Depresja jednobiegunowa to jedna z chorób afektywnych, których objawami są m.in. obniżony nastrój, zaburzenia emocji, a także zaburzenia aktywności. Codzienne funkcjonowanie osób z objawami chorób afektywnych jest utrudnione w stopniu znacznym – pacjenci mają problemy z wykonywaniem obowiązków domowych i zawodowych oraz utrzymywaniem relacji towarzyskich.
W przebiegu choroby afektywnej jednobiegunowej pojawiają się różne symptomy np. spowolnienie psychoruchowe, silne pobudzenie ruchowe, poczucie winy oraz pustki, brak zdolności podejmowania decyzji, obniżone poczucie własnej wartości, poczucie beznadziei i bezsilności oraz zaburzenia motywacyjne.
Spektrum choroby afektywnej jednobiegunowej jest szerokie. Rozwojowi depresji nawracającej sprzyja m.in. szybkie tempo życia, a także doświadczenie traumy lub straty np. śmierć bliskiej osoby.
Choroby o podłożu psychicznym przestały być tematem tabu. Coraz więcej mówi się i pisze o różnych zaburzeniach psychicznych, jednak społeczeństwo nadal postrzega osoby cierpiące na depresję jako leniwe lub przesadnie niezadowolone z życia. Warto dowiedzieć się więcej na temat objawów, które mogą wskazywać na depresję jednobiegunową, a także chorobę afektywną dwubiegunową, która może być skutkiem nieleczonej depresji nawracającej.
Czym są choroby afektywne?
Choroby afektywne to choroby endogenne, które powodują zaburzenia nastroju, zaburzenia odczuwania emocji, a także zaburzenia aktywności. Do zaburzeń afektywnych zalicza się:
- epizod maniakalny,
- chorobę afektywną dwubiegunową,
- chorobę afektywną jednobiegunową,
- uporczywe zaburzenia nastroju,
- epizod depresji,
- inne zaburzenia nastroju oraz zaburzenia nastroju, które ze względu na przebieg są nieokreślone.
Choroba afektywna jednobiegunowa to depresja endogenna, która powinna być traktowana jako nawracający epizod depresyjny. Jest to choroba przewlekła, której przebieg został podzielony na kilka etapów. Depresja jednobiegunowa diagnozowana jest na podstawie określonych kryteriów. Epizod depresji może zostać stwierdzony, gdy u pacjenta występuje co najmniej 5 charakterystycznych objawów. Warunkiem koniecznym, który pozwala zdiagnozować nawracający epizod depresyjny, to występowanie jednego z dwóch objawów, do których zaliczamy obniżony nastrój, a także utratę zainteresowań lub brak odczuwania przyjemności.
Inne objawy charakterystyczne dla epizodu depresyjnego to m.in.:
- zaburzenia koncentracji,
- brak zdolności do podejmowania decyzji,
- zaburzenia snu np. bezsenność lub nadmierna senność, a także zmiana rytmu okołodobowego,
- zmiana masy ciała i zaburzenia apetytu,
- poczucie bezsilności,
- pobudzenie ruchowe,
- spowolnienie psychoruchowe,
- przewlekłe zmęczenie,
- poczucie braku własnej wartości,
- poczucie beznadziei,
- poczucie winy,
- myśli samobójcze.
Kryteria diagnostyczne, które stosowane są na etapie rozpoznania choroby afektywnej jednobiegunowej, opracowało Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne.
Choroba afektywna jednobiegunowa a choroba afektywna dwubiegunowa
Nawracający epizod depresyjny (depresja jednobiegunowa) różni się od choroby afektywnej dwubiegunowej pod względem występujących objawów oraz przebiegu. Istnieje ryzyko, że u osoby, u której został zdiagnozowany epizod depresyjny, rozwinie się choroba afektywna dwubiegunowa.
W przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej występują: epizody depresji, mani lub hipomanii bądź mieszane.
Objawy wskazujące na epizod depresji to m.in.:
- obniżona samoocena,
- brak zadowolenia z życia,
- zaburzenia odżywiania – nadmierny apetyt,
- przygnębienie i smutek,
- poczucie winy,
- poczucie beznadziei,
- nadmierna senność.
Objawy mani to m.in.:
- nagły przypływ energii życiowej,
- zaburzenia snu – zmniejszona potrzeba snu,
- zaburzenia apetytu,
- nadpobudliwość,
- zaburzenia koncentracji,
- zwiększona rozmowność,
- zawyżona samoocena,
- brak zahamowań i ryzykowne zachowania,
- zwiększone libido.
Objawy hipomanii to nasilone objawy mani.
W chorobie afektywnej jednobiegunowej przebieg choroby jest nieco inny. Wyróżniono 5 charakterystycznych etapów depresji nawracającej.
Etap pierwszy to występowanie objawów przypominających objawy depresji (objawy subdepresyjne) o niewielkim nasileniu. Na tym etapie brak jest możliwości zdiagnozowania epizodu depresyjnego. Etap drugi uwzględnia pierwszy epizod depresyjny. Po epizodzie depresyjnym następuje trzeci etap choroby, czyli remisja bądź pojawienie się uporczywych zaburzeń nastroju. Etap czwarty to nawrót choroby lub wystąpienie tzw. podwójnej depresji, jeżeli u pacjenta zamiast remisji wystąpiły uporczywe zaburzenia nastroju. Ostatni etap choroby to przejście w postać nawracającą lub przewlekłą. W postaci nawracającej objawy utrzymują się przynajmniej pół roku, mijają i pojawiają się ponownie. W postaci przewlekłej objawy utrzymują się ponad 2 lata.
Objawy wskazujące na chorobę afektywną jednobiegunową są wskazaniem do konsultacji ze specjalistą. Nie należy ich bagatelizować, bo znacznie utrudniają codzienne funkcjonowanie. Osoba chora może mieć myśli samobójcze, które stanowią zagrożenie dla jej życia.
Leczenie depresji jednobiegunowej
W przebiegu depresji jednobiegunowej stosowane jest leczenie farmakologiczne, czyli leki przeciwdepresyjne. Niestety, depresja jednobiegunowa często jest oporna na stosowane leczenie.
Leczenia nie wolno przerywać po ustąpieniu objawów! Należy stosować się do zaleceń lekarza prowadzącego – nawracający epizod depresyjny wymaga długotrwałego leczenia, nawet jeżeli doszło do remisji choroby.
Czytaj też:
Brak snu a depresja. Wyniki badań zaskakująCzytaj też:
Nowy program lekowy szansą dla osób z depresją lekooporną
Źródła:
- Opracowanie zbiorowe, Choroba afektywna dwubiegunowa. Wyzwania diagnostyczne, Wydawnictwo Termedia, 2013
- E. Ferensztajn, A. Remlinger-Molenda, J. Rybakowski, Etapy przebiegu choroby afektywnej jednobiegunowej, Psychiatr. Pol. 2014; 48(6), s. 1127–1141
- T. Pietras, P. Gałecki, A. Orzechowska, Nawracające zaburzenia depresyjne. Etiologia, diagnoza, terapia, Continuo, Wrocław, 2017