Rumianek (rumianek lekarski, rumianek pospolity, rumianek pachnący) to roślina należąca do rodziny astrowatych, która rośnie dziko na łąkach, polach i nieużytkach rolnych oraz często jest wysiewana w przydomowych ogródkach. Surowiec zielarski stanowią kwiaty rumianku (koszyczki rumianku lekarskiego), które zbierane są od maja do sierpnia, a następnie suszone. Rumianek dostępny jest w każdym sklepie spożywczym oraz w sklepach zielarskich, drogeriach i aptekach. Ziele rumianku lekarskiego słynie z wielu prozdrowotnych właściwości. Ze względu na bezpieczeństwo stosowania herbatka rumiankowa może być podawana niemowlętom i małym dzieciom w celu m.in. redukcji bólu brzucha oraz odkażania dziąseł przy ząbkowaniu. Trzeba jednak pamiętać, że rumianek może powodować reakcje alergiczne. Przed zastosowaniem ziela rumianku lekarskiego warto skonsultować się z lekarzem.
Rumianek – co warto o nim wiedzieć?
Rumianek pospolity to roślina aromatyczna, która w okresie kwitnienia wytwarza charakterystyczne koszyczki kwiatowe o białych płatkach i żółtym środku. Surowcem zielarskim są koszyczki rumianku. Z koszyczków rumianku lekarskiego pozyskiwany jest olejek eteryczny, który ma liczne właściwości lecznicze. Olejek rumiankowy to często stosowany w przemyśle kosmetycznym składnik aktywny kosmetyków, który znajduje również zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym, stanowiąc, np. składnik maści, płynów do płukania jamy ustnej oraz innych preparatów o działaniu leczniczym.
Rumianek lekarski jest rośliną, która nie ma specjalnych wymagań glebowych, co sprawia, że bez problemu rośnie nie tylko w przydomowych ogródkach, ale także w donicach i pojemnikach. Ta roślina jednoroczna stanowi latem wyjątkową ozdobę naszego otoczenia – kwiaty rumianku cieszą oko i wydzielają przyjemny zapach. Można je zbierać przez cały okres kwitnienia i suszyć, zyskując własny surowiec zielarski.
Rumianek pospolity to roślina zawierająca cenne związki biologicznie czynne, do których zaliczamy m.in.:
- kwasy fenolowe – należą do przeciwutleniaczy, czyli związków, które mają zdolność do zapobiegania wytwarzania reaktywnych form tlenu (działają antyoksydacyjnie),
- kumarynę i jej pochodne – m.in. działają przeciwbólowo, przeciwobrzękowo, uspokajająco, a także rozkurczowo, przeciwalergicznie i przeciwutleniająco,
- flawonoidy – mają silne działanie przeciwutleniające, a dodatkowo działają m.in. przeciwnowotworowo, przeciwzapalnie, przeciwalergicznie i przeciwmiażdżycowo,
- cholinę – warunkuje prawidłową pracę organizmu, jest niezbędna do utrzymania niezaburzonej pracy narządów wewnętrznych (szczególnie wątroby) i układu nerwowego człowieka.
Rumianek pospolity zawiera także witaminy i minerały m.in. witaminę C, witaminę A, witaminy z grupy B, wapń, cynk, magnez, żelazo, miedź i fluor. Dzięki bogatemu składowi rumianek jest rośliną o różnorodnych właściwościach biologicznych.
Właściwości lecznicze rumianku
Rumianek od wieków słynie ze swoich dobroczynnych właściwości leczniczych. Rumianek działa przeciwzapalnie, przeciwskurczowo, wiatropędnie, przeciwcukrzycowo, uspokajająco i odkażająco.
Rumianek lekarski łagodzi podrażnienia skóry i błon śluzowych – tradycyjnie stosowany jest m.in. do płukania jamy ustnej i gardła (to jedno z ziół na ból gardła, które działają antyseptycznie). Ze względu na działanie przeciwbakteryjne znajduje zastosowanie w leczeniu m.in. zakażeń wywołanych bakterią Staphylococcus aureus. Rumianek lekarski ma również działanie przeciwcukrzycowe – napar z rumianku zapobiega nadmiernemu wzrostowi glukozy we krwi. Co więcej, rumianek ułatwia zasypianie i poprawia jakość snu, usprawnia trawienie, łagodzi dolegliwości związane z nadkwaśnością żołądka, pomaga pozbyć się uciążliwych wzdęć oraz jest stosowany na zapalenie spojówek.
Na co pomaga rumianek?
Rumianek na szerokie zastosowanie. Tradycyjne wskazania do stosowania rumianku to m.in.:
- podrażnienia skóry i błon śluzowych (stany zapalne skóry, otarcia, łagodzenie objawów oparzeń słonecznych, zakażenia bakteryjne, zakażenie drożdżakiem candida albicans, ból gardła, zapalenie dziąseł, paradontoza);
- łagodzenie podrażnień oraz objawów chorób oczu (np. krople z wyciągiem z rumianku łagodzą zapalenie spojówek);
- zaburzenia trawienne, niestrawność, wzdęcia, ból brzucha związany z przejedzeniem;
- stany nadmiernego napięcia nerwowego;
- problemy ze snem.
Stosowanie okładów z rumianku lekarskiego przyśpiesza gojenie ran. Stosowanie ziołowego naparu z rumianku i innych ziół m.in. kory dębu bywa polecane przy hemoroidach, pęknięciu odbytu oraz stanach zapalnych pochwy i sromu.
Wiele prozdrowotnych właściwości ma także olejek eteryczny, który jest pozyskiwany z koszyczków rumianku. Silne właściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i uspokajające olejku eterycznego z rumianku sprawiają, że jest polecany do kąpieli, masażu oraz inhalacji m.in. przy przeziębieniu i zapaleniu zatok.
Warto pamiętać, że olejki eteryczne przed zastosowaniem na skórę należy rozcieńczyć olejem bazowym.
Napar z kwiatu rumianku – jak go przygotować?
Napar z kwiatu rumianku można przygotować z suszonego ziela rumianku lub rumianku w saszetkach do zaparzania. Wystarczy łyżeczkę kwiatów rumianku lub saszetkę z rumiankiem zalać szklanką wrzątku i pozostawić do zaparzenia pod przykryciem na około 5-10 minut.
Rumianek może być bezpiecznie stosowany przez większość osób. Nie należy jednak przekraczać zalecanej dziennej porcji naparu z rumianku, czyli 2-3 filiżanek płynu.
Jeżeli chcemy zastosować rumianek do nasiadówek, do kąpieli lub jako okład na skórę, to trzeba przygotować odwar z kwiatów rumianku, zalewając 3-4 łyżki ziela rumianku około litrem wody i zagotować, a następnie pozostawić na około 30 minut do naciągnięcia.
Przeciwwskazania do stosowania rumianku
Rumianek rzadko powoduje reakcje alergiczne i nie ma szkodliwego działania na organizm. Jeżeli po jego spożyciu pojawią się niepokojące objawy np. świąd, pieczenie, katar, to trzeba zaprzestać stosowania tego zioła.
Czytaj też:
Co zrobić z kwiatów rumianku? Nadają się nie tylko na herbatkęCzytaj też:
Masz dużo stresów? Oto 5 ziół, które zmniejszają uczucie niepokoju. Niektóre znane są od wieków
Źródła:
- Mateusz E. Senderski, Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie, Mądrość Natury, 2016
- Opracowanie zbiorowe, Wielki zielnik roślin leczniczych, Wydawnictwo Jedność, 2019
- Fiodor Mamczur, Jarosław Gładun, Rośliny lecznicze w ogródku, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1988
- B. Kuźnicka, M. Dziak, Zioła i ich stosowanie. Historia i współczesność – wydanie III poprawione, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich PZWL, Warszawa, 1984