Guz mózgu objawy, rodzaje i rozpoznanie raka mózgu

Często błędnie używany określenia rak mózgu, jednak w przypadku guzów nie mamy do czynienia z rakiem. Schorzenia mózgu o podłożu nowotworowym mogą dotyczyć różnych płatów mózgu i dawać bardzo zróżnicowane objawy, które dotyczą zarówno miejsca rozwoju guza, jak i wzrostu ciśnienia wewnątrzczaszkowego.

Co to są guzy mózgu?

Guzy mózgu to nowotwory ośrodkowego układu nerwowego, które klasyfikuje się jako guzy pierwotne i wtórne, ale nie tylko. Jako guz mózgu klasyfikuje się każdą zmianę w mózgu, która powoduje wzrost ciasnoty śródczaszkowej. W Polsce raka mózgu wykrywa się około 300 razy w ciągu roku.

Nowotwory mózgu

Nowotwory mózgu dzieli się na:

• glejaki - to różnego rodzaju nowotwory mózgu i rdzenia kręgowego. Są to nowotwory złośliwe, które rozwijają się w ośrodkowym układzie nerwowym. Najczęściej dają szereg objawów, m.in. powodują mdłości, wymioty, doprowadzają do utraty świadomości czy omdleń. Leczenie polega na usunięciu guza, a następnie wdrożeniu chemioterapii i radioterapii
• wyściółczaki - to nowotwór glejowy, który najczęściej leczy się za pomocą radioterapii
• oponiaki - oponiaki częściej występują u kobiet niż u mężczyzn. Leczenie polega na usunięciu zmiany i zazwyczaj to wystarcza do wyleczenia pacjenta
• skąpodrzewiaki - jest to nowotwór złośliwy ośrodkowego układu nerwowego, który pochodzi z komórek gleju skąpowypustkowego. Leczenie polega na usunięciu guza

Inną formą raka mózgu są guzy wynikające z przerzutów z innych tkanek. W takiej sytuacji najczęściej są one związane z guzami płuc czy nerek. Leczenie jest uzależnione od stanu pacjenta, a operacja, radioterapia i chemioterapia są możliwe tylko wtedy gdy rzeczywiście dają szansę na przedłużenie pacjentowi życia.

Co to jest glejak wielopostaciowy?

Glejak wielopostaciowy to złośliwy nowotwór mózgu, który ma słabe wyniki prognostyczne. Czas przeżycia chorych wynosi średnio około 12 miesięcy od momentu rozpoznania glejaka. Najczęściej leczenie polega na resekcji guza, a następnie wdrożeniu radio- i chemioterapii.

Warto jednak wiedzieć, że istnieje wiele rodzajów glejaków, a niektóre z nich nie są złośliwe i dają szansę wyleczenia i powrotu do zdrowia. Niektóre guzy rozwijają się powoli, dając szansę na reakcję i wdrożenie leczenia, które się powiedzie. Inne niestety rosną szybko.

Rodzaje nienowotworowych guzów mózgu

Nie każda zmiana w mózgu jest nowotworem. Do najczęstszych guzów, które nie mają podłoża onkologicznego, zalicza się ropnie. Mogą one być wywołane przez urazy czaszki, a także zakażenia bakteryjne. W takiej sytuacji do typowych objawów dołączają inne, m.in. gorączka oraz wzrost ciśnienia śródczaszkowego. Ropnie leczy się za pomocą antybiotyków.

Oprócz ropnia mózgu, do nierakowych zmian zalicza się także:

• torbiel pajęczynówki - jest to zbiornik wodny wypełniony płynem i otoczony tkanką. Torbiel pajęczynówki nie musi być groźna, najczęściej pacjenci nie zdają sobie sprawy z tego, że ją mają
• tętniaki - jest to choroba mózgu, do której zalicza się tętniaki wewnątrzczaszkowe lub tętniaki naczyń mózgowych. Tętniaki mogą powodować zaburzenia hormonalne, światłowstręt, napady padaczkowe, doprowadzać do utraty przytomności. Leczy się je na dwa sposoby: albo zabiegiem chirurgicznym, który polega na całkowitym otwarciu czaszki, albo za pomocą embolizacji, czyli zabiegu neuroradiologicznego.

Rak mózgu – występowanie

Ryzyko zachorowania na nowotwór mózgu wzrasta wraz z wiekiem. Najczęściej występują one pomiędzy 50. a 64. rokiem życia., choć nowotwory mózgu rozpoznaje się również u dzieci. Przyczyny powstawania struktur w mózgu są nieznane, choć istnieją czynniki, które mogą je zwiększać ryzyko ich rozwoju (m.in. ekspozycja na promieniowanie jonizujące). W Polsce zgony na nowotwór mózgu wynoszą 2 procent.

Nowotwory mózgu – przyczyny

Nowotwory układu nerwowego diagnozowane są coraz częściej. Pod względem umieralności guzy mózgu znajdują się na 10 miejscu listy nowotworów, które najczęściej doprowadzają do śmierci. Szacuje się, że co roku z powodu guza mózgu umiera ponad 2000 osób w Polsce.

Trudno jest jednoznacznie określić przyczyny nowotworów mózgu. Do tej pory badania naukowe dowiodły, że mogą być one powiązane z promieniowaniem jonizującym. Przypuszcza się też, że na ich występowanie wpływa kontakt z substancjami toksycznymi np. pestycydami oraz mogą być one skutkiem ubocznym korzystania z urządzeń elektronicznych.

Objawy guza mózgu

Objawy guza mózgu są uzależnione od miejsca ich występowania, czyli płatu mózgu, którego dotyczą. Każdy z płatów mózgowych odpowiada za inne funkcje ludzkiego orgiazmu, więc guzy mózgu dają zarówno objawy ogólne, które związane są z uciskiem powodowanym przez rozrastający się guz, jak i zaburzeniami funkcjonowania danego obszaru mózgu.

Do objawów guza mózgu zalicza się:

• poranne mdłości
• wymioty
• silne migreny
  
• bóle głowy
• światłowstręt
• zaburzenia pamięci
• zaburzenia czucia
• zaburzenia świadomości
• poważne problemy z koncentracją
• zaburzenia równowagi
• zaburzenia widzenia
• zaburzenia wzroku
• napady padaczkowe
• zaburzenia mowy
  
• niedowłady kończyn
• osłabienie sprawności umysłowej
• zmiany nastroju

Niektóre guzy mózgi początkowo nie dają żadnych objawów, a te pojawiają się dopiero wtedy, gdy struktury są już duże i podnoszą ciśnienie śródczaszkowe. Inne od początku wywołują wymioty i dolegliwości ze strony układu nerwowego. Jest to uzależnione nie tylko od rodzaju guza, ale również od jego lokalizacji.

Ból głowy a guz mózgu

W przypadku guzów mózgu ból głowy najczęściej jest bardzo silny, silniejszy od zwykłej migreny. Powoduje zaburzenia widzenia, światłowstręt, wymioty, mdłości, wyłącza pacjenta z normalnego funkcjonowania. Siła bólu głowy uzależniona jest ciśnienie śródczaszkowego - im jest ono wyższe, tym ból jest mocniejszy.

Ból ten jest stały, odczuwany nie co jakiś czas, ale codziennie. Najczęściej pojawia się nad ranem i zwiększa się wraz ze wzrostem guza. W niektórych przypadkach bóle głowy uniemożliwiają wstanie z łóżka i wykonywanie jakichkolwiek obowiązków.

W przypadku powtarzających się migren nie trzeba jednak od razu wpadać w panikę, bo bóle głowy mogą być symptomem dziesiątek różnych schorzeń. U kobiet często wynikają one z zaburzeń hormonalnych lub są związane z cyklem menstruacyjnym.

Jak rośnie guz?

Początkowo rozwój guza mózgu nie daje żadnych objawów. Gdy w mózgu rośnie guz, pojawia się podwyższone ciśnienie wewnątrzczaszkowe, bóle głowy przybierają na sile. Połowa pacjentów doświadcza bólów głowy. Objawy guza mózgu uzależnione są od lokalizacji guza. Jeśli zmiana szybko się rozszerza, może dojść do problemów z funkcjonowaniem układu nerwowego, zaburzeń świadomości, zaburzeń widzenia, napadów padaczkowych czy omdleń. Charakterystyczne są także poranne wymioty i mdłości, które nie są związane z innymi jednostkami chorobowymi lub ciążą.

Jak wykryć guza mózgu?

Diagnostyka guza mózgu polega na wykonaniu badań obrazowych (zalicza się do nich m.in. tomografia komputerowa), które pozwolą zlokalizować zmiany w strukturze i ocenią, jakiego rodzaju jest to zmiana. Czas ma tutaj kluczowe znaczenie - tylko w przypadku początkowych stadiów choroby, gdy guz nie jest bardzo duży, wykonywane są całościowe zabiegi usunięcia zmiany. Zdarza się jednak i tak, że guz zostaje wykryty dopiero gdy zmiana jest duża, bo w początkowym stadium choroby nie daje objawów. To zmniejsza szanse pacjenta na zwyciężenie choroby.

Dziś diagnostyka guzów mózgu nie jest skomplikowana, bo dysponujemy szeregiem metod diagnostycznych. W celu wykrycia nowotworu mózgu i innych struktur w obrębie czaszki, najczęściej wykonuje się tomografię komputerową czy rezonans magnetyczny głowy. Badania te są nieinwazyjne i bezbolesne dla pacjenta. Niekiedy wykonuje się także badanie okulistyczne, w tym badanie dna oka.

Guz mózgu – diagnostyka

Aby zdiagnozować guza mózgu, najczęściej wykonuje się badania obrazowe. Pierwszym krokiem pacjenta, u którego występują nudności, wymioty, napady padaczkowe czy zaburzenia mowy, powinien być internista. Lekarz pierwszego kontaktu kieruje chorego do neurologa, który przeprowadza podstawowe badania fizykalne i zaleca badania obrazowe. Najczęściej wykonywana jest:

• tomografia komputerowa
• rezonans magnetyczny
• angiografia MR, która ocenia, w jakim stosunku jest położony guz w kontekście do naczyń

Badania te pomagają ocenić, czy w mózgu występują obce struktury, a następnie ustalić szanse na leczenie. Jeśli guz jest dobrze położony i nie nacieka, możliwe jest jego usunięcie.

Gdzie pójść na konsultację do neurochirurga?

Po wykryciu guza mózgu i dokonaniu diagnostyki pod kontrolą neurologa, pacjent najczęściej otrzymuje skierowanie do neurochirurga na leczenie chirurgiczne. Neurochirurdzy przyjmują w szpitalach, w których przeprowadzane są zabiegi całościowej lub częściowej resekcji guza. O zakwalifikowaniu pacjenta do tego rodzaju zabiegu decyduje neurochirurg, sprawdzając lokalizację guza, jego wielkość i rokowania.

Jak leczy się nowotwory ośrodkowego układu nerwowego?

Leczenie guza mózgu najczęściej polega na operacji chirurgicznej i usunięciu obcej struktury z głowy. Czasem udaje się usunąć guza w sposób całkowity, co daje pacjentowi lepsze rokowania. W połączeniu z leczeniem zachowawczym i rehabilitacją, umożliwia mu powrót do zdrowia (częściowy lub pełny). Niekiedy jednak niemożliwe jest usunięcie guza w całości. Częściową resekcję wykonuje się, gdy guz jest źle położony - umożliwia to zmniejszenie ciśnienia śródczaszkowego.

Guzy mózgu leczy się także za pomocą radioterapii lub chemioterapii. Niekiedy stosuje się te dwie metody jednocześnie. Rokowania pacjenta uzależnione są od rodzaju nowotworu, a także jego położenia. Większe szanse mają pacjenci z łagodnymi guzami.

Odżywianie jako element diety onkologicznej guza mózgu

Pacjentów, cierpiących na guza mózgu, leczy się także za pomocą diety onkologicznej. Suplementacja witaminami, pierwiastkami i właściwa dieta, w której występują świeże warzywa, owoce, kwasy tłuszczowe, a także ryby pomaga pacjentom walczyć z chorobą. Za najlepszą dietę uważa się dietę śródziemnomorską, która jest bogata w owoce morza, ryby i oliwę z oliwek. Wielonienasycone kwasy tłuszczowe pozytywnie wpływają nie tylko na pracę komórek nerwowych, ale także na układ immunologiczny czy sercowo-naczyniowy.

Szacuje się, że nawet 80 procent chorób może wynikać z nieodpowiedniej diety i niewłaściwego trybu życia. Zmiana nawyków żywieniowych, wzbogacenie swojego codziennego odżywiania w świeże warzywa, owoce, zdrowe tłuszcze, może ograniczyć ryzyko rozwoju różnego rodzaju chorób. Dotyczy to różnych schorzeń, w tym także guzów mózgu.

Jak wynika z danych, tylko 5 procent przypadków zachorowań na guza mózgu, wynika z przyczyn genetycznych. Do rozwoju choroby mogą przyczynić się czynniki zewnętrzne np. narażenie na działanie środków chemicznych, pestycydów czy promieniowania. Trwają badania, które mają sprawdzić, czy do rozwoju chorób mózgu mogą przyczynić się także przebyte zakażenia wirusowe.

Na niektóre z tych czynników nie mamy większego wpływu. Dieta jest jednak elementem codzienności, który w dużym stopniu zależy od nas. Wykluczenie z niej tłuszczów typu trans, przetworzonych produktów i konserwantów może poprawić nasze samopoczucie i zmniejszyć ryzyko zachorowania na choroby nowotworowe w przyszłości.

8 objawów, które powinny skłonić cię do wizyty u lekarza

Możemy wyróżnić kilkanaście objawów, które mogą, ale nie muszą, wskazywać na guza mózgu. Poniżej prezentujemy 8 częstych objawów, które powinny skłonić do szybkiej konsultacji lekarskiej.

1. Częsty, uporczywy i oporny na działanie leków ból głowy
Ból głowy może być spowodowany różnymi przyczynami. Wyjątkowo niepokojący staje się wówczas, gdy pojawia się coraz częściej, przybiera na sile i nie mija po przyjęciu środków przeciwbólowych. W takim przypadku należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza, bo dolegliwości bólowe mogą być związane z rosnącym w mózgu guzem, który zwiększa ciśnienie wewnątrzczaszkowe oraz powoduje obrzęk mózgu.

2. Napad padaczki
Każdy napad padaczkowy wymaga natychmiastowej konsultacji z neurologiem. Nie zawsze w tym przypadku mamy do czynienia z typowymi drgawkami oraz utratą przytomności; o napadzie padaczkowym mogą też świadczyć inne objawy np. wyczuwanie dziwnych zapachów, chwilowa utrata pamięci, zaburzenia widzenia i drgawki dotyczące jedynie części ciała lub kończyny.

3. Poranne nudności i wymioty
Poranne nudności i wymioty to częsty problem kobiet w ciąży, jednak w przypadku osób, które nie oczekują na narodziny dziecka, mogą one być pierwszym objawem guza mózgu. Nudności i wymioty, które pojawiają się rano oraz przebiegają z bólem i zawrotami głowy to jeden z częściej występujących objawów nowotworów mózgu, które pojawiają się zarówno u dzieci, jak i osób dorosłych. Warto pamiętać, że jednorazowy incydent złego, porannego samopoczucia nie jest objawem guza, ale nawracające dolegliwości muszą zostać skonsultowane z lekarzem.

4. Częste omdlenia
Omdlenia zawsze wymagają konsultacji lekarskiej, która jest niezbędna także w przypadku każdej utraty przytomności. Najczęściej okazuje się, że problem ma związek np. z niskim ciśnieniem, przemęczeniem lub anemią, jednak warto zachować czujność, bo w tym przypadku możemy mieć także do czynienia z pierwszymi objawami guza mózgu.

5. Zawroty głowy
Zawroty głowy dotyczą wielu osób w różnym wieku i najczęściej nie mają związku z chorobami nowotworowymi, jednak i w tym przypadku warto zachować czujność. Powtarzające się zawroty głowy, którym towarzyszą wyszczególnione powyżej objawy, powinny nas skłonić do wykonania specjalistycznych badań np. tomografii komputerowej głowy.

6. Zaburzenia mowy
Zaburzenia mowy są bardzo poważnym objawem neurologicznym, którego nie można bagatelizować. Problemy z doborem słów, utrata zdolności poprawnego wysławiania się, kłopoty ze zrozumieniem tego, co ktoś do nas mówi oraz utrata zdolności czytania i pisania mogą świadczyć o schorzeniach, które występują w obrębie płata ciemieniowego mózgu.

7. Problemy ze wzrokiem
Nawet chwilowa utrata widzenia w obrębie jednego lub obu oczu może być objawem chorób mózgu oraz innych, poważnych i wymagających szybkiej konsultacji lekarskiej schorzeń. W przypadku guzów mózgu mogą pojawić się także inne problemy ze wzrokiem np. utrata ostrości widzenia.

8. Zaburzenia równowagi
Zaburzenia równowagi to kolejny z objawów wielu schorzeń neurologicznych i mogą być one także związane z guzem rozwijającym się w okolicy móżdżku. Zaburzeniom równowagi mogą towarzyszyć kłopoty z wykonywaniem precyzyjnych czynności np. uchwyceniem małego przedmiotu i pisaniem. Wszystkie powyższe objawy wymagają natychmiastowej konsultacji lekarskiej i nigdy nie powinny być bagatelizowane!