Gruczolak – łagodny nowotwór tkanki gruczołowej. Kiedy trzeba go wyciąć?

Gruczolaki rozwijają się w obrębie tkanki nabłonkowej. Nie są znane przyczyny powstawania tego rodzaju nowotworów, choć wiadomo, że mogą być one związane z zaburzeniami o podłożu genetycznym. Niektóre gruczolaki mogą być aktywne hormonalnie, co oznacza, że wydzielają hormony, zaburzając równowagę organizmu.

Co to jest gruczolak?

Gruczolak to nowotwór niezłośliwy (nowotwór łagodny), który powstaje w nabłonku gruczołów wydzielania zewnętrznego i wewnętrznego. Dość często lokalizuje się w okolicy narządów wewnętrznych, zaburzając ich funkcjonowanie oraz wywołując objawy chorobowe. Wyróżniamy dwa rodzaje gruczolaków, czyli gruczolaki wydzielające i niewydzielające hormonów.

Gruczolaki aktywne hormonalnie wydzielają hormony, które zaburzają funkcjonowanie organizmu, prowadząc m.in. do gigantyzmu i akromegalii. Gruczolak, choć jest zmianą łagodną, nie pozostaje bez wpływu na ogólny stan zdrowia, dlatego wymaga właściwego leczenia. W niektórych przypadkach zmiana ta może przeobrazić się w nowotwór złośliwy.

Rodzaje gruczolaka: nadnerczy, przysadki, prostaty, jajnika

Gruczolaki dzielimy nie tylko pod względem tego, czy wydzielają hormony. Ich rodzaje są bezpośrednio związane z tym, gdzie powstały. Do grupy często diagnozowanych należą m.in.:

• gruczolak przysadki mózgowej,
• gruczolak tarczycy,
• gruczolak prostaty,
• gruczolak jajnika.

Gruczolaki dość często tworzą się także w nabłonku trzustki, wątroby, żołądka, jelit, płuc, gruczołu piersiowego oraz nadnerczy. Gruczolaki mogą utworzyć się z tkanki nabłonkowej każdego gruczołu wydzielania wewnętrznego i zewnętrznego.

Gruczolak jako przyczyna rozwoju gruczolakoraka

Jak już zostało wspomniane, gruczolak jest zmianą o nadal nieznanej etiologii. Prowadzone badania pozwolił stwierdzić, że ten nowotwór łagodny może występować rodzinnie i mieć związek z zaburzeniami wzrostu nabłonka o podłożu genetycznym. Na podstawie prowadzonych badań zauważono także, że gruczolak może przeobrazić się w zmianę o charakterze złośliwym, czyli gruczolakoraka. Częściej dotyczy to kobiet, u których występowały przewlekłe zaburzenia w funkcjonowaniu układu hormonalnego. Czynnikami zwiększającymi ryzyko rozwoju gruczolakoraków z nieleczonych gruczolaków są m.in.:

• uwarunkowania genetyczne (występowanie gruczolaków u członków rodziny),
• przewlekłe i nieleczone zaburzenia hormonalne,
• endometrioza,
• schorzenia układu pokarmowego m.in. stany zapalne żołądka i jelit,
• nadwaga oraz otyłość,
• nałogowe palenie papierosów.

Gruczolak – objawy

Objawy gruczolaka zależne są od tego, gdzie się on utworzy oraz czy jest zmianą czynną hormonalnie. Gruczolaki, które nie wydzielają hormonów, wykrywane są przypadkowo np. podczas wykonywania rutynowych badań okresowych. Można je wykryć m.in. dzięki kolonoskopii, tomografii komputerowej i badaniom USG poszczególnych narządów.

Gruczolaki czynne hormonalnie zaburzają funkcjonowanie organizmu, prowadząc do pojawienia się wielu różnych dolegliwości, które związane są z ich lokalizacją oraz rodzajem wydzielanego hormonu. W tym przypadku pierwszym elementem diagnostyki jest wykonanie badań hormonalnych. Do objawów gruczolaków zaliczamy m.in.:

• bardzo wysoki wzrost,
• zaburzenia miesiączkowania,
• hirsutyzm,
• duszności,
• zmianę barwy głosu,
• przewlekłą chrypkę,
• krwiomocz,
• niepłodność,
• obecność krwi i śluzu w kale,
• kolkę wątrobową po posiłkach,
• wyciek z brodawki sutkowej,
• krwawienia do przewodu pokarmowego,
• otyłość.

Objawy gruczolaka mogą być niespecyficzne, co ma związek z jego lokalizacją, wielkością i rodzajem. Te same czynniki wpływają na dobór metody leczenia. W przypadku gruczolaków czynnych hormonalnie niezbędne jest unormowanie gospodarki hormonalnej za pomocą odpowiednio dobranych leków.

Gruczolaki wymagają usunięcia w celu uniknięcia m.in. ich przeobrażenia w nowotwór złośliwy. Decyzja o zabiegu podejmowana jest po wykonaniu licznych badań, które pozwalają dokładnie określić lokalizację gruczolaka oraz ryzyko związane z jego usunięciem.