Dlaczego ludzie mdleją z powodu nawet niezbyt inwazyjnej procedury medycznej, takiej jak oddawanie krwi? Niekiedy przybiera to bardzo nieciekawą postać: lekarze muszą podawać pacjentom środki uspokajające. Ta fobia, która jest często bagatelizowana – i o której rzadko się mówi – nazywa się tomofobią. Tomofobia to strach przed procedurami medycznymi. Najczęściej jest to strach przed igłami, szczególnie wśród dzieci.
Wszystko jest w głowie
Wszyscy obawiają się procedur medycznych. Jeśli jednak masz jakąś fobię, prawdopodobnie odczuwasz przesadne poczucie strachu lub paniki. W obliczu skrajnego strachu przed zabiegami medycznymi możesz mieć tomofobię. Te irracjonalne obawy zakłócają osobiste relacje, pracę i naukę. Funkcjonowanie człowieka „upośledza” się automatycznie, aby spełnić kryteria określonej fobii.
Opisywana fobia obejmuje lęk przed zobaczeniem krwi, zranieniem, otrzymaniem zastrzyku lub inną procedurą medyczną. Najwyższą częstość występowania tej fobii stwierdzono u kobiet w wieku rozrodczym (3,3%), natomiast wśród kobiet w wieku powyżej 50 lat 1,1%. Wskaźniki rozpowszechnienia u mężczyzn wynoszą od 0,7 do 0,8%.
Objawy tomofobii obejmują ataki paniki, gdy konieczne jest wykonanie procedur medycznych. Pojawia się wówczas intensywny niepokój lub gniew. Dzieci mogą krzyczeć lub wybiegać z pokoju. U dorosłych może to powodować unikanie pójścia do lekarza lub poddanie się innym potencjalnie ratującym życie zabiegom z powodu ich strachu.
Tomofobia może występować u osób z omdleniami wazowagalnymi. Omdlenie wazowagalne występuje, gdy twoje ciało reaguje nadmiernie na wyzwalacze z powodu przytłaczającej odpowiedzi autonomicznego układu nerwowego, gdzie pośredniczy nerw błędny. Może to powodować bardzo intensywne bicie serca, spadek ciśnienia krwi, utratę przytomności lub omdlenie. Zemdlenie może spowodować traumę, jeśli pacjent uderzy się w głowę. Zatem chorzy zaczynają się obawiać, że to się powtórzy, a potem czują strach przed procedurami medycznymi. Może to być również część zaburzenia lękowego, w którym mają ataki paniki w odpowiedzi na zbyt wiele rodzajów lęków. Może to być też spowodowane urazem jatrogennym, co oznacza, że ktoś został przypadkowo poszkodowany w wyniku błędnie przeprowadzonego zabiegu medycznego w przeszłości. Osoba ta obawia się zatem, że system medyczny może wyrządzić więcej szkody niż pożytku.
Czytaj też:
Czy jesteś hipochondrykiem? Odpowiedz sobie na tych 5 pytań, a poznasz odpowiedź
Diagnoza i leczenie tomofobii
Tomofobię można zdiagnozować na podstawie wywiadu klinicznego przeprowadzonego przez psychologa lub psychiatrę. Terapie psychologiczne są leczeniem z wyboru, ponieważ są bardziej dokładne w rozwiązaniu problemu. Niektóre z tych terapii stosowane szczególnie w obawie przed zabiegami medycznymi obejmują leczenie oparte na ekspozycji. To oznacza stosowanie systematycznych technik odczulania, zaczynając od wizualizacji budzącego lęk bodźca (wizualizacja zastrzyku). Obejmuje to również obejrzenie filmu, w którym ktoś otrzymuje zastrzyk, zobaczenie i przyłożenie igły do skóry lub wykonanie zastrzyku, jeśli był to strach przed igłami.
Inną opcją jest odczulanie i ponowne przetwarzanie ruchów gałek ocznych. Jest to interaktywna technika psychoterapii stosowana w celu łagodzenia stresu psychicznego. Podczas takiej sesji łagodzisz fobię i mówisz o tym w krótkich dawkach, podczas gdy terapeuta kieruje ruchami gałek ocznych, aż poczujesz spokój.
Jeśli chodzi o omdlenia, są tu pewne zalecenia. Kładzenie się w celu pobrania krwi zamiast siedzenia może zapobiec omdleniu. Można też wykonać pewne napięcie – jest to prostą techniką, aby przywrócić ciśnienie krwi do normalnego poziomu, abyś nie zemdlał:
- Usiądź wygodnie.
- Napnij mięśnie ramion, górnej części ciała i nóg i utrzymuj to napięcie przez 10-15 sekund, aż zaczniesz odczuwać wzrost ciepła na twarzy.
- Uwolnij napięcie i wróć do normalnej pozycji siedzącej.
- Po około 20-30 sekundach powtórz procedurę napięcia, aż poczujesz ciepło na twarzy.
- Powtórz tę sekwencję pięć razy.
W obecnych, niepewnych czasach istnieje wiele obaw i strachu przed nieznanym.Wiele osób jest zmuszonych stawić czoła obawom przed procedurami medycznymi i igłami. Zawsze skonsultuj się ze specjalistą, jeśli doświadczasz któregokolwiek z tych objawów i potrzebujesz pomocy.
Czytaj też:
Dyspepsja czynnościowa - portret psychologiczny pacjenta