Nowotwory są jedną z najczęstszych przyczyn zgonów na świecie. Co roku z powodu raka umiera ponad 8 milionów osób. Krajowe statystyki również nie napawają optymizmem. Liczba pacjentów onkologicznych sięga w Polsce już niespełna 2 milionów. Szacuje się, że ich grono będzie stale rosnąć. Niestety bardzo często sami pracujemy na rozwój nowotworu.
Te zachowania są przyczynami prowadzącymi do rozwoju raka
Nowotwór powstaje na skutek zmian zachodzących w DNA. Przyczyny pojawienia się mutacji są bardzo różne. Jednym z najważniejszych czynników sprzyjających ich występowaniu jest tryb życia. Nasze codzienne nawyki w znacznym stopniu zwiększają ryzyko zachorowania. Należy unikać takich zachowań jak:
- Palenie tytoniu – nałóg jest jedną z głównych przyczyn zachorowań na nowotwory. Odpowiada za 82% wszystkich przypadków raka płuca. Zwiększa też ryzyko wystąpienia nowotworu gardła, krtani, jamy ustnej, trzustki, pęcherza moczowego, wątroby, nerki, szyjki macicy, a także szpiku kostnego. Jeśli chcesz rzucić nałóg, zastosowanie leków. Zespół uzależnienia od tytoniu jest wpisany na międzynarodową listę chorób. Istnieją substancje, które mogą skutecznie zmniejszyć nasilenie objawów odstawienia nikotyny oraz ograniczyć chęć sięgnięcia po kolejnego papierosa. Takie działanie wykazuje na przykład cytyzyna.
- Przebywanie w zadymionych pomieszczeniach – bierne palenie, czyli wdychanie dymu tytoniowego szkodzi tak samo jak na nałóg tytoniowy. Co więcej, nałogowe palenie w domu może być uznane za rodzaj przemocy związanej z narażeniem na utratę zdrowia, a w niektórych przypadkach również życia. Dlatego stwórz w swoim domu przestrzeń wolną od dymu tytoniowego.
- Nieprzestrzeganie zbilansowanej diety – jedzenie wysoce przetworzonych przekąsek i typu fast food nierzadko sprzyja nadwadze i otyłości. Nadmierna masa ciała zaburza gospodarkę hormonalną w organizmie. Z komórek tłuszczowych uwalniane są dodatkowe „porcje” hormonów, co sprzyja rozwojowi raka. Nierzadko również przyspiesza cały proces. Dlatego ogranicz spożycie słodyczy i czerwonego mięsa (wołowiny, baraniny etc.). Zwracaj uwagę na wielkość porcji. Jedz regularnie, ale nie w niewielkich ilościach. Nie doprowadzaj do dużego uczucia głodu. Nie przejadaj się. Wprowadź do jadłospisu więcej warzyw i pełnoziarnistych produktów.
- Siedzenie przez wiele godzin – brak aktywności fizycznej zwiększa ryzyko wystąpienia otyłości. Ćwiczenia pozwalają je znacznie ograniczyć. Wykorzystaj różne formy ruchu dostosowane do swoich możliwości. Staraj się poświęcać 60 minut dziennie na aktywność fizyczną o średniej intensywności. Minimum to pół godziny w ciągu dnia. Badania dowiodły, że siedzący tryb życia sprzyja występowaniu raka jelita grubego, piersi oraz błony śluzowej macicy. Ruch zmniejsza ryzyko wystąpienia tych chorób o ponad 20 procent.
- Picie alkoholu – jest on uznawany za substancję rakotwórczą. Każdy jego rodzaj zwiększa ryzyko wystąpienia nowotworu, zwłaszcza raka jamy ustnej, gardła, przełyku, krtani, wątroby, jelita grubego oraz piersi. Warto przy tym podkreślić, że nie ma bezpiecznej dawki alkoholu.
- Korzystanie z solarium – nadmierna ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe zwiększa ryzyko wystąpienia raka skóry, w tym najbardziej agresywnej postaci tego nowotworu, czyli czerniaka. Do grupy osób najbardziej narażonych na rozwój choroby zalicza się ludzi o jasnym kolorycie cery.
- Bagatelizowanie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy – dotyczy to zwłaszcza osób, które pracują w środowisku, gdzie występują szkodliwe substancje, na przykład związki chemiczne. Sprawdź też, czy nie jesteś narażony na działanie radonu. To gaz szlachetny występujący w skorupie ziemskiej. Może przedostawać się do wnętrza budynków i domów mieszkalnych, zwiększając ryzyko zachorowania na raka płuc. Co zrobić, by zbadać stężenie radonu i się przed nim uchronić? Warto zainwestować w specjalne czujniki. Dobrym pomysłem jest również zakup systemów wentylacji powietrza.
Postaw na profilaktykę raka
Należy pamiętać, że regularna kontrola stanu zdrowia pozwala wykryć zmiany nowotworowe na wczesnym etapie rozwoju, a tym samym zwiększyć szanse na pełne wyleczenie. W Polsce wciąż, jak wskazują specjaliści, wiele rodzajów raka wykrywanych jest zbyt późno. Nie czekaj z wizytą u lekarza na niepokojące objawy. Nawet subtelne i niepozorne na pierwszy rzut oka zmiany mogą świadczyć o rozwoju choroby.
Obecnie w naszym kraju pacjenci mogą skorzystać z bezpłatnych badań wykrywających na wczesnym etapie nowotwory piersi, jelita grubego, płuc czy szyjki macicy. Oto ich lista:
- programu profilaktyki raka piersi,
- programu profilaktyki chorób odtytoniowych (do których zaliczają się nowotwory płuc),
- programu profilaktyki raka szyjki macicy,
- programu profilaktyki raka jelita grubego.
Czytaj też:
Zbigniew Ziobro „walczy o życie”. Jakie są rokowania przy raku przełyku, na który choruje?Czytaj też:
Eksperci na debacie Wprost o nowotworach i chorobach rzadkich: Szybciej diagnozujmy, szybciej wprowadzajmy skuteczne leki