ale dolegliwość, która może być objawem niektórych schorzeń np. dróg moczowych oraz przyczyną wtórnych infekcji intymnych i infekcji dróg moczowych. Z tego względu niezbędne jest zdiagnozowanie przyczyny popuszczania moczu oraz wczesne wdrożenie odpowiedniego leczenia.
Choć prowadzone są statystyki dotyczące tego schorzenia, to nie są one wiarygodne, bo szacuje się, że do lekarza zgłasza się co 3. osoba, która zmaga się z problemem nietrzymania moczu. Popuszczanie moczu bywa akceptowanym skutkiem ubocznym starzenia się organizmu, jednak nie musimy dostosowywać do niego naszego życia – im wcześniej zgłosimy się do lekarza, zdiagnozujemy przyczynę problemu i rozpoczniemy leczenie, tym większym komfortem będziemy się cieszyć.
Stopnie nietrzymania moczu
NTM znacząco utrudnia codzienne funkcjonowanie, odbijając się na psychice, kontaktach społecznych oraz kondycji fizycznej, a także prowadząc do izolacji. W zależności od stopnia nasilenia objawów możemy mieć do czynienia z nietrzymaniem moczu I, II i II stopnia.
Z nietrzymaniem moczu I stopnia mamy do czynienia, gdy do wycieku niewielkiej ilości moczu dochodzi na skutek nagłego, intensywnego napięcia mięśni brzucha. Pierwszy stopień nietrzymania moczu objawia się jego popuszczaniem np. na skutek śmiechu, kaszlu, kichania oraz wysiłku fizycznego. Jest to najmniej uciążliwa postać nietrzymania moczu, którą można skutecznie wyleczyć.
II stopień nietrzymania moczu wiąże się z bardziej uciążliwymi objawami. Wyciek moczu następuje nie tylko podczas znacznego wysiłku fizycznego i napięcia mięśni brzucha, ale także podczas wykonywania codziennych czynności np. siadania, kucania, podnoszenia cięższych rzeczy, jak również chodzenia.
Nietrzymanie moczu III stopnia jest najcięższą postacią tej dolegliwości i wiąże się z popuszczaniem dużej ilości moczu, co powoduje nie tylko zawilgocenie bielizny, ale także widoczne zmoczenie odzieży. W tym przypadku do wycieku z cewki moczowej może dojść niezależnie od tego, jakie czynności wykonujemy.
Ze względu na charakter dolegliwości, wyróżnia się różne typy nietrzymania moczu, czyli m.in. wysiłkowe nietrzymanie moczu, które ma związek z osłabieniem mięśni dna miednicy, naglące nietrzymanie moczu i mieszane nietrzymanie moczu. Do rodzajów nietrzymania moczu zaliczamy także moczenie nocne, które kojarzymy przede wszystkim z małymi dziećmi, jednak może ono wystąpić także u osób dorosłych, zmagających się z traumą i stresem pourazowym.
Nietrzymanie moczu – przyczyny
NTM to dolegliwość o różnym podłożu. Znane są czynniki, które znacząco zwiększają ryzyko pojawienia się tego problemu u osób w różnym wieku. Do takich czynników zaliczamy m.in.
- płeć – choroba częściej występuje u kobiet;
- wiek – dolegliwość może pojawić się na każdym etapie życia, jednak częściej dotyczy osób w wieku średnim i podeszłym;
- pochodzenie etniczne – NTM częściej dotyczy rasy kaukaskiej.
Ryzyko wystąpienia nietrzymania moczu zwiększa się także u osób, które przeszły operacje ginekologiczne i urologiczne, prowadzą siedzący tryb życia oraz cierpią na schorzenia degeneracyjne mózgu i inne choroby neurologiczne.
Do przyczyn NTM należą także choroby cywilizacyjne np. nadwaga, otyłość, cukrzyca, nerwica i depresja. Dość często zdarza się również nietrzymanie moczu z przeziębienia pęcherza i zapalenia pęcherza. Problemy z prawidłowym oddawaniem moczu powodują także inne infekcje układu moczowego i infekcje układu moczowo-płciowego.
Przed pojawieniem się problemów z niekontrolowanym wypływem moczu możemy się chronić, dbając o swoje zdrowie oraz pamiętając o unikaniu czynników, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia tej dolegliwości.
Nietrzymanie moczu może być spowodowane działaniem kilku różnych czynników, co stanowi problem diagnostyczny oraz wymusza zastosowanie zintegrowanych terapii w celu poprawy jakości życia i umożliwienia normalnego funkcjonowania w domu i w społeczeństwie. Jak już zostało wspomniane, nietrzymanie moczu w destrukcyjny sposób wpływa na psychikę oraz wiąże się z rezygnacją z normalnego życia, co ma związek ze wstydem i obawą o np. zmoczenie odzieży. Nie bez znaczenia jest także zapach moczu, który powoduje ogromne problemy podczas kontaktów międzyludzkich.
Nietrzymanie moczu u kobiet
Szacuje się, że nietrzymanie moczu dotyczy nawet ponad 60% kobiet. Może pojawić się już w młodym wieku, w okresie ciąży, i nasilić się po porodzie. Dolegliwość ta częściej występuje u wieloródek oraz kobiet, które rodziły siłami natury, co ma związek z osłabieniem mięśni dna miednicy i zwieracza cewki moczowej na skutek porodu. Na nietrzymanie moczu mają wpływ także zachodzące w organizmie kobiety zmiany hormonalne, które następują np. na skutek naturalnego starzenia się organizmu, mając związek z menopauzą. Niekontrolowany wypływ moczu zdarza się także, gdy kobieta wkracza w okres przedmenopauzalny, który może rozpocząć się już po 35. roku życia, a nawet wcześniej, jeżeli u kobiety występuje genetyczna skłonność do przedwczesnej menopauzy.
Czytaj też:
5 chorób, na które najczęściej zapadają kobiety. Jedna z nich jest wyjątkowo trudna w diagnozie
Z nietrzymaniem moczu częściej zmagają się kobiety o wysokiej masie ciała, kobiety prowadzące siedzący tryb życia oraz intensywnie trenujące sporty, które związane są ze znacznym obciążeniem mięśni i intensywnym wysiłkiem fizycznym. Nietrzymanie moczu jest także skutkiem nieleczonych infekcji intymnych, przebytych operacji ginekologicznych np. usunięcia macicy i urazów dróg rodnych, do których może dojść na skutek trudnego porodu.
Warto wiedzieć, że nietrzymanie moczu może występować rodzinnie – często zdarza się, że dolegliwość ta pojawia się u kobiet, których mamy i babcie także zmagały się z problemem popuszczania moczu.
Nietrzymanie moczu może utrzymywać się stale lub występować jedynie przez krótki czas. Okresowe wyciekanie moczu może pojawić się np. w czasie ciąży i połogu oraz podczas menopauzy.
Dyskomfort związany z nietrzymaniem moczu wpływa na każdą sferę życia, dlatego nie należy czekać, aż problem znacząco się nasili. Pierwsze objawy nietrzymania moczu, które skonsultujemy z lekarzem, można skutecznie zredukować, nie dopuszczając do nasilenia się dolegliwości.
Nietrzymanie moczu u mężczyzn
NTM u mężczyzn jest nadal tematem tabu, jednak dolegliwość ta dotyczy sporego odsetka męskiej populacji – zdaniem Europejskiego Towarzystwa Urologicznego, nietrzymanie moczu może dotyczyć nawet około 40% mężczyzn w średnim wieku.
Problem z popuszczaniem moczu u mężczyzn ma najczęściej podłoże chorobowe. Wyciek moczu może być spowodowany m.in. problemami w obrębie cewki moczowej (zwężenie lub uszkodzenie cewki moczowej), powiększonym gruczołem krokowym, wyszczególnionymi powyżej chorobami cywilizacyjnymi, które zwiększają ryzyko wystąpienia nietrzymania moczu, a także urazem.
Mężczyźni często ukrywają problem nietrzymania moczu, krępując się wizyty u lekarza. To ogromny błąd, bo choć nietrzymanie moczu może być związane z postępującymi wraz z wiekiem zmianami w organizmie, to częściej jest objawem schorzeń urologicznych, które wymagają odpowiedniego leczenia. Każdy mężczyzna, u którego występuje popuszczanie moczu, powinien zgłosić się do lekarza rodzinnego w celu konsultacji.
Konieczne jest także badanie prostaty. To niezwykle ważne, bo przerost prostaty i inne choroby gruczołu krokowego rozwijają się u coraz młodszych mężczyzn, co skutkuje nie tylko obniżeniem komfortu życia, ale także zwiększa ryzyko związane z późnym wykryciem zmian o charakterze zapalnym i nowotworowym. To samo tyczy się innych chorób męskiego układu moczowo-płciowego, który powinien być poddawany systematycznym badaniom.
Jak diagnozuje się nietrzymanie moczu?
Przyczynę nietrzymania moczu możemy poznać, poddając się badaniom. Na początek powinniśmy udać się do lekarza pierwszego kontaktu, który po przeprowadzonym wywiadzie zdecyduje, czy powinniśmy zgłosić się do specjalisty. Leczenie nietrzymania moczu to zadanie urologa – lekarz ten nie zajmuje się jedynie problemami męskiego układu moczowo-płciowego, ale także pomaga kobietom uporać się m.in. z problemem nietrzymania moczu. W celu postawienia właściwej diagnozy mogą zostać wykonane różne badania np. posiew moczu i badanie urodynamiczne. Specjalista na podstawie wykonanych badań dobierze najskuteczniejszą formę terapii.
Leczenie nietrzymania moczu – dostępne możliwości
To, w jaki sposób leczone jest nietrzymanie moczu, zależy od jego podłoża oraz stopnia zaawansowania dolegliwości. Warto wiedzieć, że przy wysiłkowym nietrzymaniu moczu stosowane jest na początku leczenie zachowawcze.
Zapobieganie nietrzymaniu moczu uwzględnia m.in.:
- prowadzenie zdrowego trybu życia,
- zmniejszenie masy ciała,
- ćwiczenie mięśni dna miednicy (ćwiczenia mięśni Kegla),
- trening pęcherza.
W przypadku braku efektów leczenia zachowawczego stosowane są inne metody leczenia m.in. leczenie farmakologiczne oraz leczenie operacyjne, które jest najczęściej przeprowadzane bez przecinania powłok brzusznych.
Nietrzymanie moczu u dzieci
NTM u dzieci może być związane zarówno z dysfunkcjami w obrębie układu moczowego np. wadami rozwojowymi, jak i przepełnieniem pęcherza na skutek powstrzymywania się od pójścia do toalety. To częsty „skutek uboczny” poznawania otaczającego malucha świata, który jest tak zajęty zabawą lub wykonywaniem innych czynności, że zapomina o tym, aby udać się do toalety lub zasygnalizować potrzebę oddania moczu.
Niezależnie od wieku dziecka trzeba częste moczenie odzieży skonsultować z lekarzem pediatrą, który wykona niezbędne badania i pokieruje dalszą diagnostyką, np. wypisze skierowanie do specjalisty. Konieczne jest zachowanie cierpliwości i unikanie karcenia dziecka za popuszczanie moczu, bo może to spowodować poważne problemy emocjonalne!
Jeżeli brak jest chorobowego podłoża popuszczania moczu u dzieci, najpewniej przyczyną jest zapominanie o konieczności załatwienia potrzeb fizjologicznych. Może to być skutkiem zbyt długiego korzystania z pieluch, bo maluch przyzwyczaja się do związanej z nimi wygody.
Innym problemem u dzieci, jest moczenie nocne. W tym przypadku możemy mieć do czynienia z brakiem odczuwania potrzeby skorzystania z toalety, co jest spowodowane mocnym snem, zbyt szybką rezygnacją z zakładania na noc pieluszki, a także problemami natury zdrowotnej. Często nocne moczenie wynika ze złej kondycji psychicznej dziecka, które w ten sposób reaguje na stres i zmiany w codziennym życiu. Moczenie nocne pojawia się np. po rozstaniu rodziców, odejściu bliskich i innych traumatycznych wydarzeniach, ma związek przyjściem na świat kolejnego dziecka, stresem szkolnym oraz działaniem innych czynników, które w negatywny sposób oddziałują na psychikę dziecka. Musimy wiedzieć, że dziecko inaczej odbiera otaczającą go rzeczywistość, co przekłada się na sposób radzenia sobie z problemami.
Podsumowanie
Problem niekontrolowanego wypływu moczu dotyczy zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Nietrzymanie moczu może wystąpić u osób w różnym wieku – małych dzieci, młodzieży, osób dorosłych i seniorów. Zawsze wymaga wnikliwej diagnostyki, która pozwoli wykryć przyczynę problemu i dobrać właściwą metodę leczenia. Niezwykle ważne w leczeniu nietrzymania moczu jest przestrzeganie higieny osobistej oraz zastosowanie się do wskazówek lekarza. Nietrzymaniu moczu możemy zapobiegać, eliminując częste przyczyny wystąpienia tej dolegliwości. Zdrowa dieta i aktywny tryb życia oraz dbanie o układ moczowo-płciowy to podstawa, jeżeli chcemy uniknąć dyskomfortu, jaki związany jest z popuszczaniem moczu.
Czytaj też:
Orgazm u kobiety. Co dzieje się z ciałem, jaki ma wpływ na zdrowie?