Pszczoła, osa, szerszeń oraz trzmiel to owady wyposażone w żądło, dzięki któremu wprowadzają do naszego organizmu jad. Dla większości osób spotkanie z owadami żądlącymi jest jedynie przyczyną bólu, jednak zdarzają się też przypadki poważnych reakcji alergicznych oraz śmierci wskutek użądlenia.
Owady żądlące – co warto o nich wiedzieć?
Nie sposób uniknąć spotkania z owadami żądlącymi. Kiedy zaczynają pojawiać się pierwsze oznaki wiosny, budzą się one do życia i zaczynają intensywnie pracować. Szczególnie pożyteczne są pszczoły oraz trzmiele. Osy i szerszenie to typowe szkodniki w świecie owadów, które m.in. napadają na gniazda pszczół miodnych.
Pszczoły i trzmiele odgrywają niezwykle ważną rolę w ekosystemie – to one są głównymi zapylaczami. Nie atakują nas bez powodu – stają się agresywne jedynie wówczas, gdy czują się zagrożone. Osy i szerszenie to czarne charaktery wśród owadów żądlących. W przeciwieństwie do trzmieli i pszczół potrafią bez wyraźnej przyczyny zaatakować człowieka oraz często gnieżdżą się w naszych domach np. na strychach, stwarzając poważne zagrożenie dla zdrowia i życia.
Jakie są objawy reakcji uczuleniowej po użądleniu?
Szczególnie niebezpieczne jest użądlenie w okolicy twarzy, szyi oraz bezpośrednio w jamie ustnej – owady te często wpadają do słodkich napojów, które nie są właściwie zabezpieczone. W przypadku użądlenia może dojść do silnego obrzęku, który utrudnia oddychanie, więc użądlenie w okolicy twarzy zawsze wymaga interwencji lekarza. O silnej reakcji uczuleniowej mogą świadczyć:
- duszności,
- kaszel,
- wymioty,
- dreszcze,
- nadmierne pocenie,
- zawroty głowy,
- utrata przytomności.
Skąd wiadomo, co nas użądliło? Przedstawiamy opisy najpopularniejszych owadów żądlących oraz ich zdjęcia.
Czym pszczoła różni się od osy?
Pszczoły to owady błonkoskrzydłe. Do rodziny pszczołowatych zaliczamy kilka gatunków m.in. pszczołę miodną, którą najczęściej spotykamy w naszym otoczeniu. Pszczoła miodna jest owadem o brunatno-żółtym odwłoku oraz pokrytym włoskami tułowiu. Bez problemu rozpoznamy ją po charakterystycznym, pasiastym ubarwieniu.
Czy pszczoła może użądlić?
W żądło wyposażone są jedynie matki (potocznie królowe) oraz robotnice; trutnie nie są niebezpieczne dla człowieka. Użądlenie pszczoły jest równoznaczne z jej śmiercią – żądło pozostaje w ciele człowieka wraz z częścią odwłoka oraz nadal pompującym jad gruczołem jadowym. Z tego względu żądło należy jak najszybciej usunąć ze skóry, co pozwoli uniknąć otrzymania dużej dawki jadu. Należy to zrobić tak, aby nie ścisnąć gruczołu na wystającym końcu żądła. Najlepiej zrobić to przy podważając żądło w i przesuwając np. paznokciem w kierunku przeciwnym niż skierowane jest żądło. Jad pszczół bywa niebezpieczny. Uczulenie na jad pszczoły dotyczy około 1 proc. populacji i może doprowadzić do śmierci wskutek silnego wstrząsu anafilaktycznego.
Jak wygląda trzmiel?
Trzmiele, w Polsce często mylnie nazywane „bąkami”, to także owady błonkoskrzydłe, których królowe i robotnice wyposażone są w żądło i jad. Choć zdarza się to rzadko, to trzmiele także mogą nas użądlić. Dochodzi do tego przede wszystkim podczas prac w ogrodzie. Użądlenie trzmiela powoduje ból i obrzęk, jednak zwykle nie wiąże się z wystąpieniem silnej reakcji uczuleniowej.
Trzmiela poznamy po „atletycznej” budowie – jest znacznie większy od pszczoły, imponującym „owłosieniu” oraz charakterystycznym ubarwieniu, czyli czarno-żółtych lub czarno-brązowych paskach. Często końcówka odwłoka trzmiela ma kolor biały. Choć trzmiele mogą różnić się wielkością i ubarwieniem, to zwykle informują nas o swoim istnieniu bardzo głośnym bzyczeniem.
Jak rozpoznać użądlenie osy?
Osy także należą do owadów z rzędu błonkoskrzydłych, jednak w tym przypadku mamy do czynienia z przedstawicielami rodziny osowatych. To inwazyjne i niebezpieczne owady, które często atakują bez powodu. Uwielbiają słodkie zapachy, dlatego spotkamy je m.in. w sadach oraz wszędzie tam, gdzie znajdują się owoce, czyli m.in. na targowiskach.
Osy także żądlą, jednak w nieco inny sposób. Ze względu na odmienną budowę żądła, jeden owad może nas użądlić kilka razy, co zwiększa ryzyko wystąpienia reakcji alergicznej oraz innych powikłań. Osy są smuklejsze od pszczół i cechują się specyficznym ubarwieniem – ich odwłok zdobią żółto-czarne paski. Nie mają też dobrze widocznych włosków na tułowiu.
Użądlenie szerszenia
Szerszeń to największy i najbardziej niebezpieczny przedstawiciel błonkoskrzydłych, którego lepiej unikać. Jad szerszenia jest znacznie silniejszy od jadu innych owadów żądlących, dlatego już jedno użądlenie może być bardzo niebezpieczne np. dla małych dzieci i alergików. Szerszenie mogą atakować bez powodu, dlatego ich gniazda powinny być usuwane z okolicy naszych domów przez specjalistyczne firmy lub przeszkolonych ku temu strażaków.
Owady te przypominają ubarwieniem osy, jednak są od nich znacznie większe – dorosła robotnica może mieć nawet do około 3 cm długości. Szerszeń jako przedstawiciel rodziny osowatych nie gubi żądła i może zaatakować kilkukrotnie. Każde użądlenie szerszenia powinniśmy skonsultować z lekarzem.
Czytaj też:
Kleszcze przenoszą groźne choroby. Gdzie można je spotkać i co zrobić, gdy nas ugryzą?