Inne, zwyczajowe nazwy kozieradki to m.in. greckie siano i boża trawka. Kozieradka pospolita (Trigonella foenum-graecum L.) wytwarza brunatne strąki, w których wnętrzu znajdują się nasiona. Nasiona kozieradki (Semen Foenugraeci, Semen Trigonellae) stanowią surowiec zielarski, który ma liczne właściwości lecznicze. Tradycja stosowania nasion kozieradki w celach leczniczych sięga czasów starożytnych. Ziele kozieradki cenione jest m.in. ze względu na wysoką zawartość związków śluzowych, saponin steroidowych, flawonoidów i steroli roślinnych. Co więcej, nasiona kozieradki pospolitej stanowią cenne źródło witamin. Kozieradka wykazuje pozytywny wpływ na ludzki organizm – całe i sproszkowane nasiona kozieradki mają m.in. właściwości przeciwzapalne i właściwości przeciwutleniające. Dowiedz się więcej na temat właściwości kozieradki pospolitej.
Kozieradka pospolita to roślina naturalnie występująca m.in. w Azji i Europie Wschodniej. Kozieradka znajduje szerokie zastosowanie w kuchni, ziołolecznictwie oraz kosmetyce. W tej niepozornej z wyglądu roślinie kryje się wyjątkowa moc.
Jak wygląda kozieradka?
Kozieradka pospolita to miododajna roślina jednoroczna, która wytwarza mocny, palowy korzeń. Ma wyprostowaną i słabo rozgałęzioną łodygę, która w górnej części jest delikatnie owłosiona. Trójlistne i odwrotnie jajowate liście kozieradki pospolitej z wierzchu mają barwę zieloną. Natomiast od spodu liście kozieradki pospolitej są sinozielonkawe. W okresie kwitnienia kozieradka pospolita wytwarza w kątach liści kwiaty na krótkich szypułkach, które mają żółty kolor i wydzielają mdły zapach.
Kozieradka to roślina z rodziny bobowatych, która wytwarza owoce w postaci strąków. Brunatne strąki zawierają kilkanaście nasion. Nasiona kozieradki mają beżowy kolor i romboidalny lub pryzmatyczny kształt. Poznamy je po charakterystycznej bruździe, która przedziela nasiona na nierówne części.
W Polsce kozieradka pospolita dorasta do około 50-60 cm. Jest często wysiewana w okolicy pasiek pszczelich. Stanowisko do uprawy kozieradki powinno być słoneczne, osłonięte przed wiatrem i żyzne.
Kozieradka ma bogaty skład i cenne właściwości lecznicze
Surowiec zielarski stanowią przede wszystkim całe i sproszkowane nasiona kozieradki, jednak zasobne w związki o prozdrowotnym działaniu są także świeże i ususzone liście kozieradki oraz kiełki kozieradki. Swoje liczne właściwości prozdrowotne kozieradka zawdzięcza m.in. związkom biologicznie czynnym. Roślina zawiera m.in.:
- substancje śluzowe (śluzy polisacharydowe),
- saponiny steroidowe,
- olejek eteryczny,
- flawonoidy,
- alkaloidy (np. trygonelina),
- cholinę,
- tłuszcze,
- białka roślinne oraz cenne aminokwasy,
- lecytynę,
- witaminy: PP, F, D i C oraz grupy B,
- substancje mineralne np. wapń, żelazo, magnez, potas, cynk.
Zawarte w kozieradce związki mają korzystny wpływ na organizm, m.in.:
- wykazują działanie osłaniające na błonę śluzową,
- wpływają na metabolizm cholesterolu w organizmie (obniżają poziom „złego” cholesterolu, czyli LDL),
- hamują aktywność lipazy trzustkowej,
- spowalniają wchłanianie związków tłuszczowych,
- mają działanie moczopędne,
- mają właściwości antyoksydacyjne (redukują wolne rodniki tlenowe, spowalniając procesy starzenia się organizmu),
- regulują pracę układu hormonalnego,
- wzmacniają ściany naczyń krwionośnych,
- usprawniają trawienie pokarmów i sprawiają, że składniki odżywcze są łatwo przyswajalne,
- zwiększają wydzielanie soku żołądkowego i soku trzustkowego,
- pobudzają czynność krwiotwórczą szpiku kostnego,
- niszczą patogenne szczepy bakterii,
- zwiększają uwalnianie insuliny i obniżają poziom glukozy we krwi.
Co więcej, kozieradka stymuluje wydzielanie śliny, opóźnia opróżnianie żołądka, redukuje poposiłkowy wzrost stężenia glukozy we krwi, redukuje stany zapalne skóry, wykazuje działanie wykrztuśne i stymuluje wytwarzanie śluzu, a także reguluje rytm wypróżnień, zapobiegając zaparciom.
W celach prozdrowotnych stosowana jest mielona kozieradka oraz całe nasiona kozieradki.
Kozieradka – na co pomaga?
Bogaty skład oraz liczne właściwości zdrowotne sprawiają, że kozieradka znajduje liczne zastosowania m.in. w medycynie naturalnej i kosmetyce.
Kozieradka pospolita stosowana jest jako np. wsparcie w leczeniu choroby wrzodowej żołądka, żylaków odbytu, chorób narządu wzroku oraz zaburzeń libido (kozieradka podwyższa stężenie testosteronu). Nasiona kozieradki w pozytywny sposób wpływają również na odporność organizmu, poziom energii i pomagają w utrzymaniu prawidłowej masy ciała. Stosowanie kozieradki wspiera także funkcjonowanie układu mięśniowego oraz pomaga odżywić i wzmocnić organizm rekonawalscentów.
Cenny jest również miód z kozieradką, który słynie z odżywczego działania – tradycyjnie stosowany jest w okresie rekonwalescencji, ułatwiając m.in. przyrost masy ciała. Ze względu na pozytywny wpływ na organizm miód z kozieradką polecany jest m.in. dla pacjentów onkologicznych.
Wyjątkowe właściwości kozieradki sprawiają, że jest także stosowana w celach kosmetycznych np. na włosy i skórę głowy oraz dermatozy, wywołane przez aktywność drobnoustrojów chorobotwórczych (np. zakażenia bakteryjne).
Zastosowanie kozieradki
Jak już zostało wspomniane, w celach leczniczych stosowane są całe i mielone nasiona kozieradki. Z całych nasion przygotowuje się napar, a z nasion mielonych kleik. Płaską łyżeczkę mielonych nasion kozieradki (2 g) przyjmuje się 3 razy dziennie przed posiłkami. Produkt ten można zastosować np. po wymieszaniu z miodem.
Bardzo zdrowe są świeże liście kozieradki i kiełki kozieradki, które można dodawać np. do sałatek. Ususzone liście kozieradki i nasiona kozieradki stosowane są w celach przyprawowych – kozieradka pospolita nadaje wyjątkowy aromat przyprawie curry.
Kozieradka – gdzie kupić?
Mieloną kozieradkę można kupić np. w sklepach zielarskich, gdzie również dostępne są tabletki z kozieradki oraz inne preparaty m.in. susz i granulat. Kozieradkę można też bez problemu kupić w sklepach internetowych.
Przeciwwskazania do stosowania kozieradki
Kozieradki nie powinny stosować osoby, które mają niskie ciśnienie krwi. Inne przeciwwskazania do stosowania kozieradki to m.in. uczulenie na tę roślinę oraz ciąża i karmienie piersią.
Podsumowanie informacji o kozieradce
Kozieradka pospolita (Trigonella foenum-graecum L.) to roślina, która ma wiele właściwości leczniczych oraz dostarcza do organizmu odżywcze związki np. witaminy i substancje mineralne. Tradycyjnie kozieradka stosowana jest m.in. w schorzeniach przewodu pokarmowego, schorzeniach dróg oddechowych, hipercholesterolemii, cukrzycy, zakażeniach bakteryjnych i zaparciach.
Przed rozpoczęciem stosowania kozieradki warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Czytaj też:
Herbatka z kozieradki spala tłuszcz i ułatwia odchudzanie. Przepis na naparCzytaj też:
Zioła na odchudzanie – na pozbycie się tkanki tłuszczowej, szybszy metabolizm i mniejsze łaknienie
Źródła:
- Król-Kogus B., Krauze-Baranowska M., Kozieradka pospolita (Trigonella foenum graecum L.) – tradycja stosowania na tle wyników badań naukowych, Postępy Fitoterapii, 3, s. 185-190, 2011
- Irena Matławska, Farmakognozja, Wydawnictwo Uniwersytet Medyczny Poznań, 2005
- Kania M., Derebecka N., Surowce roślinne w cukrzycy typu 2, Postępy Fitoterapii, 2, s. 76-84, 2011
- Teresa Wielgosz, Wielka księga ziół polskich, Wydawnictwo Publicat S.A., Poznań, 2008
- Birgit Frohn, Andrea-Anna Cavelius, Zioła w medycynie naturalnej, Wydawnictwo MAK, 2005