Hiperprolaktynemia to stan, gdy we krwi występuje zbyt duże stężenie prolaktyny. Najczęściej obserwuje się go u kobiet, ale może pojawiać się także u mężczyzn. Hiperprolaktynemię trzeba leczyć, gdyż powoduje zaburzenia miesiączkowania, problemy z cyklem i płodnością.
Czym jest prolaktyna?
Prolaktyna to hormon, który produkuje przysadka mózgowa. Reguluje on działanie estrogenów i testosteronu oraz odpowiada za laktację po porodzie. To m.in. dzięki prolaktynie kobieta jest w stanie karmić piersią.
Stężenie tego hormonu waha się w zależności od fazy cyklu miesiączkowego: na początku (w fazie folikularnej) jest niższe i rośnie przed miesiączką (w fazie lutealnej). Właściwe stężenie tego hormonu powinno wynosić pomiędzy 23 a 40 µg/l. O hiperprolaktynemii mówi się, gdy przekracza ono 25 µg/l w pierwszej fazie cyklu.
Czytaj też:
Progesteron: hormon, który odpowiada za utrzymanie ciąży
Przyczyny hiperprolaktynemii
Podwyższone stężenie prolaktyny może mieć wiele przyczyn. Do najczęstszych należą:
- ciąża – w stanie błogosławionym produkcja tego hormonu wzrasta
- karmienie piersią – w czasie karmienia następuje tzw. wyrzut prolaktyny
-
niedoczynność tarczycy
- guz przysadki mózgowej
- choroby nerek
- choroby wątroby
- silny stres
Objawy nadmiaru prolaktyny
Zbyt wysokie stężenie prolaktyny najczęściej jest diagnozowane w trakcie wykonywania badań hormonalnych. Ginekolog zleca je w przypadku zaburzeń miesiączkowania czy problemów z płodnością.
Hiperprolaktynemia daje też inne wyraźne objawy. Należą do nich m.in.:
- mlekotok
- ból piersi
- suchość pochwy
- niedoczynność jajników
- hipogonadyzm
U mężczyzn nadmiar prolaktyny może objawiać się ginekomastią czy zbyt małą ilością owłosienia.
Czytaj też:
Brak okresu nie zawsze oznacza ciążę. Co jeszcze?
Leczenie podwyższonego stężenia prolaktyny
Tak jak nadmiar prolaktyny może mieć różne podłoże, tak różne może być jego leczenie. Jeżeli poziom hormonu jest tylko nieznacznie podwyższony, ginekolog może zalecić lekkie preparaty ziołowe, które pomogą uregulować cykl. Często mają w swoim składzie niepokalanek mnisi, który obniża poziom prolaktyny i reguluje cykl. Czasem zażywanie tego preparatu wystarcza, by wyrównać proporcje między hormonami i pomóc kobiecie zajść w ciążę.
Jeśli stężenie prolaktyny jest wysokie, ginekolog zleci kolejne badania, by odnaleźć przyczynę takiego stanu rzeczy. Być może za intensywne wydzielanie hormonu odpowiadają zaburzenie w obrębie tarczycy. Wtedy konieczne są szczegółowe badania tego gruczołu, konsultacja z endokrynologiem i w razie zdiagnozowania niedoczynności wdrożenie odpowiedniego leczenia.
Jeżeli za nadmiar prolaktyny odpowiada guz przysadki, tzw. gruczolak, konieczne jest wykonanie rezonansu magnetycznego z kontrastem. W trakcie badania oszacowywany jest rozmiar guza. Na szczęście najczęściej guzy są łagodne, a leczenie polega na zmniejszeniu ich przez przyjmowanie leków.
Podaje się leki dopaminergiczne, które wpływają na wydzielanie hormonu przez przysadkę mózgową. Nie wszystkie z nich są dobrze tolerowane, niektóre mogą wywoływać działania niepożądane takie jak mdłości. Z tego powodu leczenie jest indywidualnie dobierane do pacjenta.
Nadmiar prolaktyny a zajście w ciążę
Aby kobieta mogła zajść w ciążę, w jej organizmie musi panować równowaga hormonalna. Zbyt duże stężenie prolaktyny może być przyczyną występowania cykli bezowulacyjnych albo nieregularnych owulacji, przez co niemożliwe staje się określenie dni płodnych. W takiej sytuacji trzeba obniżyć stężenie prolaktyny, by cykle się unormowały, a kobieta mogła zajść w ciążę.
Czasem wystarczy to zrobić za pomocą preparatów ziołowych, a czasem konieczne jest przyjmowanie leków hormonalnych. Nadmiar prolaktyny nie przekreśla szans na zajście w ciążę – trzeba jedynie najpierw zrobić porządki w swoim organizmie i zmienić tryb życia. Stres, szybkie tempo życia, duża ilość pracy sprzyjają powstawaniu zaburzeń w cyklu.
Czytaj też:
Dni płodne: czas, w którym możesz zajść w ciążę. Jak je obliczyć?