Chociaż jodek potasu został wynaleziony już na początku XIX wieku, wzbudził ogromne zainteresowanie i rozgłos dopiero po katastrofie w elektrowni atomowej w Czarnobylu w 1986 roku. Produkt noszący nazwę Kalii iodidum lub Kalium iodatum (w skrócie Kl), był składnikiem płynu Lugola, który blokuje działanie szkodliwych radioaktywnych izotopów jodu.
Co to jest jodek potasu?
Jest to nieorganiczna substancja chemiczna, znana również jako sól potasowa kwasu jodowodorowego. Jest związkiem chemicznym, który może być stosowany do ochrony tarczycy przed możliwym uszkodzeniem popromiennym wywołanym radioaktywnym jodem (radiojodem). Produkuje się go warunkach laboratoryjnych głównie dla przemysłu farmaceutycznego jako dodatek do leków, maści, płynów i suplementów diety.
Jodek potasu – zastosowanie w medycynie i nie tylko
Obecnie jodek potasu jest bardzo szeroko stosowany w wielu gałęziach przemysłu. Wykorzystuje się go przede wszystkim do produkcji leków, płynów dezynfekcyjnych i suplementów diety (jod Lugola, jod). Jako produkt leczniczy, jodek potasu ma wszechstronne działanie na organizm ludzki:
- chroni tarczycę,
- działa przeciwzapalnie,
- wykazuje działanie wykrztuśne,
- pomaga w leczeniu sporotrychozy, grzybiczej infekcji skóry
Jodek potasu służy do rozluźniania i rozbijania śluzu w drogach oddechowych. Pomaga to odkrztusić śluz, dzięki czemu można łatwiej oddychać w przypadku długotrwałych problemów z płucami (takich jak astma, przewlekłe zapalenie oskrzeli, czy rozedma płuc). Znany jest także jako środek wykrztuśny.
Jodek potasu jest również stosowany wraz z lekami przeciwtarczycowymi w celu przygotowania tarczycy do chirurgicznego usunięcia, w leczeniu niektórych nadczynności tarczycy (nadczynność tarczycy) oraz w celu ochrony tarczycy przed promieniowaniem radioaktywnym. Działa poprzez zmniejszenie wielkości tarczycy i zmniejszenie ilości wytwarzanych hormonów tarczycy. W nagłych przypadkach popromiennych jodek potasu chroni tarczycę przed wchłanianiem radioaktywnego jodu, uszkodzeniem oraz zmniejsza ryzyko raka tarczycy. Jodek potasu nie chroni jednak innych narządów przed promieniowaniem.
Jakie są inne zastosowania jodku potasu? Ten nieorganiczny związek wykorzystywany jest m.in. do:
- jodowania soli kuchennej,
- uzdatniania wody pitnej,
- ilościowych analiz chemicznych,
- analiz fizycznych (spektroskopii),
- analiz jakościowych produktów spożywczych (ułatwia detekcję zawartości skrobi),
- produkcji światłoczułej emulsji fotograficznej.
Jodek potasu na zagrożenie radiacyjne
Jodek potasu (KI) jest rodzajem jodu, który nie jest radioaktywny i może być stosowany do blokowania jednego rodzaju radioaktywnego materiału, radioaktywnego jodu (I-131), przed wchłanianiem przez tarczycę. Jak tłumaczy CDC, w niektórych wypadkach radiacyjnych – zwykle awariach elektrowni jądrowych – radioaktywny jod może zostać uwolniony do środowiska i przedostać się do organizmu poprzez oddychanie lub spożywanie go. Nazywa się to zanieczyszczeniem wewnętrznym.
Dodatkowo, kiedy tarczyca narażona jest wysoki poziom radioaktywnego jodu, może zwiększać się ryzyko raka tego narządu u niemowląt, dzieci i młodszych osób nawet wiele lat po ekspozycji. Tarczyca to gruczoł w szyi, który odgrywa ważną rolę w wielu funkcjach organizmu.
W przypadku zagrożenia popromiennego zażywaj ten lek tylko wtedy, gdy poinformują cię o tym odpowiednie służby publiczne. Aby lek zadziałał, pacjent musi go przyjąć przed lub wkrótce po ekspozycji na radioaktywny jod. Należy przeczytać ulotkę informacyjną i zażyć lek tak szybko, jak to możliwe. Jodek potasu należy przyjmować zwykle raz na 24 godziny. Okres zażywania leku będzie zależał wtedy od kilku czynników (takich jak to, czy nadal jest zagrożenie, od wieku osoby, ciąży lub karmienia piersią). Należy poinformować lekarza, jeśli stan po zażyciu leku utrzymuje się lub pogarsza. Substancji nie należy zażywać profilaktycznie.
Jodek potasu – dawkowanie
Lek należy przyjmować doustnie, popijając pełną szklanką wody (240 mililitrów), lub zgodnie z zaleceniami lekarza. Aby uniknąć rozstroju żołądka, należy przyjąć go po posiłku lub w trakcie jedzenia. Jeśli przyjmujesz tabletki, nie kładź się przez co najmniej 10 minut po zażyciu tego leku. Jeśli używasz kropli lub leków w płynie, użyj zakraplacza dostarczonego z butelką lub łyżki/urządzenia z lekiem, aby odmierzyć odpowiednią dawkę. Formy płynne produktu mogą być mieszane z wodą, mlekiem lub sokiem przed zażyciem. Nie należy stosować tego leku, jeśli roztwór zmieni kolor na brązowo-żółty.
Dawkowanie zależy od stanu zdrowia pacjenta i odpowiedzi jego organizmu na terapię. U dzieci dawkowanie również zależy od wieku. Nie należy zwiększać dawki, przyjmować częściej lub dłużej niż przepisano ze względu na zwiększone ryzyko wystąpienia działań niepożądanych.
Skutki uboczne przyjmowania jodku potasu
Może wystąpić działanie niepożądane: nudności, wymioty, ból brzucha, biegunka, metaliczny posmak w ustach, gorączka, ból głowy lub trądzik. Jeśli którykolwiek z tych objawów utrzymuje się lub nasila, należy niezwłocznie poinformować o tym lekarza lub farmaceutę.
Uwaga! Spożywany w nadmiarze jodek potasu ma niekorzystny wpływ na organizm człowieka: może powodować obrzęki, nudności i reakcje alergiczne, a nawet zaburzenia depresyjne.
Czytaj też:
Czy jodek potasu można przyjmować profilaktycznie? Ekspert wyjaśniaCzytaj też:
Kreml kupuje tabletki z jodkiem potasu. Zamówienie jest warte niemal 5 mln rubli