Analfabetyzm emocjonalny to utrudniające normalne relacje zaburzenie, które wpływa na jakość życia i w negatywny sposób przekłada się na funkcjonowanie w społeczeństwie oraz nawiązywanie bliskich relacji międzyludzkich.
Aleksytymia – przyczyny
Przyczyną aleksytymii jest przede wszystkim sposób wychowania, bo to w okresie dzieciństwa uczymy się wyrażać, nazywać oraz kontrolować emocje. Emocjonalnymi analfabetami często stają się osoby, którym wpojono zasadę, że nie można okazywać emocji lub dorastały one wśród osób, dla których okazywanie emocji stanowiło problem. Zaburzenie to może też dotyczyć osób, które w dzieciństwie były karane za okazywanie emocji oraz przesadnie rozpieszczane.
Nazywanie i rozpoznawanie emocji nie musi być łatwe…
Uczucie to stan psychiczny, który jest bezpośrednio związany z konkretnym zdarzeniem. Emocje są czymś innym, bo dotyczą zarówno naszej psychiki, jak i zachodzących pod ich wpływem zmian w naszym organizmie; związane są one z różnymi interakcjami oraz stanowią sposób ich wyrażania.
Emocje są ważną częścią naszego życia. Towarzyszą nam od jego początku, jednak nie zawsze musimy nauczyć się je rozpoznawać, nazywać oraz przeżywać. W przypadku analfabetyzmu emocjonalnego dochodzi do całkowitej utraty naturalnej zdolności przeżywania emocji, co powoduje, że osoba, u której występuje to zaburzenie, odczuwa narastające napięcie psychiczne, a fizjologicznym objawom radości, strachu, złości i innych emocji przypisuje inne niż w rzeczywistości źródła. Najprostszym przykładem może być nieprzyjemne uczucie w brzuchu, które towarzyszy nam w czasie niepokoju – emocjonalny analfabeta traktuje je, jak objaw somatyczny choroby, a nie emocji.
Aleksytymia – jakimi cechami wyróżnia się osoba cierpiąca na to zaburzenie?
Aleksytymika cechuje chłodny stosunek do otaczających go osób oraz rzeczywistości. Osoba taka jest oschła, brak jej empatii, ma skłonność do sięgania po używki oraz często odczuwa podenerwowanie i napięcie psychiczne, co związane jest z brakiem umiejętności rozpoznawania i nazywania uczuć. Brak umiejętności rozpoznawania stanu emocjonalnego powoduje, że emocjonalny analfabeta jest osobą skaranie racjonalną, nieokazującą żadnych emocji, zarówno tych negatywnych, jak i pozytywnych. Cechą charakterystyczną aleksytymika jest też zachowywanie dystansu i brak umiejętności rozładowywania emocji, co prowadzi do narastania napięcia psychicznego oraz związanych z tym licznych problemów zdrowotnych.
Emocjonalnemu analfabecie obca jest empatia, co powoduje narastające problemy z funkcjonowaniem w społeczeństwie. Najczęściej dotyczą one problemów z budowaniem związku, problemów w pracy, która wymaga funkcjonowania w zespole oraz rozumienia i właściwej interpretacji emocji innych osób.
Podsumowując, osoby cierpiące na aleksytymię nie potrafią rozpoznawać, nazywać i przeżywać emocji. Prowadzi to do szeregu zaburzeń, które mają wpływ na jakość ich życia, funkcjonowanie w społeczeństwie, a także stan zdrowia. Ciągłe napięcie i brak umiejętności jego rozładowania sprzyjają frustracji, mogą powodować problemy emocjonalne, a także stać się przyczyną rozwoju różnych zaburzeń psychicznych. Analfabetyzm emocjonalny nie ma związku z problemami dnia codziennego oraz traumatycznymi wydarzeniami i urazami psychicznymi, ale jest bezpośrednio związany z okresem dzieciństwa i sposobem wychowania.
Sposobem na poprawę jakości życia i nauczenie się rozpoznawania oraz okazywania emocji jest psychoterapia rozwojowa. Wcześnie rozpoczęta pozwala uniknąć poważnych problemów w życiu zawodowym oraz prywatnym, a także konsekwencji związanych z codziennym życiem w napięciu i odgrywaniem emocjonalnych ról, które są dopasowane do konkretnej sytuacji, bo osoby cierpiące na aleksytymię często dopasowują swoje reakcje emocjonalne do reakcji innych osób.
Czytaj też:
4 zaburzenia psychiczne, które mogą utrudniać budowanie związku