Temat: Dlaczego organizm potrzebuje witaminy D?

Dlaczego organizm potrzebuje witaminy D?

Witaminy
Witaminy
Witamina D jest to niezwykle potrzebny składnik w codziennej diecie. Można pobierać ją ze słońca, jednak podobnie dobrą opcją jest dostarczanie jej z pożywieniem. Co jest najlepszym źródłem witaminy D i dlaczego jest nam ona tak potrzebna?

Spośród wielu witamin, które można dostarczać ze źródeł zewnętrznych, witamina D wyróżnia się swoją wyjątkowością. Można pobierać ją nie tylko z pożywienia, ale także z promieni słonecznych. Jaka jest optymalna dawka tej witaminy niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu i co dzieje się, gdy dochodzi do jej niedoborów?

Czym jest witamina D?

Witamina D naturalnie jest wytwarzana przez organizm w odpowiedzi na oddziaływanie słońca. Warto przy tym wiedzieć, że we współczesnej nauce uważa się ją za prohormon, czyli związek, pod wpływem którego powstają hormony, a nie rzeczywistą witaminę. To odróżnia ją od innych witamin, których organizm nie jest w stanie produkować samodzielnie i dlatego pobiera je z codziennej diety. Szacuje się ponadto, że w ciepłych okresach roku przebywanie na słońcu w rozsądnych ilościach, czyli 5-10 minut dziennie przez 3 dni w tygodniu wystarcza, by zaspokoić zapotrzebowanie na wytwarzaną witaminę D. Zimą natomiast zawartość tej witaminy w organizmie maleje ze względu na zmniejszoną aktywność słońca. Według badań znaczna część populacji cierpi na jej niedobory.

Witamina D na zdrowe kości

Wpływ na regulację poziomu wapnia w układzie kostnym organizmu oraz fosforu we krwi to jedne z podstawowych zadań witaminy D, która pozwala utrzymać zdrowy szkielet. Dzięki witaminie D następuje wchłanianie wapnia z pożywienia w jelitach. Związek ten pozwala także na etapie filtracji płynów w nerkach odzyskać wapń, który w przeciwnym razie mógłby zostać wydalony wraz z moczem.

Dostarczanie optymalnych ilości witaminy D, zarówno ze słońca, jak i z diety, jest kluczowe także u dzieci. Chroni je ona przed zachorowaniem na krzywicę, która jest przyczyną zaburzeń rozwojowych oraz nieprawidłowości w układzie kostnym. Kości stają się wówczas zmiękczone i kształtem przypominają łuki. U dorosłych niedobór witaminy D objawia się osteomalacją (postacią zmiękczenia kości w starszym wieku) lub osteoporozą. Osteomalacja powoduje niską gęstość kości i osłabienie mięśni. Osteoporoza jest najczęstszą chorobą kości u kobiet po menopauzie i mężczyzn w podeszłym wieku.

Przeciwnowotworowe działanie witaminy D

Związki składające się na cząsteczki witaminy D hamują rozwój niektórych nowotworów, w tym raka jelita grubego i prostaty. Dzięki niej nie powstają również nowe naczynia krwionośne – dzięki temu komórki nowotworowe nie są odżywiane i słabną. Dlatego też warto uzupełniać zapasy witaminy D – zarówno poprzez dietę, jak i ekspozycję na słońce, ponieważ im większe stężenie witaminy D w organizmie, tym mniejsza szansa zachorowania na raka.

Witamina D w walce z nadciśnieniem

Kombinacja witaminy D i wapnia stanowi świetną broń w walce z nadciśnieniem. Wpływa ona przede wszystkim na obniżenie ciśnienia skurczowego. Ważnym faktem jest również wspomożenie organizmu w utrzymywaniu właściwego poziomu dobrego cholesterolu HDL, a konkretnie białka wchodzącego w jego skład. Dzięki temu możliwe jest zapobieganie chorobom takim, jak miażdżyca czy nadciśnienie. Powstrzymanie rozwoju tych dolegliwości pozwala także znacząco obniżyć ryzyko udaru, choroby wieńcowej oraz zawału serca.

Niedobory witaminy D

Niski poziom witaminy D wiąże się ze zwiększonym ryzykiem chorób skóry u dzieci oraz chorób o podłożu alergicznym, w tym astmy, atopowego zapalenia skóry i egzemy. Witamina D może nasilać działanie przeciwzapalne glukokortykoidów, co czyni ją potencjalnie użyteczną w terapii wspomagającej postępowanie z astmą w postaci opornej na leczenie steroidowe.

Mimo zdolności organizmu do wytwarzania witaminy D istnieje wiele przyczyn niedoboru tego składnika w organizmie. Na przykład ciemniejsza karnacja i stosowanie kremów z filtrem przeciwsłonecznym sprawiają, że organizm wykazuje słabszą absorpcję promieni ultrafioletowych typu B (UVB) potrzebnych do produkcji witaminy D. Filtr przeciwsłoneczny ze współczynnikiem ochrony przeciwsłonecznej (SPF) 30 może zmniejszyć zdolność organizmu do syntezy tej witaminy nawet o 95 procent. Aby organizm mógł wytwarzać witaminę D, skóra musi być bezpośrednio wystawiona na działanie promieni słonecznych i niezakryta elementami odzieży.

Mieszkańcy obszarów położonych na północnych szerokościach geograficznych lub takich o wysokim zanieczyszczeniu, którzy ponadto pracują w nocy i przebywają w domu w ciągu dnia powinni dostarczać witaminę D z pożywienia. Niemowlęta karmione wyłącznie piersią potrzebują dodatkowej suplementacji witaminy D, zwłaszcza jeśli nie przebywają zbyt często na słońcu. W ogólnodostępnej sprzedaży można znaleźć krople z witaminą D przeznaczone specjalnie dla niemowląt. Przed podawaniem takiego specyfiku dzieciom należy jednak zasięgnąć porady lekarza.

Niedobory witaminy D mogą powodować różne dolegliwości, w tym:

  • Częstsze zachorowania i infekcje;
  • Zmęczenie;
  • Bóle w plecach i mięśniach;
  • Obniżony poziom nastroju;
  • Zaburzenia gojenia się ran;
  • Wypadanie włosów.

Niedobory utrzymujące się przez dłuższy czas mogą przyczynić się do chorób takich, jak:

  • cukrzyca;
  • nadciśnienie;
  • depresja;
  • fibromialgia;
  • zespół chronicznego zmęczenia;
  • osteoporoza;
  • zespół Alzheimera.

Gdzie można znaleźć witaminę D?

Mimo stosunkowo niewielkiego pokrycia dziennego zapotrzebowania na witaminę D – zaledwie 20 procent – jej codzienna suplementacja ze źródeł pokarmowych jest zawsze wskazana. Niemałe zasoby witaminy D można znaleźć w rybach, zwłaszcza tych morskich. Do obróbki termicznej takich ryb zaleca się duszenie, gotowanie lub pieczenie. Smażenie pozbawia rybę tego cennego mikroelementu. Witamina D znajduje się także w kapsułkach z tranem. Jej stosunkowo niewielkie ilości obecne są w jajkach, kurczaku i produktach mlecznych.

Powiązane teksty